Solarna energija na sjeveru Crne Gore do sada je korišćena, uglavnom, oskudno i za proizvodnju električne energije na mjestima gdje nedostaje elektronergetski sistem. Sudeći prema pokrenutim procedurama u nekim lokalnim upravama, to će se ubrzo promijeniti
Javne rasprave o nacrtima odluka o određivanju lokacije za izgradnju tri solarne elektrane na području kolašinske opštine završene su minule sedmice. Te solarne elektrane biće prvi objekti takve vrste u Kolašinu i među prvima na sjeveru. Zakonom su definisani kao objekti od opšteg interesa. Prema zahtjevima, kojim je počela procedura, solarne elektrane u toj opštini nalaziće se u Bakovićima, Barama i Radigojnu i sve tri bi trebalo da zadovolje potrebe snabdijevanja električnom energijom određenih privrednih objekata. Prve solarne elektrane u tom gradu biće, kako je planirano, postavljene na krovove postojećih objekata.
Na Radigojnu solarna elektrana planirana je na krovu fabrike za flaširanje vode Aqua Bianca. Srđan Banjević, vlasnik te kompanije, kaže da je plan da time obezbijede oko 90 odsto potreba pogona za električnom energijom. Solarna elektrana biće postavljena na krovovima dvije poslovne zrade, a novac namjeravaju da obezbijede kreditnim sredstvima iz Eko fonda.
Slične planove ima i privrednik i pronalazač Zoran Ilinčić. Odluka o određivanju lokacije i urbanističko-tehnički uslovi (UTU) za solarnu elektranu za potrebe njegovog preduzeća Iling Inter doo, prije nekoliko dana, doneseni su u lokalnoj upravi.
„Poznate su prednosti korišćenja solarne energije. Smatram da mi taj način proizvodnje električne energije može značajno smanjiti troškove u pogonu. Zadovoljan sam načinom na koji je tekla brzo okončana procedura u lokalnoj upravi i očekujem da tako bude i za svaki naredni projekat sličan mom. Takođe, nadam se da će se sve više i privrednika i domaćinstava odlučivati za taj vid snabdijevanja električnom energijom ”, kaže Ilinčić.
Kolašinski Sekretarijat za planiranje prostora, komunalne poslove i saobraćaj, tvrde, preduzeo je sve mjere iz te oblasti da doprinese što bržem rješavanju zahtjeva građana. No, priznaju da je bilo izazova, jer je riječ o novoj oblasti. Zbog toga je bilo neophodno uskladiti postojeće opštinske odluke sa važećim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata. Sekretarijat je, kažu, u tom cilju donio Odluku o izgradnji lokalnih objekata od opšteg interesa na teritoriji opštine Kolašin i Odluku o postavljanju odnosno građenju i uklanjanju pomoćnih objekata.
Podsjećaju da se korist od ugradnje solarnih panela za podmirivanje sopstvenih potreba za električnom energijom „sastoji isključivo u tome što se na taj način u domaćinstvu mogu drastično smanjiti računi za električnu energiju“. Za postavljanje panela za tu namjenu, objašnjavju, potrebno je dobiti rješenje u skladu sa važećim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata i Odlukom o izgradnji lokalnih objekata od opšteg interesa na teritoriji opštine Kolašin.
„Međutim, jedino se ulaganjem u veće solarne elektrane može doći do profita. Za njihovu izgradnju potrebno je zadovoljiti tehničke, administrativne i finansijske uslove i ishodovati niz dozvola i saglasnosti koje izdaju nadležni državni organi“, objašnjavaju u kolašinskoj lokalnoj upravi.
Prema onome što piše u zvaničnim lokalnim strateškim i planskim dokumentima, na području kolašinske opštine prosječan godišnji broj vedrih dana (40,7) veći je od prosječnog godišnjeg broja vedrih dana u Bijelom Polju (24,3) i Beranama (39,7). U kolašinskoj opštini je navodno oko 1.850 sunčanih sati godišnje. U mnogim drugim opštinama na sjeveru, međutim, trajanje insolacije je smanjeno zbog povećane oblačnosti i česte magle. To je karakteristično naročito u kotlinama. Kolašin, kažu u lokalnoj upravi, karakterišu, ne samo veliki broj sunčanih sati u toku godine, već i njihov povoljan raspored po pojedinim mjesecima.
