Povežite se sa nama

OKO NAS

SJEVER: ZABORAVLJENA HEMIJA: Magacini i dalje puni otrova

Objavljeno prije

na

Samo u Polimkinim objektima i dalje se nalazi više od pedeset tona zapaljivih i otrovnih materija, koji su korišćeni u procesu prerade i štavljenja kože. Mještani okolnih naselja naglašavaju da je krajnje začuđujuće što opasne hemikalije i pored brojnih upozorenja niko i ne pokušava da ukloni s prostora gdje svakodnevno cirkuliše veliki broj ljudi, tim prije što se zna da je riječ o supstancama koje mogu da izazovu ekološku katastrofu neslućenih razmjera.

,,Godinama se poteže priča da su u krugu Polimke nakon njenog zatvaranja, ostale tone i tone otrovnih i zapaljivih materijala koji su korišćeni u procesu proizvodnje i prerade kože. Ti materijali uglavnom su skladišteni u takozvanom atomskom skloništu, koje se nalazi s gornje strane bivše fabrike, odnosno iznad sadašnjeg tržnog centra KIPS, okruženog sa dva izbjeglička naselja, gdje živi više od hiljadu ljudi. Toksični materijali odlagani su i u jedno manje sklonište blizu ulaza u KIPS”, pričaju stanovnici ovih naselja.

Prema njihovim riječima, u tim skloništima ostale su i velike količine boja i lakova, razređivača, kao i drugih otrovnih materijala, poput sumporne, mravlje i sirćetne kisjeline.

,,Ipak, niko ne pokušava da ovako opasne materije ukloni s ovog mjesta, što izaziva strah kod lokalnog stanovništva. Zato pozivamo nadležne da to urade jer se radi o pravoj ekološkoj bombi smještenoj u jednoj prenaseljenoj zoni”, kažu mještani Rudeša i okolnih naselja.

Bivši radnici fabrike Polimka takođe smatraju da bi stručne ekipe morale da istraže cijeli prostor koji je pripadao fabrici kože i da odstrane sve ono što bi moglo negativno da utiče na zdravlje ljudi.

,,Hemikalije su bile upakovane u plastične bačve koje su sigurno u fazi raspadanja. To znači da godinama dolazi do isparavanja tako opasnih materija koje zagađuju vazduh. Da stvar bude još opasnija, radi se o kisjelinama, bojama, lakovima i razređivačima koji pri maloj nepažnji mogu da planu i izazovu eksploziju, što bi moglo biti opasno i za čitav grad. S obzirom na to da se radi o toksičnim materijama koje su vrlo opasne po okruženje, moralo bi se što prije pristupiti njihovom uklanjanju, dok za tako nešto ne bude kasno”, upozoravaju bivši radnici Polimke.

Iz preduzeća KIPS, koje je svojevremeno kupilo Polimkine bivše pogone, nezvanično su kazali da oni nemaju nikakve veze s hemikalijama, jer stari magacinski prostori ne pripadaju njihovoj firmi već firmi koja je u međuvremenu ugašena.

Iz KIPS-a su ranije tvrdili da su oni u martu 2009. godine postupili po nalogu inspekcije i da su sakupili hemikalija iz proizvodnih pogona, da bi ih potom uskladištili u betonsko skladište, kao i da je to skladište pod stalnim nadzorom ekološke inspekcije.

Da zaboravljene opasne hemijske supstance u starim fabričkim objektima u Beranama i dalje nijesu uklonjene, iako je Monitor na ovaj problem ukazivao još prije godinu, svjedoči i situacija u fabrici papira, gdje su vlasnici pokušali da problem riješe tako što će hemikalije prikriti zatrpavanjem.

„Pokušali su da hemikalije prekriju pilotinom i otpacima od prerade drveta iz obližnje fabrike. Naravno, to nije nikakvo rješenje”, ispričao je jedan dobro obaviješteni stručnjak.

Više bivših radnika i poznavalaca ovog problema potvrdilo je da je situacija alarmantna i da je krajnje vrijeme da državne inspekcije izađu na teren i natjeraju vlasnike ove fabrike da hemijske materije najprije lageruju na sigurno mjesto i da ih potom i unište.

Prema njihovim riječima, u fabrici postoje velike količine hemijskih supstanci u buradima koja su tu ostala još iz vremena Fabrike celuloze dok se koristila takozvana prljava tehnologija, kao i da se u neobezbijeđenim prostorijama bivše laboratorije nalaze dodatne količine drugih hemijskih supstanci koje se i danas mogu koristiti čak i u terorističke svrhe.

