Nevjerovatno je zaista da opština sa tako bogatim resursima i takvom privrednom strukturom kakvu je Ulcinj imao do 1990. (turizam, Solana, poljoprivreda, građevinarstvo, zanatstvo) za samo 20 godina postane jedina nerazvijena opština na Crnogorskom primorju i jedini grad koji bilježi pad broja stanovnika. Tragičnom stanju u svojoj opštini su dobrano kumovali i sami Ulcinjani, ali najveća odgovornost što je taj grad i zvanično postao nerazvijen svakako leži na centralnoj vlasti. Jer, lokalna samouprava, koju takođe drži Đukanovićeva DPS u koaliciji sa svojim vjernim saveznikom Demokratskom unijom Albanaca Ferhata Dinoše, ima mala ovlašćenja, a sva značajnija preduzeća su pod kontrolom crnogorske Vlade ili njoj bliskih tajkuna. Sve do 1997. godine ona se čak i hvalila da na zahtjev svojih partijskih kolega u Ulcinju – nije ništa investirala. KRPICE I PARE: Prvo što je nakon raskola u DPS-u napravljeno bilo je završetak radova na Domu kulture. ,,Dajte Ulcinjanima zgradu da igraju i krpice da njima mašu, a vlast i novac u Podgoricu ili u Budvu, svejedno je”, komentarisali su neki stanovnici najjužnije opštine. I zaista: dok su Ulcinjani igrali i romantičarski mahali nacionalnim zastavama opština je izgubila sve nadležnosti kojima bi planirala i usmjeravala svoj razvoj. Najsnažniji udar izvršen je preko Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom, institucije koja upravlja sa čak 13 odsto najkvalitetnije teritorije u toj opštini! Iako se u Ulcinju nalazi čak 56,3 odsto ukupnog prostora kojim gazduje Morsko dobro, sjedište te institucije se ne nalazi u tom gradu, već u Budvi. Niko tačno ne zna koliko je novaca za ovih 19 godina Morsko dobro prihodovalo iz Ulcinja. Investiralo je tek mrvice! Samo u posljednja četiri mjeseca pola miliona eura je naplaćeno od kućica na Bojani. Jer, Morskom dobru u Ulcinju pripada ne samo kopno udaljeno na stotine metara od mora, već i rijeka Bojana i čitav Valdanos! Ulcinj je zbog svega toga, od primorske postao kontinentalna opština! Istovremeno Morsko dobro nije u stanju da okonča ni radove na izgradnji jedne obične lučice podno Starog grada, kakvu ima svaka poznatija familija u Boki. Najavljuje se da će, ne zna se više koja faza, ponovo krenuti u septembru, a ,,srce grada” je nefunkcionalnošću tog objekta dodatno degradirano. Usput je trajno uništena divna plaža Kacema.
SREZ BARSKI: Ako se zna da u proteklom periodu opštinska vlast, na čelu sa gradonačelnikom Gzimom Hajdinagom, nije usvajala neophodne detaljne urbanističke planove, da je divlja privatizacija uglavnom služila za zauzimanje atraktivnih lokacija i pranje novca, onda se ne treba čuditi što je lane ulcinjski budžet realizovan sa skromnih 5,8 miliona eura ili gotovo tri puta manje nego u susjednom Baru!? Kada smo već kod Bara, u Prostornom planu Crne Gore Ulcinju je tek nakon političkog pritiska od ,,opštine sa lokalnim značajem” dat ,,značaj regionalnog centra uz Bar”, što praktično znači da je Ulcinj, kao prije devet decenija, potpao pod ,,srez barski”. To je još jedan dokaz sistematskog marginalizovanja ovog grada od strane Đukanovićeve administracije, grada koji bi, navodno, trebao da bude turistički centar Crne Gore.