Prosječan broj sunčanih sati u Crnoj Gori je, prema zvaničnim podacima, oko 2.000 za veći dio teritorije, a u obalnom dijelu čak 2.500. Podgorica, recimo, ima više sunčanih sati godišnje nego Rim ili Atina.
Analiza Bloomberga, pod nazivom New Energy Outlook, od prije nekoliko godina, govori o tome da će do 2050. godine polovinu električne energije u svijetu proizvoditi solarne i vjetroelektrane. Predviđen je pad cijena struje iz tih obnovljivih izvora, te sve jeftinije baterije za čuvanje tako dobijene energije. Ugalj će, recimo, kao izvor energije, do 2050. godine pasti na tek oko 11 odsto udjela u svjetskoj proizvodnji. U toj analizi predviđaju i da će trošak izgradnje fotonaponskih elektrana pasti, u narednih četvrt vijeka, za 71 odsto.
„Projekat Solari 3000+ i Solari 500+, koji od kraja prošle godine realizuje Elektroprivreda Crne Gore (EPCG), kako je najavljeno, predstavlja „početak energetske tranzicije u našoj zemlji i jednu od najznačajnijih investicija u energetskom sektoru u posljednjih 40 godina”. Cilj projekta je da se „kroz energetsku tranziciju, emisija CO2 svede na najmanju moguću mjeru i očuva životna sredina”.
Tim projektom biće omogućeno da 3.000 domaćinstava, koja stanuju u individualnim stambenim objektima, dobije instalacije fotonaponskih, odnosno solarnih panela. Istovremno, tvrde u EPCG, i da, od potrošača i kupca, postanu proizvođači i prodavci električne energije. Kroz projekat će biti omogućeno i da 500 malih proizvodnih pogona solarnom energijom obezbijedi dio svojih ukpnih potreba za električnom enrgijom.
Iz EPCG su kazali da će u tom poslu važnu ulogu imati Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Ministarstvo kapitalnih investicija, lokalne samouprave, CEDIS, a posebno EKO fond. Taj fond će, rečeno je, sredstva, koja će mu uplatiti EPCG, iskoristiti da subvencionira korisnike sa najmanje 20 odsto vrijednosti instalacije, tako da će svaki učesnik u projektu dobiti subvenciju od 1.000 do 5.000 eura.
Tako će, navodno, građanima i preduzećima biti omogućeno da im u periodu otplate kredita za opremu, od pet do sedam godina, rata i račun za električnu energiju ne prelaze dotadašnji iznos računa za električnu energiju. Nakon tog perioda, sljedećih 20 godina, električna energija za korisnike biće besplatna.
EPCG pokrenula je postupak postavljanja dvije solarne elektrane na brane u sistemu Hidroelektrane Perućica. Elektrane će imati ukupni kapacitet od 3,7 MW. Brane, kako tvrde u toj kompaniji, nude niz prednosti za postavljanje solarnih elektrana. Iz EPCG je sredinom minule godine saopšteno da planiraju „u saradnji sa kredibilnim partnerima, na Slanom jezeru u Nikšiću da izgrade i plutajuću solarnu elektranu”.
Plutajuće solarne elektrane su relativno nov fenomen, a, prema zvaničnim podacima, 12,5 odsto su efikasnije od onih na krovovima i zemlji. Najveća evropska plutajuća solarna elektrana nalazi se nadomak Avinjona, u Francuskoj. U Aziji, naročito u Kini, Indiji, Japanu i Južnoj Koreji, grade se plutajuće solarne elektrane gigantskih razmjera. Kada je riječ o Balkanu, takva solarna elektrana postoji na akumulacionom jezeru Vau i Dejes u Albaniji.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice