Stanovnici „turističke metropole” Crne Gore godinama trpe teror bahatih investitora, izvođača građevinskih radova na brojnim stambenim objektima koji se grade u svim zonama na teritoriji opštine Budva, od Jaza do Buljarice.
Građevinsko preduzetništvo postalo je glavna privredna grana u Budvi, daleko unosnija i isplativija od bavljenja turizmom i ugostiteljstvom. Oni koji svojim zdanjima, gabaritnim stambenim blokovima, ružnim kulama i soliterima bjesomučno uništavaju ovaj mediteranski grad, uživaju uz to specijalan, povlašten status, pred organima lokalne uprave.
Sa njihovih otvorenih, prašnjavih gradilišta, danonoćno odjekuje buka građevinskih mašina, raznoraznih bušilica, miksera i betonjerki, čiji prodorni zvukovi mjesecima ugrožavaju zdravlje i normalan život građana. Sa bukom mašina Budvani ujutro zorom ustaju, sa istim, nesnosnim, razarajućim zvucima, odlaze i na počinak koji je uglavnom nemoguć, jer bezobzirni graditelji grade i noću, pod reflektorima, do zore.
Situacija postaje neizdrživa dolaskom toplijih dana kada ljudi otvaraju prozore i vrata od svojih kuća i stanova ili pokušavaju da koriste terase i balkone.
Nivo buke koja odliježe gradom sa budvanskih gradilišta daleko prevazilazi dozvoljene granične vrijednosti u naseljenim mjestima, propisane Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini.
Time je građanima Budve povrijeđeno Ustavom zajamčeno pravo na zdravu životnu sredinu, na miran porodični život, odmor i rad u svojim stanovima. Mnogima je ugroženo zdravlje zbog kontinuiranog izlaganja ovoj vrsti nasilja od kojeg, bar naizgled, nema spasa.
Posebno je pojačan osjećaj bespomoćnosti građana koji se ne mogu izboriti sa investitorima-nasilnicima koji imaju svaku vrstu razumijevanja nadležnih lokalnih službi.
Iako su Budvani željno iščekivali 15. maj, dan kada prestaje građevinska sezona u naseljima i ekskluzivnim zonama, da konačno odahnu i povrate izgubljeni mir, to se nije dogodilo. Odlukom predsjednika Opštine, Lazara Rađenovića, građevinska sezona u opštini produžena je za 15 dana, sve do 01. juna.
Odluka lokalne uprave da podrži zahtjev građevinara da uprkos početku turističke sezone produži građevinsku sezonu u prvoj, ekskluzivnoj zoni na cijeloj rivijeri, izazvala je nevjericu i nezadovoljstvo građana, turističkih radnika i hotelijera. Pokazalo se, po ko zna koji put, da su u Budvi, turističkom centru države, važniji investitori od turista i sopstvenih građana.
Tako u centru Budve, ispred hotela Avala, građevinske mašine parkirane ispred ulaza u hotel, udarnički rade na završetku jedne privatne zgrade, čiji vlasnik bučnim radovima mjesecima teroriše cijelo naselje.
Na stotine decibela koje mašine proizvode od ranih jutarnjih sati do kasno u noć, do te mjere su uznemirili goste u hotelu i okolnim privatnim apartmanima, da su neplanirano skratili boravak i napustili Budvu. Svoja loša iskustva iz Budve ubrzo su, ne birajući riječi, postavili na poznatim inostranim sajtovima koji se bave bukingom turističke ponude na Crnogorskom primorju.
U centru grada intenzivni građevinski radovi odvijaju se na više lokacija. Slična je situacija i u Petrovcu. U ovom malom turističkom mjestu koje je urbanizacijom uništeno do neprepoznavanja, intenzivno se gradi i na samoj obali, na višespratnicama Cristal Palas, hotelskog preduzeća Budvanska rivijera.
Bukom, prašinom koja se podiže sa objekta u izgradnji, iznerviran i izluđen komšija obično zove u pomoć službu Komunalne policije. Ubrzo dobija odgovor da Komunalna policija nema nadležnost da zabrani radove koji proizvode buku ili da izvrši nadzor i upozori investitora na kućni red i zagarantovano vrijeme popodnevnog i noćnog odmora u naselju. Postoji i institucija dežurnog inspektora koji je valjda na raspolaganju građanima tokom 24 sata, ali od poziva tog telefona takođe nema nikakve vajde.
„Gradilišta nemaju propisano radno vrijeme i mogu da rade 24 časa”, objelodanila je nedavno komunalna inspektorica Željka Vukanić. Ona je takođe pojasnila da nema uporište u zakonu da izvrši nadzor zaštite od buke građevinskih mašina, da komunalna policija vrši isključivo kontrolu nivoa akustične buke, odnosno glasne muzike u ugostiteljskim objektima. Za buku građevinske prirode i preduzimanje mjera za smanjenje njenog intenziteta niko, izgleda, nije nadležan. Iako Zakon o zaštiti od buke u životnoj sredini pored akustične, navodi i svaku drugu buku, takozvanu komunalnu pa i onu u građevinarstvu, za koju je nadležnost propisana lokalnim upravama, odnosno komunalnoj policiji.
Dobili smo takođe uvjeravanja kako nema propisa koji regulišu kućni red u naseljima sa individualnim kućama, na način kako je to uređeno u stambenim zgradama. U SO Budva usvojena je nedavno Odluka o kućnom redu u stambenim zgradama. Ta oblast uređena je i Zakonom o stanovanju i održavanju stambenih zgrada, ali ništa slično nema, ili bar autor ovog teksta nije uspio da pronađe, kada je u pitanju kućni red i poštovanje privatnog života u kućama. Što daje odriješene ruke investitorima da rade šta im je volja, grubo povređujući osnovna prava građana u svom okruženju.
Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini propisano je da je buka štetna po zdravlje ljudi, odnosno svaki zvuk iznad granične vrijednosti koja se utvrđuje posebnim propisom s obzirom na vrijeme i mjesto nastanka zvuka u sredini u kojoj ljudi borave.
Nije poznato da se neko bavio mjerenjem intenziteta buke koja dolazi sa velikog broja gradilišta u Budvi, iako je zakonom propisano da je komunalni inspektor obavezan da zabrani upotrebu izvora buke sve dok se ne preduzmu mjere zaštite.
Pokušali smo u više navrata u trajanju od mjesec dana da kontaktiramo načelnika Komunalne policije u Budvi, Slavka Đukanovića. Na svaki telefonski poziv uslijedio je automatski odgovor sekretarice kako je načelnik na sastanku ili je odsutan. Nije pomoglo ni ostavljanje broja telefona, pa da se uvaženi funkcioner kasnije javi, ni unaprijed dati podaci o tome šta želimo od prvog komunalnog policajca, koja su to pitanja na koja tražimo odgovor.
Građevinska buka samo je jedna vrsta teškog zagađenja životne sredine u metropoli crnogorskog turizma. Danak investicione euforije i turističkog nazadovanja ogleda se i u sve većoj nesigurnosti građana Budve zbog učestalih kriminalnih obračuna, ubistava, ranjavanja, tuča, krađa, dešavanja koja savršeno idu uz agresivnu urbanizaciju i primitivno uništavanje prostora nekada mirnog turističkog grada, u kome odavno ne važe standardi mirnog uživanja života u zdravoj životnoj i turističkoj sredini.
Branka PLAMENAC
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
FOKUS4 sedmice