Na desetine ozbiljnih investitora je u vrijeme ekonomskog buma oćerano iz Ulcinja ne samo zbog nedostatka planova i nesnalaženja nekompetentne opštinske vlasti, već i zbog činjenja ili nečinjenja centralnih vlasti. Možda su najinteresantnije epizode oko želje moćne turske kompanije Gintaš da gradi turistički kompleks na Adi, jedne velike evropske turističke agencije da zakupi hotel Otrant (čija je prodaja školski primjer organizovanog kriminala) i dugogodišnjih nastojanja austrijske kompanije Špringer da kupi hotel Galeb, koji je ipak prodat drugome i potom sravnjen sa zemljom. A Galeb je, uz hotele Jadran i Republiku, bio izgrađen još prije Drugog svjetskog rata. Sada nijedan od tih simbola grada više ne postoji!
Dakle, vrata Ulcinja su praktično bila zatvorena za dobre i ozbiljne investitore, a njegovi resursi su ,,transparentno” postajali vlasništvo domaćih i stranih tajkuna i of-šor kompanija, koji su hotele i preduzeća vodili u stečaj, zakatančili ih ili jednostavno srušili. Zato je danas u Ulcinju zapošljeno dva puta manje ljudi nego prije četvrt vijeka, a stalno najavljivani investicioni talas nikako da krene.
OBEĆANJA I NADA: Teško je sjetiti se svih iznevjerenih obećanja o basnoslovnim ulaganjima. Dovoljno je samo podsjetiti se onih Arapa iz Abu Dabija, kojima je “nebo bila granica” i koji, zagledani u nebeske visine, nijesu znali ni ime zemlje u koju su došli, a kamoli grada.
Na obećanjima nikada nijesu bili škrti ni Đukanovićevi ministri. Tako je, na primjer, u oktobru 2009. godine, Branimir Gvozdenović najavljivao da će samo na lokaciji Pristan-Stari grad biti investirano oko 50 miliona eura!? On je rekao da bi na prostoru hotela Jadran trebalo da bude formiran turistički kompleks visoke kategorije sa svim pratećim sadržajima sa četiri zvjezdice i ukupno 250 ležajeva, a u hotelu Holegro sto ležaja. Ulcinjani su se tome obradovali, iako su se obećanja Gvozdenovića veoma rijetko ispunjavala. Ako se izgrade ti hoteli i lučica biće to, kazali su u Grupi NVO i nezavisnih intelektualaca, konačno nekoliko dobrih stvari u ovom zapuštenom gradu, znak da se nešto kvalitativno pomjera naprijed, a istovremeno vraćaju neki obrisi Ulcinju kao mediteranskom gradu. To bi mogao biti, računali su, podsticaj i za gradnju Galeba, rekonstrukciju Mediterana i Albatrosa, čime bi uži dio grada oživio, a turistička sezona bi se produžila.
Još više su se u januaru ove godine obradovali najavama novog ministra održivog razvoja i turizma Predraga Sekulića da će se obaviti revizija svih kupoprodajnih ugovora. Jer, samo obnovom nekadašnjih hotela Ulcinj bi dobio oko tri hiljade kvalitetnih hotelskih ležajeva, što bi ga ponovo vratilo u evropske turističke tokove. Ekspert njemačke fondacije Euronatur Martin Šnajder-Jakobi smatra da u Ulcinju prije svega treba obnoviti sve stare hotele i izgraditi manje kapacitete na Adi. ,,Svi stari hoteli su obnovljeni u Dubrovniku, ali i u cijeloj Hrvatskoj. To treba učiniti i u Ulcinju, jer su oni izgrađeni na dobrim lokacijama”, kaže on i dodaje da bi kreatori turističke politike trebalo prvenstveno da razmišljaju kako sezonu produžiti na šest mjeseci. ,,To je moguće ostvariti ako se napravi optimalan balans između kvaliteta i kvantiteta gostiju”, uvjeren je Šnajder-Jakobi.
Dakle, nakon 20 godina sistematskog propadanja i čerečenja, pred Ulcinjem koji je, ipak, očuvao ključne resurse, otvara se nova šansa. Hoće li imati ko da je iskoristi? ,,Ima svitanja koja još svanula nijesu”, pjevao je Ivan Cankar.
Mustafa CANKA
DRUŠTVO4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
U SJEĆANJU3 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
INTERVJU3 sedmice