Pored kaustične sode i natrijum metasilikata rumunske prizvodnje, kalcijumoksida i aluminijum sulfata, tu se nalazi i ogromna količina nedefinisanih supstanci. U magacinu ima makar trideset tona raznih sirovina i na desetine buradi s nepoznatim sirovinama. Dobrom dijelu tih hemikalija istekao je i rok trajanja, a potpuno je nepoznato šta se dešava nakon toga.

Beranska fabrika celuloze i papira imala je svojevremeno najbolju laboratoriju na čitavom sjeveru države. Ta laboratorija, koja danas propada, bila je opremljena kao i sve laboratorije u svijetu. U njoj je bilo svega, i od toga svega danas ima ponešto što je vrlo opasno.

Koliko su hemikalije koje se nalaze u bivšoj fabrici papira opasne, govori i podatak da se 1987. godine, dok je fabrika još bila u punom pogonu, dogodilo trovanje radnika i da je jedan od njih nešto kasnije preminuo. Taj događaj je vješto sakriven od javnosti i o tome se danas skoro ništa ne zna. Upravo te hemijske i mnoge druge opasne supstance i dalje se naleze u magacinima ove fabrike za koju se više ne zna ni čija je.

Fabrika papira u Beranama trenutno je u fazi potpunog propadanja. Iskusni stručnjaci i poznavaoci prilika postavljaju pitanje šta će biti s opasnim hemikalijama koje se nalaze u oronuloj zgradi bivše laboratorije ili su razasute po krugu kompanije. Oni ukazuju da je možda i veći problem hemikalija koja se nalazi u bivšoj fabrici kože Polimka.

Zato su se pored bivših radnika ovih fabrika, koji veoma dobro znaju kakvu potencijalnu opasnost predstavlja zaboravljena hemija, uz mještane okolnih naselja na Rudešu, oglasili i stanovnici Beransela. Ovo medijima poznato naselje vazdušnom linijom veoma je blizu dvjema fabrikama. I oni su zatražili da se pod hitno uklone opasne hemijske supstance koje su uskladištene u fabrikama koje nijesu daleko od njihovih kuća.

Osim fabrike papira i fabrike kože u Beranama, ekolozi upozoravaju da bi trebalo provjeriti kakve zaostale hemije i u kojim količinama ima u magacinima bivše fabrike impregnacije u Kolašinu, zatim u fabrici Dekor u Rožajama, u Vunarskom kombinatu u Bijelom Polju, kao i još nekim fabrikama na sjeveru.

To su samo neka od mjesta gdje bi moglo biti opasnih hamijskih supstanci zaostalih iz procesa proizvodnje. Sagovornici Monitora smatraju da se ovaj problem može kriti još neko vrijeme, ali samo do trenutka kada Crna Gora otvori poglavlje koje se tiče zaštite životne sredine. Tada će problem zaboravljene hemije u fabrikama na sjeveru možda imati međunarodni karakter.

Tufik SOFTIĆ

Komentari

OKO NAS

LOKALNE UPRAVE SVE VIŠE NOVCA IZDVAJAJU ZA KONSULTANTSKE USLUGE: Raste broj zaposlenih, ali i eksternih savjetnika

Objavljeno prije

na

Objavio:

Broj ugovora o konsultantskim uslugama u opštinama na sjeveru sve je veći, a honorari konsultanata često skriveni od očiju javnosti.  Angažovanje stručnjaka sa strane, lokalne uprave pravdaju nedovoljnom stručnošću u opštinskim adminstracijama

 

 

Visina izdataka za konsultantske usluge u opštinama na sjeveru iz godine u godinu raste,  iako se uporedo povećava i broj zaposlenih, što se često  pravda neophodnošću povećanja ekspertskog kadra.  Zaposleni u opštinskim adminstracijama, iako ih je sve više, navodno ipak nemaju znanje i kapacitete da završe mnoge obaveze lokalnih uprava, pa se često, na prilično netransparentan način agažuju eksterni konsultanti. Čak i kada odgovoraju na zahtjev o slobodnom pristupu informacijama, u lokalnim upravama skrivaju honorare pojedinih spoljnih saradnika. Iz ugovora se ne može precizno vidjeti koje su poslove odradili i  koliko vremena su za to potrošili.

