Veliki broj ljudi s hroničnim bolestima srca, disajnih organa, visokim krvnim pritiskom, starija populacija, nepokretni bolesnici, kao i oni s najtežim oboljenjima, poput karcinoma – zavisi od Hitne pomoći. Tu su i beskućnici, zavisnici od narkotika i ljudi koji nemaju zdravstveno osiguranje, pa dođu jer se nemaju kome drugom obratiti za pomoć. Tu su i oni treći s lakšim povredama, upalama, prehladama, gripom ili bolnom kičmom…
Svima nam je, bar, jednom, zatrebala hitna pomoć. Najlakše je zaputiti se tamo jer poslije kraćeg čekanja znate da ćete biti primljeni i pregledani. Na kraju, ne morate provjeravati da li ste potrefili smjenu ni čekati do sjutra.
A jesmo li se ikad zapitali da li Hitna pomoć uspijeva da svima izađe u susret, da li ima dovoljno ljudstva, ljekova i sanitetskog materijala kako bi svima na najkvalitetniji način pomogla? Da li stignu svuda na vrijeme? Da li imaju dovoljno vozila?
„HMP uvijek ima potrebnu količinu medikamentozne terapije i drugog sanitetskog materijala. Svaki pacijent koji uđe u ambulantu HMP biva pregledan i pruži mu se prva medicinska pomoć”, objašnjava dr Saša Stefanović, ljekar s više od trideset godina iskustva u urgentnoj medicini i direktor ove ustanove. Napominje da ova ustanova nema pravo da piše recepte i upute za razna snimanja, jer je to posao izabranih ljekara.
Podaci dispečera govore da se tokom dvadeset četiri sata u prosjeku pregleda dvjesta pedeset pacijenata u ambulanti i četrdeset i pet na terenu. Kada ove brojke pomnožite sa sedam dana dobijate oko dvije hiljade pregleda nedjeljno – a ta brojka nije mala.
Dvanaestsatne smjene iziskuju najmanje dvadesetak radnika u svakoj. Radnici su podijeljeni na šest medicinskih timova. ,,Medicinski tim čine doktor i dva medicinska tehničara, od kojih jedan vozi i reanimobil. Zaposleni po rasporedu rade još u dispečerskom centru (doktor prima pozive), u operacionoj sali, u dvije ambulante i na terenu”, ističe Stefanović.
On dodaje da planiraju centralizaciju dispečerskog centra na nacionalnom nivou, kako bi neophodnu pomoć pružila najbliža, a samim tim i najbrža slobodna medicinska ekipa Zavoda za HMP (Hitnu medicinsku pomoć).
Gust saobraćaj često otežava brže kretanje medicinskih timova, a dešavaju se i lažni pozivi, koji sprječavaju ekipu da pruži neophodnu, stvarno potrebnu pomoć. ,,Nepristupačni planinski tereni, naročito u zimskim uslovima, otežavaju kretanje ekipa. Ovi problemi se prevazilaze uz požrtvovanost naših zaposlenih i u saradnji s lokalnim službama zaštite”, kazuje Stefanović.
Kako ne bi bilo nedoumica, čestih među građanima o tome kako se i pod kojim uslovima odlučuje kada će ekipa Hitne izaći na teren ili preporučiti pacijentu da ih posjeti u ambulanti, Stefanović poručuje da ljekar-dispečer odlučuje sam – po uslijeđenom pozivu. ,,U prvi i drugi red hitnosti spadaju sva ona stanja u kojima su ugrožene vitalne funkcije kod čovjeka, disanje, svijest, rad srca i tada medicinski timovi kreću u kućnu posjetu”. On naglašava da se trijaža (izbor) za kućnu posjetu vrši po stepenu ugroženosti zdravlja, a ne po starosti.
„Opšta pravila u radu ove službe”, pojašnjava Stefanović, „određena su vodičima dobre prakse u medicini, protokolima liječenja određenih stanja i bolesti, savremenom medicinskom doktrinom i stručnošću zaposlenih doktora i medicinskih sestara”.
Pacijenti se ponekad žale da dođu do Hitne po pomoć, a iz Hitne ih upute na Urgentni blok. Sagovornik Monitora na to odgovara da se pacijenti šalju na viši nivo zdravstvene zaštite uvijek kada je njihovo oboljenje ili stanje takvo da zahtijeva uzimanje raznih nalaza i različite dijagnostičke preglede, koji se po pravilniku ne rade u službama hitne medicinske pomoći, ističući da se samo 10 odsto od ukupnog broja pregledanih pacijenata upućuje u Urgentni blok, što je po evropskim mjerilima ,,dokaz da je naša služba veoma kvalitetna u pružanju medicinske pomoći i trijaži prema urgentnom bloku”.
Na pitanje da li raspolažu s dovoljno medicinske opreme za pružanje prve pomoći, direktor Hitne odgovara: ,,Sve jedinice HMP-a u Crnoj Gori jednako su kvalitetno opremljene savremenom medicinskom aparaturom za reanimaciju osnovnih životnih funkcija i imobilizaciju traumatizovanih pacijenata”.
Ističe da je rad u ovoj službi jako stresan, odgovoran, težak i iziskuje čitavu ličnost i maksimalno davanje građanima u nevolji.
Usavršavanje ljekara i tehničara je obaveza. Zato Zavod, naglašava Stefanović, u kontinuitetu organizuje i sprovodi razne vidove edukacije. Skoro je završen kurs prehospitalnog zbrinjavanja traume (PHTLS), koji traje četiri godine i čiji je sertifikat međunarodno akreditovan, uspješno završilo 28 doktora medicine. Nakon ovog kursa, zaokružena je edukacija svih ljekara u Zavodu za hitnu medicinsku pomoć u oblasti PHTLS-a.
Tokom ove godine sedamdeset vozača i osamdeset medicinskih sestara i tehničara, iz svih crnogorskih gradova, završilo je edukaciju i treninge iz oblasti kardiopulmonalne reanimacije (KPR), upotrebe automatskog spoljašnjeg defibrilatora (ASD), održavanja prohodnosti disajnog puta, postavljanja pacijenta u bočni koma položaj, kao i u oblasti metoda zaustavljanja krvarenja i terapijskog pristupa pacijentu s krvarenjem.
Konstatna edukacija i treninzi, rad u ambulanti i na terenu, spašavanje života i u najkritičnijim situacijama poput poplava, požara, sabraćajnih nesreća, izuzetno su naporni. Zato Stefanović kaže da treba promovisati zaposlene u Zavodu za HMP jer ,,tokom rada često žrtvuju svoje zdravlje pa i živote, kako bi pomagali oboljelima ili povrijeđenima”.
Sjetimo se težine ovog posla kad se sljedeći put budemo nezadovoljno vrpoljili čekajući „da se smiluju” da i nas pregledaju.
Aleksandra DRAGOVIĆ
INTERVJU4 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Polemika4 sedmice
INTERVJU3 sedmice