Građani i institucije u Crnoj Gori, posebno oni na Primorju koji pamte zemljotres iz 1979. godine, uključili su se u veliku akciju podrške svima onima u Albaniji koji su pretrpjeli štete od zemljotresa koji je 26. novembra najteže pogodio Drač sa okolinom

Nekoliko sati poslije najsmrtonosnijeg zemljotresa ove godine u svijetu ekipa humanitarne organizacije Amaneti obrela se u Draču. Desetak članova tog ulcinjskog udruženja, predvođenih Nevryzom Šaptafijem, uzelo je ono što je bilo u njihovom skladištu i podijelilo prvu pomoć. Na licu mjesta su se uvjerili što je građanima Drača najpotrebnije, i to objavili u medijima i na društvenim mrežama. Odaziv građanstva je bio odličan, drugog dana nekoliko kamiona sa najvažnijim namirnicama, posredstvom aktivista te organizacije, stiglo je u susjednu Albaniju.

Istovremeno je nekoliko stotina Ulcinjana dalo krv, a i ostale institucije su se uključile u akcije koje su pokrenuli lokalna samouprava i vjerske organizacije, Rotari klub, te Crveni krst Crne Gore.

“Od 26. novembra stalno smo na terenu. Prvih dana smo bili u gradu Draču, a onda smo  pomoć dijelili po okolnim selima. Posebno smo akciju usmjerili prema selu Bubć, gdje je oko 250 porodica ostalo bez domova. U tom području je stanje bilo alarmantno, jer im država nije posvećivala dovoljno brige i pažnje. Nama je taj narod zahvaljivao sa suzama u očima. To nikada neću zaboraviti”, kaže Šaptafi.

Članovi Amanetija su nekoliko desetina porodica iz Drača koji su ostali bez svojih domova doveli u Ulcinj, jer su im građani ove opštine obezbjedili besplatan smještaj i ishranu.

Navodeći da su Ulcinjani prije četiri decenije na svojoj koži osjetili još snažniji zemljotres od preko devet stepeni Merkalijeve skale, a odmah potom i ogromnu solidarnost cijele bivše države, gradonačelnik Ulcinja Ljoro Nrekić je rekao da su oni dužni da isto postupe kada su drugi u nevolji. On je sa svojim saradnicima takođe bio u Draču, uručio pomoć i razgovarao sa lokalnim zvaničnicima.

Zbog ove situacije, u Ulcinju nije proslavljen Dan zastave, manifestacija koju tradicionalno 28. novembra organizuje Nacionalni savjet Albanaca u Crnoj Gori, a neće biti ni proslave na otvorenom za Novu godinu. “Sredstva koja smo planirali za te namjene preusmjerćemo za one kojima je pomoć najpotrebnija“, kaže direktor Turističke organizacije Ulcinj Fatmir Đeka.

„Ulcinj je na ovom primjeru dokazao da je grad koji ne zna za granice dobročinstva“, ocijenio je Šaptafa ističući da i albanski premijer Edi Rama zahvalio na podršci koju su iz “Amaneta“ i Ulcinja pružili području  najteže  pogođenom zemljotresom.

U Albaniji imaju samo riječi hvale  za pomoć koja je stizala i stiže iz svih država regiona. Posebno se to odnosi na članove spasilačkih timova koji su se izlagali opasnosti izvlačeći iz ruševina stradale i povrijeđene dok je tlo podrhtavalo pod njihovim nogama.

“Posljedice razornog zemljotresa u Albaniji lede krv u žilama kad čovjek spozna koliko je nemoćan pred prirodom. Tri dana sam proveo u Albaniji sa kolegama iz inostranstva. Bio sam na ruševinama hotela u Draču Mia Mare. Četiri sprata bukvalno su se ‘složila’ i sravnila sa zemljom. Zvanično je postojala indicija da je ispod tih ruševina jedna žrtva. Naporno smo radili, na ruševinama uz potrebne mašine. Kolege iz Švajcarske i Italije su imale i dresirane pse. Nevrijeme, jaka kiša otežavali su posao. Bilo je  veoma i potresno i teško”, kazao je Aco Vulević iz Službe zaštite i spašavanja u Baru, vođa crnogorskog nacionalnog tima za spašavanje.

U Ulcinju se 26. novembra tlo takođe snažno zatreslo, ali nije bilo povrijeđenih.   Na tek nekoliko zgrada zabilježene su pukotine. No, stručnjaci tvrde da je zemljotres bio upozorenje i za Ulcinjane. U draču je najviše stradalih bilo zato što se posljednjih decenija tamo gradilo na samoj obali ili na močvarnom terenu, kao što je slučaj i na ulcinjskoj rivijeri. Ne izvlačeći nikakve pouke iz činjenice da je ovaj albanski grad tri puta bio temeljno razoren u zemljotresima.

„Fond objekata se u Ulcinju u posljednjih 20 godina udvostručio . Među njima više hiljada je divljih,  građenih bez  kontrole, veoma često bez projekta konstrukcije,  na terenima koji su krajnje diskutabilni što se seizmičkog reagovanja tiče, kao što je,  na primjer,  Štoj. Iako su  objekti novi, govoriti o njihovoj sigurnosti je na granici špekulacije“, ocijenio je građevinski inženjer Mentor Lunji.

Autor knjige Aseizmičko projektovanje i arhitektura smatra da se fokusiranjem ulaganja na izgled, više se pažnje posvećuje izboru keramike toaleta, nego dobro projektovanoj konstrukciji.

“Postoji osnovana sumnja da su smrtni slučajevi i šteta na objektima posljedica nelegalne gradnje”, navodi se u dokumentu Tužilaštva u Draču koje je otvorilo istragu o okolnostima koje su doprinjele rušenju oko 5.000 nekretnina, smrti preko 50 i ranjavanju oko hiljadu osoba u tom gradu.

Konstatujući da se u akvatorijumu Drača nalazi najveće nalazište nafte i gasa u Albaniji, iz organizacije SOS za Montenegro pozvali su Vladu Crne Gore da odmah obustavi sve aktivnosti u vezi sa istraživanjem nafte i gasa u našem podmorju. “Crna Gora bi morala  da izvuče pouku i stavi moratorijum na koncesije i dalje istraživanje ugljovodonika u našem podmorju“, navode iz te organizacije.

Zvaničnici ne haju na upozorenja. Saopštili su da bi na proljeće trebalo definitivno da se zna ima li nafte u crnogorskom podmorju. Pred  početak ljetnje sezone počeće istražno bušenje koje će trajati tri ili četiri mjeseca.

Asocijacije na dešavanja od prije četiri decenije ovih se dana same od sebe nameću. Predsjednik Društva “Stari grad – Kaljaja“ Ismet Karamanaga poručuje:  „ Ulcinj je tokom svoje 2,5 milenijuma duge istorije naučio da živi sa zemljotresima, nesrećama i epidemijama. Znamo da  nas prirodne katastrofe neće uništiti, ali  nas brutalno i efikasno uništavaju pohlepa, sebičnost i vlastoljublje. To je paklena kombinacija, razornija od svakog zemljotresa“.

                                                                                          Mustafa CANKA