Od kada joj je, u avgustu prošle godine, izglasano nepovjerenje pa do kraja juna ove godine,  tehnička vlada  je imenovala blizu 1200 državnih funkcionera. Do izlaska ovog broja Monitora, taj broj je vjerovatno premašen

Vjerovatno nema niko u Crnoj Gori, tvrde upućeni, ko bi precizno mogao da saopšti aktuelni broj državnih funkcionera. Spisak se produžava, praktično, iz nedjelje u nedjelju. Skoro  nema sjednice tehničke vlade Dritana Abazovića na kojoj se, pod stavkom imenovanja i razrješenja, ne donese makar desetak odluka.

Još teže je pretpostaviti koliko će sve to koštati državni budžet, odnosno, poreske obveznike. “Ogroman broj razrješenja i imenovanja Vlade Dritana Abazovića predstavlja problem, jer će imenovani po političkoj osnovi biti ponovo razriješeni, a godinu će primati platu koju će im davati građani Crne Gore”, istakla  je prije neki dan Vanja Ćalović Marković ukazujući na ozbiljan društveni i finansijski problem. “Bilo bi dobro da dobijemo podatak koliko su nas koštali partijski uhljebi u vladama Duška Markovića, Zdravka Krivokapića i Dritana Abazovića. Ne vidim razlog zašto bi zaposleni u državnim institucijama, po prestanku funkcije, imali pravo da sjede kući i godinu primaju platu.”,

Tri poslednje crnogorske vlade, dok su bile u tehničkom mandatu, imenovale su preko 1.500 javnih funkcionera, izbrojali su u NVO Centar za građansko obrazovanje, na osnovu odluka objavljenih u Službenom listu. Najmanje je zapošljavala Krivokapićeva tehnička vlada (nešto više od 140 osoba) ali je i njen mandat, nakon izglasanog nepovjerenja, bio najkraći – dva mjeseca.

Vlada Duška Markovića je za tri mjeseca, nakon gubitka izbora 30. avgusta 2020 do formiranja nove Vlade, izvršila 225 imenovanja. Nesumnjivi rekorder u tom poslu je aktuelna izvršna vlast. Od kada joj je, u avgustu prošle godine, izglasano nepovjerenje pa do kraja juna ove godine, tehnička vlada Dritana Abazovića imenovala je blizu 1200 državnih funkcionera.

“Imenovanja i razriješenja kod Markovića i Krivokapića bila su mjesečno na približnom nivou, a kod Abazovića se bilježi enorman rast u proteklih nekoliko mjeseci, pa tako u avgustu 2022. nije bilo nijednog imenovanja dok je u maju 2023. godine ta Vlada imenovala oko 250 funkcionera”, konstatuju iz CGO nakon obavljenog popisa funkcionera imenovanih u tehničkom mandate tri prethodne vlade. Podsjećamo,  rekordni maj prethodio je parlamentarnim izborima, što je, bez sumnje, uticalo na učinkovitost izvršne vlasti kada su u pitanju nova kadrovska rješenja.

Pošto su u međuvremenu usvojili i blizu 380 odluka o prestanku funkcija – razrješenje ili ostavka, istek mandata, penzija – vlada koju čine GP URA, SNP i BS može se pohvaliti kako je u plusu za skoro 900 imenovanih u punom mandatu ili privremenih vršilaca dužnosti (do šest mjeseci).

Na tom popisu su savjetnici, sekretari, šefovi i njihovi zamjenici, direktori i generalni direktori brojnih direktorata u, ionako, glomaznoj Vladi; direktori članovi Odbora direktora državnih preduzeća i javnih ustanova, počasni konzuli, zastupnici, ovlašćeni predstavnici, članovi vladinih/nacionalnih savjeta i komisija… Napravimo najskromniju računicu pa pretpostavimo da samo polovina imenovanih prima redovnu mjesečnu platu i da ta plata nije veća od državnog prosjeka (oko 1.000 eura bruto). A sigurno je veća, pošto je prosjek zarada u javnoj upravi znatno veći od državnog prosjeka. I po toj matematici imenovanja tehničke vlade poreske obveznike koštaju makar 450.000 eura mjesečno.

