Poslije dugih petnaest godina rada u Vladi Crne Gore ministarska karijera Branimira Gvozdenovića okončana je. U Vladi Duška Markovića za njega nije bilo fotelje te je završio na manje aktivnoj poziciji potpredsjednika Skupštine. Ovim imenovanjem Gvozdenoviću je obezbijeđen imunitet od eventualne krivične odgovornosti za mnoge odluke koje je donosio koje nisu bile u skladu sa zakonom. Državnom tužilaštvu podnijeto je niz krivičnih prijava protiv bivšeg ministra po raznim osnovama koje čekaju na odlučivanje.
Početkom 21. vijeka i u samostalnoj državi Crnoj Gori resore uređenja prostora i turizma vodili su, na smjenu, kadrovi DPS-a, ministri Predrag Nenezić, Branimir Gvozdenović i Predrag Sekulić. Odlaskom ove ministarske plejade iz izvršne vlasti svode se sumorni računi i pogubni efekti njihovog djelovanja.
Resor planiranja prostora i urbanizma u tri mandata vodio je Branimir Gvozdenović u okviru više ministarstava, zajedno sa resorom ekonomije, turizma ili zaštite životne sredine. Na sajtu Vlade ne postoji arhiva sa podacima o sastavu Vlade po godinama, čak ni unazad desetak godina, da ne govorimo o istorijatu izvršne vlasti u Crnoj Gori, od kraljevine do današnje parlamentarne demokratije.
Od 2002, u dva uzastopna mandata u Ministarstvu turizma suvereno je vladao Predrag Nenezić, čovjek od posebnog povjerenja Mila Đukanovića. Njegov mandat ostao je upamćen po burazerskoj privatizaciji hotela na primorju, strašnoj pljački državne imovine koja je završila u rukama biznismena bliskih DPS-u, zahvaljujući Neneziću kao potpredsjedniku tenderske komisije za privatizaciju hotelskih i turističkih preduzeća. Mnogi od vrijednih hotela koji su otišli za bagatelu, ubrzo su zatvoreni i do danas nisu renovirani, modernizovani i uključeni u turistički promet. Zaslužan je za izdavanje pod zakup hotela Sveti Stefan i Miločer uz gradnju u miločerskom parku, koju je tajno dogovarao tokom 2006., godine. Kao i za potpisivanje ugovora o zakupu sedam miliona kvadrata zemljišta na Luštici sa egipatskom kompanijom Orascom, gdje je kasnije našao uhljebljenje kao član Upravnog odbora.
Crnogorski turizam za njegovog mandata bio je uglavnom estradnog karaktera, označen brendom Wild beauty – divlja ljepota Crne Gore, te obećanjima o uvođenju takozvane – not bilding line, linije zabrane gradnje u pojasu od 100 metara od obale, sa obaveznom primjenom u prostorno-planskoj dokumentaciji koja se bude radila nakon ratifikovanja Protokola o integralnom upravljanju obalom u Skupštini 2009. Od čega nije bilo ništa.
Promovisao je Strategiju turističkog razvoja Crne Gore do 2020. godine, što je bio izvod iz Master plana razvoja turizma, koja nije sprovedena i koja je ostala mrtvo slovo.
Mandat Predraga Sekulića u resoru turizma i održivog razvoja ostaće upamćen po izjavi koja ga je ,,proslavila”- kako je Budva urbanistički uništena te da je treba prepustiti samoj sebi, da propadne do kraja.
Ipak, pravim grobarom crnogorskog turizma i prostora, pokazao se Branimir Gvozdenović. Njegove mandate obilježila je investiciona euforija na primorju, koju je usmjerio u pogrešnom pravcu. Prema zvaničnim podacima Vlade, od 2006. do 2014. godine investicije u turizam iznosile su oko 6 milijardi eura. Od tog novca, po proračunu nekih turističkih poslenika, moglo se izgraditi gotovo 100 luskuznih hotela poput Splendida. Nije sagrađen nijedan. Nije jasno gdje je silni novac plasiran, ukoliko se masovna stanogradnja na primorju, novi gradovi, sve one zgrade, apartmanski kompleksi ili condo hoteli ne smatraju investicijama u turizam.
Gvozdenović se nije ni bavio turizmom već urbanizmom, ali na svoj način. Od Ministarstva održivog razvoja i turizma napravio je ortačku firmu za pružanje usluga građevinskom lobiju, osnovao arhitektonske i planerske biroe i angažovao svoje ljude na izradi velikog broja novih državnih planskih dokumenata. Preferirao je državne studije lokacije, planska rješenja za zaštićene zone ili nacionalne parkove, te neizgrađene prirodne bisere na morskoj obali, na kojima su projekte realizovali državni, dvorski arhitekti. Organizovao namještene konkurse i pružao investitorima kompletan proizvod.
Ignorisao je ili suspendovao naslijeđene zakone i normative u planiranju prostora, građevinarstvu, turizmu, mijenjao zakon o morskom dobru, o eksproprijaciji… Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata dorađivan je više puta u skladu sa potrebama investitora, posebno se istakao u uspostavljanju prava Vlade da samostalno utvrđuje javni interes na atraktivnim i prestižnim lokacijama i izdaje građevinske dozvole bez uporišta u planovima.
Crna Gora se razvija kao real estate destinacija koju karakteriše gradnja turističkih naselja umjesto hotela. Gvozdenović je favorizovao izgradnju takozvanih mix use resorta u kojima preovlađuju apartmani za prodaju, dok su hoteli svedeni na najmanju moguću mjeru.
Primjera radi, u velikom investicionom projektu Porto Montenegro jedini hotel Regent ima samo 35 klasičnih hotelskih soba, sve ostalo su stanovi. Kao i na Luštici i u projektu Porto Novi.
Zato Crna Gora ima najgoru strukturu smještajnih kapaciteta među turističkim zemljama Mediterana. ,,Crnoj Gori ne trebaju hoteli”, smatrao je bivši ministar
U hotelima i dalje ima nepunih 30.000 kreveta ili oko 10 odsto ukupne ponude, pa se planirani broj od 110.000 hotelskih ležajeva do 2020. godine, čini teško dostižnim.
Gvozdenović je propagirao održivi a praktikovao neodrživi razvoj. Nije ispunio nijedan od ekonomskih, socijalnih i ekoloških zahtjeva održivog razvoja. Obala je zazidana stanovima, uništeni su kompleksi šuma i maslinjaka u selima priobalnog područja, promijenjena je geografija i prirodni pejzaž turističkih mjesta, izvršen je, u istoriji nezabilježen, atak na životnu sredinu.
Istovremeno je drastično pao standard zaposlenih u turizmu čije su plate najniže u čitavoj crnogorskoj privredi. U elitnom hotelu Splendid kao svojevrsnom reperu, one iznose oko 200 do 250 eura.
Iako je ministarska trojka prošetala svijetom na turističke sajmove i berze, Crna Gora nije vraćena na tržište zapadne Evrope, sa kojeg je zahvaljujući politici DPS-a i nestala.
Broj turista iz evropskih zemalja na nivou je statističke greške, i to je između ostalog dio bilansa koji ostavljaju trojica ministara.
Gvozdenović ostavlja preko 100.000 nelegalnih objekata koji su većinom izgrađeni tokom njegovog ministrovanja. Legalizaciju bespravno izgrađenih objekata iskoristio je kao adut tokom izborne kampanje, obećavajući građanima razne pogodnosti.
Opraštajući se od ministarske fotelje, Gvozdenović može biti zadovoljan, oposlio je najvažnije. Provukao saglasnost Skupštine za gradnju stanova u Miločeru, dao Orascomu Mamulu, pripremio Buljaricu, Lučice kod Petrovca, urbanizovao Nacionalni park Skadarsko jezero, zadužio mnoge tajkune za koje su pravljeni urbanistički planovi kojima je uništena Budvanska rivijera, Petrovac, Sveti Stefan, Bečići, Budva. Zaslužan je prije svega, što je pojam budvanizacija ušao u opštu upotrebu kao sinonim za haotičnu i korupcionašku urbanizaciju.
Potpisao je građevinsku dozvolu za divlje izgrađene vile na Zavali, zbog kojih je nekadašnji predsjednik Opštine Budva Rajko Kuljača nepravosnažno osuđen na pet godina zatvora. Legalizovao je i bespravno izgrađen hotel Avala, tako što je 2010. godine, tri godine nakon završetka radova i otvaranja hotela za goste, potpisao građevinsku dozvolu kompaniji Beppler i Jakobson, bez uporišta u Zakonu o legalizaciji koji je usvojen tek 2015. godine.
Dug je spisak nezakonitih postupaka bivšeg ministra.
Njegovom zaslugom urbanizovano je naselje Pržno do te mjere da kapaciteti stanogradnje iznose koliko 10 hotela Maestral. Među tolikim zgradama našlo se mjesta za stambeni kompleks kompanije Planet, čiji je vlasnik Gvozdenovićev pašenog. Na istu firmu vodi se i ogromna zgradurina u centru Budve izgrađena na mjestu stare kamene kapetanske kuće, koju je, navodno, kupio Gvozdenović. Umjesto porodične kuće nikla je višespratnica koju je po ugovoru o zajedničkoj gradnji izgradila firma Lux Hous iz Podgorice.
Na Slovenskoj plaži, na pijesku, izgrađena je diskoteka Torch, iza koje navodno stoji ministrov sin Marko Gvozdenović. To je samo dio investicija na primorju koje se vezuju za porodicu bivšeg ministra, specijaliste za strane investicije, laureata nagrade Najministar u regionu, koju mu je u julu 2015. u Sarajevu dodijelila tamošnja Direkcija za izbor najmenadžera iz Jugoistočne i srednje Evrope. Dok je Ministarstvo održivog razvoja i turizma ovjenčano nagradom -Najministarstvo.
Iz ministarstva kod invesitora
Pored Predraga Nenezića koji je zaposlen u kompaniji Luštica bay, kod svakog značajnijeg investitora uhljebljenje su našli kadrovi iz Ministarstva turizma. U kompaniji Dukley Garden na Zavali uposlen je Gvozdenovićev savjetnik, arhitekt Igor Vujačić. Luštici je posao našao i Nebojša Popović iz ministrovog kabineta iz koga je ranije u Atlas grupu prešla Maja Velimirović. I Porto Novi otvara vrata za partijske kadrove koji zauzimaju mjesta i u projektu Buljarica.
Branka PLAMENAC
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
SVIJET3 sedmice