U Beranama i Kolašinu u tu svrhu ove godine biće potrošeno ukupno blizu million eura.  Pod stavkom Konsultantske usluge, projekti i studije   u ovogodišnjem beranskom budžetu stoji iznos od 567.000.  Kolašin je, s druge strane,  od planiranih 90.000 eura te vrste rashoda, rebalansom došao do 300.000 eura. Za narednu godinu planiraju  dodatno povećanje, pa je projektovani izdatak te vrste blizu 400.000.

Opštine koriste, uglavnom, usluge stručnjaka iz drugih gradova, koji su po profesiji pravnici, ekonomisti, inženjeri građevinarstva. U ugovorima u koje je Monitor imao uvid, mogu se naći i četvorocifreni iznosi honorara za konsultante, a angažovani su  na period od jednog mjeseca do pola godine.  Pojedini su, prema ugovorima, opštinama pružali i cjelogodišnje usluge konsulatacija .

Karakteristika nekih ugovora je i odrednica da konsultanti  nijesu  obavezni da dolaze u prostorije lokalne uprave od koje su angažovani, pa  svoje znanje “šalju” elektronskom poštom. Podrška pravnika, najčešće je korišćena, navodno, za oblast javnih nabavki  ili za “sprovođenje mjera  u cilju uspješnije naplate prihoda“.  Stručnjaci iz oblasti građevinarstva su savjetovali lokalne vlasti o “velikim i značajnim projektima”.

U lokalnim upravama se teško dolazi do detalja oko toga, koliko novca iz stavke Konsultantske usluge, projekti i studije se odnosi na  honorare konsultanata, a koliko na plansku dokumentaciju. Ni u Kolašinu taj odgovor ne mogu precizno dati.

Potpredsjednik Opštine Vasilje Ivanović  objašnjava da se i sam, prilikom kreiranja nacrta Odluke o budžetu za narednu godinu,  zalagao za povećanje sredstava za eksternu stručnu podršku  Opštini.

“Logično je i jasno s obzirom da se u Kolašnu relaizuje veliki broj raznih projekata, za koje je nephodna stručna pomoć. Ta vrsta pomoći za koju, slobodno mogu reći da  ne postoji dovoljno kapaciteta u opštinskoj adminsitraciji, potrebna je i za javne nabavke, ali i za infrastrukturne projekte.  Na taj način izbjegavamo greške, zakonske prestupe  i gubljenje vremena, ali i čuvamo novac građana”, objašnjava Ivanović.

Angažovanje stručnjaka nije spriječilo da nekoliko tendera, koji su se odnosili na infrastrukturne projekte u tom gradu,  bude poništeno ili neuspješno. Kolašinska lokalna uprava ne može se pohvaliti ni značajnijim uspjehom kada je riječ o ubiranju prihoda. U Opštini je  skoro 120 zaposlenih, a taj broj se skoro jednom mjesečno poveća mijenjanjem pojedinih pravilnika o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta.

U Beranama su dostigli broj od oko 390 zaposlenih, no i pored toga, neophodno je, objasnili su Monitoru nazvanično u Opštini, često angažovati stručnjake iz pojedinih oblasti. I u toj lokalnoj upravi tvrde da angažovanjem konsultanata povećavaju efikasnost rada lokalne uprave i štede novac građana, ali ne objašnjavaju koliko eksternih savjetnika i iz kojih oblasti su angažovali ove godine. Ipak, tvrde da je veliki dio novca iz te stavke potrošen na plaćanje usluga pisanja projekta i studija.

Do podatka koliko je ove godine plaćeno za projektnu dokumentaciju, a koliko za konsultante i iz  koje oblasti su bili angažovani,  ne mogu da odgovore ni u Plužinama i Žabljaku.  Na Žabljaku nijesu odgovorili ni na pitanje zbog čega je ovogodišnji izdatak po tom osnovu za narednu godinu udvostručen, pa iznosi 100.000 eura. U lokalnim adminstracijama te dvije varoši je po 70-ak zaposlenih. U Mojkovcu, recimo, ne plaćaju konsultante, ali čak i za izradu planova zaštite i procjene rizika  moraju imati pomoć sa strane. Tako  u tu svrhu ove godine planiraju da potroše  oko 10.000 eura, a naredne godine, prema nacrtu Odluke o budžetu, čak četiri puta više. Mnoge lokalne uprave plaćaju  čak i za izrade programa privremenih objekata, te dokumente koja se odnose na parking mjesta, uređenje oblasti taksi prevoza…

“Pokušaji  da to urade radne grupe formirane od zaposlenih u lokalnoj upravi često su se pokazale kao nerazumno trošenje novca i vremena. Članovima radnih grupa se plaćaju honorari, bez obzira na zarade koje primaju u lokalnoj upravi. Na kraju dobijemo dokumente koji su nekvalitetni, prepisani iz drugih opština, bez inovativnosti i urađene bez posebnog zalaganja. Vjerujete, koliko god da košta, ušteda je novca građana kad se plati nekom drugom da to uradi”, kazali su Monitoru u jednoj od sjevernih lokalnih uprava.

Ni na državnom nivou ne štede kad je riječ o isplatama za konsultantske usluge.  Od januara do avgusta ove godine, prema podacima MANS-a, najveća sredstva za konsultantske usluge je izdvojilo Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede –  preko 3,3 miliona eura, Uprava za kapitalne projekte preko dva  miliona, Ministarstvo finansija 1,3 miliona eura…Prema zvaničnim podacima  u avgustu 2024. godine  za tu namjenu potrošeno je  1,5 milion eura, a u istom mjesecu prošle godine oko 800.000, što predstavlja rast od oko 75 odsto.

Dragana ŠČEPANOVIĆ

Komentari

nastavi čitati

Izdvojeno

SVJEDOČENJA O SEKSUALNOM UZNEMIRAVANJU U GIMNAZIJI SLOBODAN ŠKEROVIĆ U SJENCI POLITIKE: Obeshrabrivanje žrtvi

Objavljeno prije

na

Objavio:

Aktuelizovani primjeri seksualnog uznemiravanja u Gimnaziji, ali i drugim školama trebali bi biti poziv da institucije bolje rade svoj posao, a da društvo otvori ozbiljan  dijalog na ovu inače tabu temu. Za sada, međutim, to ometa politizacija slučaja, koja je žrtve seksualnog uznemiravanja potisnula u drugi plan. Obeshrabrujući tako žrtve koje još ćute da o svojim iskustvima progovore

 

 

Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija proslijedilo je ove sedmice tužiocima obavještenje o još jednom navodnom slučaju neprimjerenog ponašanja nastavnika prema učenicima podgoričke Gimnazije ,,Slobodan Škerović”. Ovo je treći prijavljeni nastavnik u toj ustanovi.

Prema saznanjima Monitora iz Akcija za ljudska prava (HRA) uputili su pismo jednog bivšeg učenika Gimnazije ministarki prosvjete, nauke i inovacija Anđeli Jakšić-Stojanović, koje se odnosi na neprimjereno ponašanje nastavnika od prije četiri godine. Cilj je provjeriti da li se isti nastavnik i dalje ponaša na isti ili sličan način prema učenicima kojima sad predaje.

Pored Radomana Čečovića, još jedan profesor Gimnazije je suspendovan, nakon što je otkrivena mejl prepiska sa učenikom trećeg razreda te škole. Ministarstvo je proslijedilo Osnovnom državnom tužilaštvu dopunu prijave koja se odnosi na tog nastavnika.

Iz Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija za Monitor su kazali da su do sada uputili tužilaštvu u Podgorici dokumentaciju za četiri slučaja zbog sumnji da se radi o seksualnom uznemiravanju i drugom obliku neprimjerenog ponašanja prema učenicima.

,,Konačnu kvalifikaciju  po podnijetim prijavama, odrediće nadležno tuzilaštvo. U tri od četiri slučaja, radi se o slučajevima koji su se desili u periodu od 2018. do 2023. godine. Svi predmeti su dostavljeni i Prosvjetnoj inspekciji, kao i Zavodu za školstvo kako bi se izvršio vanredni nadzor povodom konkretnih slučajeva”, naveli su iz Ministarstva.

Ministarstvo je u jednom slučaju tražilo od Vrhovnog tužilaštva Crne Gore da preispita odluku osnovnog tužilaštva. Radi se o predmetu u kome je kotorsko tužilaštvo odbacilo prijavu protiv lica zaposlenog u jednoj obrazovnoj ustanovi u Budvi. On je prijavljen da je telefonom  snimao maloljetnice u julu ove godine, na šetalištu u Budvi.

Na protestu ispred podgoričke gimnazije koji je održan 13. decembra poručeno je da profesor Radoman Čečović treba da bude kažnjen za seksualno uznemiravanje i da mu se zabrani rad u obrazovnim institucijama. Okupljeni su tražili da ostavku podnese i direktorica podgoričke Gimnazije Biljana Vučurović.