Tog se troška nećemo riještiti imenovanjem nove vlade, pošto će i budući ministri htjeti da rasporede svoje ljude od povjerenja u Upravu prihoda i carine, policiju, ANB, katastar, dobrostojeća državna preduzeća i agencije,  javne institucije iz oblasti obrazovanja, zdravstva, kulture… A stari će, uglavnom, na jednogodišnji plaćeni odmor.

Neka imenovanja bila su neizbježna. Nekome je istekao mandat, neko drugi je odlučio da promijeni posao ili otišao u penziju… Poneko je završio i u pritvoru (v.d. direktora Uprave prihoda i carine, pomoćnik direktora Uprave policije i nekoliko tek nešto nižih funkcionera). Ali ima i onih koji su eliminisani isključivo zbog partijske (ne)pripadnosti nakon avgustovskog političkog sukoba GP URA i SNP-a sa SDP-om i DPS-om, ili prosto zbog toga što su vladini zvaničnici na njihovim mjestima vidjeli nekog partijskog prijatelja ili rođaka.

Nova postavljenja su, uglavnom, prolazila u tišini ali je bilo i onih koja su nailazila na ozbiljan revolt zainteresovanih.  Iz Samostalnog sindikata izabranih doktora (SIDCG) nedavno su se oglasili saopštenjem, da sa javnošću podijele revolt zbog vladinih kadrovskih rješenja u zdravstvu.  Njima je zasmetalo što je Abazovićeva Vlada “u post tehničkom mandatu”  predsjednika Samostalnog sindikata zdravstva Mihaila Babovića imenovala za člana Upravnog odbora Fonda za zdravstveno osiguranje.

“Ovo je vjerovatno nagrada za dotičnog od strane Ministarstva zdravlja sa kojim je na štetu izabranih ljekara tajno potpisao sramni kolektivni ugovor nakon kojeg je došlo do umanjenja zarada izabranim ljekarima. Danima se postavljalo pitanje zašto je kolega Babović na štetu svojih kolega ljekara potpisao sporni GKU, a odgovor, napismeno, dobijamo izgleda par mjeseci kasnije…”, kostatuju sindikalni predstavnici izabranih ljekara. Oni problematizuju još jedno imenovanje, sa iste sjednice, pošto je Abazovićev kabinet odlučio da za v.d. generalnog direktora Direktorata za zdravstvenu zaštitu imenuje Radovana Nikolića “koji je takođe jedan od glavnih aktera sramnog GKU”.

Pored toga, moguće je napraviti obimnu listu potpuno besmislenih imenovanja od strane vlade, nakon što je ona izgubila podršku parlamenta. Neka su služila za udomljenje dragih i zaslužnih a druga samo da bi već angažovani funkcioneri upotpunili biografije i, eventualno, zaradili koji euro honorara.

Tako je vlada u septembru imenovala Savjet za reformu javne uprave (13 članova i sekretarka savjeta), u oktobru Savjet za zaštitu potrošača (18 članova) i Savjet za prava djeteta (19 članova), pa Nacionalni savjet za borbu protiv korupcije (23 člana, novembar), Nacionalni savjet za održivi razvoj (36 članova, decembar)…, Onda je u maju na red došlo Koordinaciono tijelo za praćenje realizacije Posebnog programa ulaganja od posebnog značaja za privredni i ekonomski interes Crne Gore (12 članova), da bi priča, za sada, bila zaključena nekoliko dana nakon vanrednih parlamentarnih izbora, formiranjem Savjeta za NATO (13 članova i sekretarka Savjeta).

Na čelu većine pomenutih tijela nalazi se premijer Abazović. Koliko sve to košta – ne znamo. Šta će buduća vlada da radi sa tim i tolikim savjetima tek ćemo saznati.

Zoran RADULOVIĆ