Kada neko novo zakonsko rješenje pokaže apsolutnu neprimjenljivost u praksi, da li ga treba ukinuti uz neopozivu ostavku autora i promotera ili fingirati uspjeh inovativnih rješenja kojih ni nakon godinu dana nema, pitanje je koje se sve češće postavlja u vezi sa novim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata, usvojenom na vanrednom zasjedanju crnogorskog parlamenta, početkom oktobra prošle godine.
Ovaj Zakon na startu je dobio epitet kontroverznog dokumenta, što nije čudno ako se prisjetimo kako je ministar održivog razvoja i turizma, Pavle Radulović u nekoliko navrata pokušao prevariti javnost tokom procedure njegove izrade, javnih izlaganja i usvajanja.
U kratkom periodu primjene takav epitet se dodatno učvrstio.
Pokazalo se veoma brzo da su mnogobrojne primjedbe na zakonska rješenja za koja je ministar Radulović izgarao, bile opravdane. Protiv ovakvog zakona izjasnili su se brojni građani, strukovna udruženja i nevladine organizacije, lokalne samouprave, političke stranke…Sve njihove primjedbe i sugestije ministar je glatko odbio, uz otrovne opaske o nesposobnosti lokalnih samouprava za obavljanje ovih poslova.
Na burnim javnim raspravama organizovanim po crnogorskim opštinama znao je, u nedostatku argumenata za pojašnjenje nakaradnih inovacija u oblasti planiranja i uređenja prostora, da garantuje svojom čašću i poštenjem kako su namjere zakonopisca dobre.
U skladu sa javno deklarisanim „poštenjem” očekuje se da ministar Radulović godinu dana kasnije podnese neopozivu ostavku, jer je njegov zakon izazvao haos u jednoj od najznačajnijih oblasti, u planiranju prostora i izgradnji objekata.
Radulovićev Zakon o planiranju i izgradnji donio je radikalna rješenja u toj oblasti. Uvedena je centralizacija svih poslova u procesu planiranja i izdavanja odoborenja za gradnju, na nivu Vlade, odnosno Ministarstva održivog razvoja i turizma. Data su ogromna ovlašćenja i moć ministru Raduloviću, što vrijeme nije opravdalo. Zakon je uglavnom poslužio da se učvrste monopoli u sferi upravljanja neizgrađenim prirodnim resursima, koji su oteti od opština na čijoj se teritoriji nalaze, dok je ministar Radulović odigrao ulogu izvođača radova. Sa preuzetim poslovima 23 sekretarijata za urbanizam, koliko opština broji Crna Gora, ministar sada ne zna šta da radi. Pa polako vraća, jedan po jedan posao lokalnim upravama nazad.
Desetak dana nakon spektakularnog usvajanja Zakona uz pomoć glasova poslanika nacionalnih manjina i stupanja na snagu, Radulović donosi uredbu kojom oduzete poslove oko izdavanja urbanističko-tehničkih uslova – vraća lokalnim upravama, do 31. decembra ove godine. Kako stvari stoje, u izgledu je produžavanje ovog roka, jer je MORT nepripremljen za obavljanje zakonom nametnutih poslova.
Najnoviji hit iz praktične primjene kontroverznih zakonskih normi stiže u vidu aktivnosti na izmjenama Zakona u oblasti izrade planova i legalizacije bespravno izgrađenih objekata.
Ministar nije uspio da osposobi MORT za preuzimanje poslova izrade lokalnih planskih dokumenata do izrade Plana generalne regulacije. Zato će izmijeniti član 217 Zakona kojim je regulisano da lokalne samouprave mogu donositi urbanističke planove zaključno sa 15.07.2018. godine.
Zakonski rok već je produžen na 01.10.2018. Ali uzalud, u MORT-u nema stručnih kapaciteta koji bi konačno, nakon godinu dana preuzeli ove poslove.
Zato će novi Zakon ponovo na popravni.
Ministar Radulović izbjegava da prizna poraz i lošu procjenu, pa sam ne predlaže spasonosne izmjene nego podmeće druge. Alibi mu obezbjeđuje Zajednica opština CG (ZOP) dirigovanom inicijativom o neophodnosti izmjena i dopuna novog zakona, o kratkim rokovima za izradu planova i slično… ZOP naravno traži i utvrđivanje novog roka za legalizaciju objekata za one građane koji to u prethodnom periodu nisu učinili.
Od 23 crnogorske opštine traženu inicijativu dostavile su opštine Bijelo Polje, Žabljak, Tivat, Rožaje i Cetinje, koju je Vlada usvojila na posljednjoj sjednici i odmah donijela Predlog izmjena i dopuna Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata. Tako da ministar može malo da predahne.
Većina opština protivi se rješavanju ogromnih problema putem politički naručenih inicijativa i produžavanja rokova opštinama, za poslove za koje je zaduženo Ministarstvo održivog razvoja.
Predsjednik Dragan Krapović, kazao je da Opština Budva nije uputila inicijativu za izmjenu zakona, iako je to od njih neformalnim putem traženo.
„Tragikomična situacija u kojoj se nalazimo svi zajedno je konačna ilustracija nemoći države, pogotovo Vlade i MORT-a da se izbori sa problemima planiranja prostora, gradnje objekata i legalizacije bespravnih objekata. Da situacija nije tako teška, bila bi smiješna”, navodi Krapović i pojašnjava da su predstavnici Opštine u decembru prošle godine imali sastanak u Ministarstvu na osnovu kojeg su odlučili da ne ulaze u izradu novih planova poštujući zakonski rok.
„Da smo znali da će se rokovi dva puta produžavati, vjerovatno bi naša odluka bila drugačija. Produžavanjem rokova i bježanjem MORT kontinuirano odbija da radi svoj posao”, kazao je Krapović.
Opština Budva je u skladu sa zakonskim rješenjima ukinula Agenciju za planiranje, kao nepotrebnu, jer su svi poslovi donošenja planova prenijeti na MORT. Sada se suočava sa situacijom u kojoj Opština nema ključnih planskih dokumenata, dok su DUP-ovima gradskih centara Budve i Petrovca, Bečića i drugih djelova opštinske teritorije, istekli rokovi za koje su donijeti.
„O Zajednici opština nećemo trošiti riječi, svima je jasno da je u pitanju fontana želja i protočni bojler Vlade i DPS-a. Mnogo je bitnije da se manjkavosti isprave nego da se rok produži jer zbog loših zakonskih rješenja po nekim zahtjevima ne možemo postupiti i riješiti ih pozitivno…” kazao je Krapović.
Službama lokalne uprave u Budvi, vjerovatno i u drugim opštinama, pristiže sve veći broj poslova koji su zakonom prenijeti na MORT. Svaki pojedinačni predmet sa kojim u Ministarstvu ne mogu da se izbore, prebacuju lokalnim službama kako bi se izbjegla odgovornost. Zato veći broj opština, uključujući i Pogoricu, ne žele da imenuju glavnog arhitektu.
U Opštini Kotor imaju gotovo identičan stav povodom iznuđenih izmjena i dopuna Zakona, poput ocjena koje iznosi Krapović. Predsjednik Opštine Kotor, Vladimir Jokić, ukazao je na pristrasnost Zajednice opštinaCG (ZOP) podsjećajući na situaciju kada su u predvečerje usvajanja novog Zakona predstavnici opština Kotor, Budva, Herceg Novi, Kolašin i Plav tražili od ZOP-a da se sastanu i razgovaraju, ali je njihov zahtjev odbijen.
Krapović je preko medija pozvao Ministarstvo održivog razvoja i Vladu da preuzmu odgovornost za Zakon o planiranju i posledice koje je njegovo donošenje donijelo. To isto važi i za Skupštinu Crne Gore i poslanike koji su ga izglasali.
On je ocijenio da su efekti Zakona na terenu pogubni te da neko mora da snosi odgovornost za to.
„Odlaganjem preuzimanja ovlašćenja ministar Radulović, MORT i Vlada pokušavaju pobjeći od odgovornosti i teškog zadatka sređivanja stanja u prostoru, koje su sami donošenjem Zakona najavili. Jasno je da pored loših zakonskih i planskih rješenja, nedostatka administrativnih kapaciteta, katastrofalnog rada inspekcijskih službi, nema ni političke volje da se stanje u pomenutim oblastima konačno sredi. Rezultati primjene Zakona su nula, nego ogroman minus poslije manje od godinu dana, a svakim danom koji prolazi šteta će biti veća. Zakon je nedorečen, štetan i nesprovodiv…” ocijenio je Krapović u saopštenju dostavljenom medijima i pozvao premijera Duška Markovića da preduzme neophodne mjere prije nego šteta bude veća. Slabi su izgledi da će se to desiti.
Branka PLAMENAC
DANAS, SJUTRA3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno1 sedmica
INTERVJU3 sedmice
OKO NAS3 sedmice