Prošlo je više od trinaest godina od 02. marta 2002 godine; prema prvim saopštenjima iz oficijalnih izvora, tog dana, u gluho doba, policija je likvidirala sedmoricu pripadnika islamske militantne grupe povezane sa ćelijama Al-Kaede. Njihov cilj su bili napadi na ambasade SAD, Britanije i Njemačke – podvučeno je u informaciji. Grupa je likvidirana na padinama Skopske Crne Gore, u vinogradima lokaliteta Raštanski Lozja. Umjesto da im donese priznanja i pohvale međunarodne zajednice za budnost i brzu reakciju, što su očekivale makedonska vlasti, toponim “Raštanski Lozja” je veoma brzo prerastao u njihovu najsramniju mrlju. Pokušaj da se prikažu kao saveznik SAD u “ratu protiv terorizma”, demaskirale su ambasade navedenih država; ubijeni su emigranti iz Pakistana, a njihovu likvidaciju aranžirao je tadašnji ministar policije, Ljube Boškovski, nakon što su oko 20 dana držani u pritvoru.

Iako su se od tada hiljade emigranata očajnika podavile u vodama Sredozemnog, Egejskog i Jonskog Mora; desetine završile pod točkovima vozova; mnogi stradali kao žrtve kriminalaca; iako je na cesti u Austriji 71 emgrant svjesno ugušen u kaminou pretvorenom u masovni mrtvački kovčeg – perfidnost likvidacije sedmorice emigranata iz Pakistana, ostala je najužasnija ilustracija latentne kulturološke šizofrenije od koje boluje desničarska Evropa, a koja je, od početka ove izbjegličke krize, prešla u svoju akutnu fazu.

Uprkos svega, rub i ovog crnog oblaka svijetli sjajem koji kao da najavljuje sumrak doba šizofrenije i ne tako brzi, ali veoma vjerovatan dolazak svanuća evropske samosvijesti. Iz desetina političkih odluka, inicijativa, formalnih i neformalnih reakcija, iz vijesti o surovim napadima na emigrante i beskrajno požrtvovanim podvizima onih koji im nesebično pomažu, što u jatima salijeću našu ravnodušnost i bude nam savjest, izranjaju, kao ostrvo iz okeana, obrisi novog i obećavajućeg fenomena u topografiji evropske svijesti.

Riječ je o reafirmaciji autentičnog kulturnog identiteta Evrope. Postaje sve jasnije da će se, dugoročno gledano, ključni efekat aktuelne krize bjegunaca, odraziti na recepciju Evrope u odnosu na njen sopstveni kulturni identitet. Ideološki nametnuta floskula o Evropi kao “kršćanskom kulturnom kontinentu”, biće poljuljana iz temelja. Istina da je Evropa inkluzivna a ne ekskluzivna kulturna cjelnina, ući će u portfolio evropskog identiteta, kao njena najpozitivnija referenca. Evropljani će se ponositi činjenicom da su na evropskoj povijesnoj sceni, kršćansko/hrišćanske i islamske države već punih 14 stoljeća ravnopravni akteri. Počevši od 711 pa sve do 1492 godine, dakle, gotovo punih 800 godina, evropska islamska država Andaluzija (El Endelus) je faktor političke stvarnosti cijele jugozapadne Evrope i čitavog Mediterana. Od 1358 godine, kada je Osmanlijska imperija izabrala grad Jedrene za svoju prestonicu, do danas, kao Republika Turska, islam je činjenica koja je bitno odredila karakter centralne i jugoistočne Evrope.

Ignorišući istorijske fakte, mađarski premijer Viktor Orban upozorava da “…neće dozvoliti da talas muslimanskih izbjeglica ugrozi hiljadugodišnju kršćansku tradiciju Mađarske”?? Podatak da je Mađarska počela sa pokrštavanjem tek početkom 11 vijeka, kada je u Evropi već 300 godina postojala moćna islamska država Andaluzija, potenciran i podatkom da je od 1526 (bitka na Mohaču), do 1699 godine, Mađarska provincija Osmanlijske (islamske) države, demontira njegovo lamentiranje i demantuje mit o Evropi kao ekskluzivno kršćanskom kontinentu.

Istina da je moderna Evropa rezultat kulturne osmoze, da je multi-kulturna legura salivena intenzivnom i neprekidnom interakcijom judeo-kršćanskog i islamskog kulturnog faktora favorizovala je Evropu da snažno razvije vrijednosti multi-kulturne i multi-religiozne tolerancije. Pokušaj Orbana, da Mađarsku pretvori u izoliranu srednjovjekovnu tvrđavu, ne može zaustaviti istoriju. Prije 500 godina, ksenofobična Evropa protjerala je 2 miliona muslimana i Jevreja, i tako ugrozila sopstveni multikulturni identitet. Otvaranjem kapija za milion azlilanata sa Bliskog istoka, Evropa je na pragu da reafirmiše sopstveni identitet i da revitalizira svoje najveće vrijednosti kao repere savremenog svijeta.

Svjedoci smo zbivanja koja podsjećaju da se u čovječanstvu i dalje za prevlast bore kosmopolit i šovinista, heroj i zločinac, samarićanin i mizantrop, sa istom nepomirljivošću kojom se i dan sa noći za prevlast bori!

Ferid MUHIĆ