,,Tema o kojoj se ovih dana govori u javnosti je vrlo delikatna i važna za cijelo društvo, pa je potpuno razumljivo da je uzburkala javnost. Društveni kontekst u našoj državi je takav da omogućava laku polarizaciju u mišljenju i stavovima. Ipak potrebno je da sve javne ličnosti, institucije i mediji, postupaju odgovorno vodeći računa o delikatnosti teme i poštujući prava svih onih koji se dovode u vezu sa ovim i sličnim situacijama, upravo zbog mogućnosti da se nanese veća šteta prvenstveno učenicima i njihovim roditeljima, a zatim i školi i meni lično’’, kazala je Vučurević za Moniotr.

I dok se institucije trude da urade barem nešto povodom tabu teme koja se u fokusu našla nakon objavljivanja teksta o seksualnom uznemiravanju u školama CIN-CG-a, političari ne miruju i stvar preuzimaju u svoje ruke.

Uoči protesta ispred gimnazije, poslanik Nove srpske demokratije (NSD) Jovan Vučurović obratio se jednom od organizatora protesta Kosti Mijuškoviću. Mijušković je kazao da mu se Vučurović obratio dok je bio u pratnji supruge, Biljane Vučurović, koja je direktorica Gimnazije: ,,Doživio sam to kao prijetnju, jer je rekao da ćemo to da riješimo na ovaj ili onaj način, prijetećim tonom”.

Vučurović je potom izjavio da oni koji su krenuli na njegovu porodicu biće dočekani kako se dušmanin uvijek dočekivao u Crnoj Gori, Brdima, Krivošijama, Staroj Hercegovini: ,,Kad se krene na lično, na porodicu, onda odgovor mora biti ravan napadu, značaju porodice. Tu nema kompromisa, nego se daje sve, pa ko šta ponese”.

Iz tužilaštva su se izjasnili da, za sada, samo prate izjave poslanika NSD-a.

Partijski kolega, ministar prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine Slaven Radunović pružio je podršku direktorici podgoričke Gimnazije.„Smeta vam Biljana, je li srbofobi?”, pitao je ministar uz opasku o partijskom bekgraundu profesora Čečovića i prosvjetne inspektorke.

,,Poražavajuće je za jedno društvo da ovako ozbiljni problemi koji treba sve da nas zabrinu ostaju u sjenci dnevno – političkih prepucavanja. Tako se fokus sa žrtve i suštine problema prebacuje na teren nacionalnog i političkog, a jedina istina je da je žrtva uvijek žrtva bez obzira koje je vjere, nacije, političkog opredjeljenja. Ovo mora biti tema od javnog interesa, tema koja je iznad bilo kakvih podjela jer, ukoliko ne budemo djelovali institucionalno, uključujući sve aktere, žrtva sjutra može biti i moje dijete i dijete bilo koga od nas”, izjavila je za Monitor ministarka prosvjete Jakšić-Stojanović.

U međuvremenu, Prosvjetna inspekcija predložila je razrješenje direktorice Gimnazije.

,,Kada je u pitanju predlog za razrešenje i direktorice Vučurović i svakog drugog rukovodioca obrazovne ustanove, kao što sam i istakla u toku obraćanja javnosti, odrediću se samo i isključivo u skladu sa zakonom. U utvrđivanje činjeničnog stanja su, osim Prosvjetne inspekcije, uključeni i Inspekcija rada i Zavod za školstvo i nakon dostavljanja izvještaja svih institucija i predmetne dokumentacije ću se odrediti i donijeti odluku u skladu sa zakonom”, kaže Jakšić-Stojanović.

S druge strane, Vučurović je podnijela krivičnu prijavu zbog povrede njenog i ugleda škole. Tvrdi da je Inspekcijski nadzor koji je izvršen u Gimnaziji   nelegitiman i nezakonit, te da je glavnoj prosvjetnoj inspektorki Luciji Adžić početkom decembra istekao mandat.

Ministarka tvrdi da je Lucija Adžić radila  u punom kapacitetu. ,,U momentu pokretanja postupka inspekcijskog nadzora u Gimnaziji, Adžić je bila u mandatu  glavne inspektorke za prosvjetu, a postupak inspekcijskog nadzora je okončala kao lice ovlašćeno za vršenje inspekcijskog nadzora u  skladu sa Zakonom o inspekcijskom nadzoru, o čemu postoji sva dokumentacija”, navela je Jakšić-Stojanović.

Direktorica Gimnazije kaže: ,,Još uvijek nemam povratnu informaciju o krivičnoj prijavi koju sam podnijela zbog povrede mog ugleda i ugleda škole, kao i zbog nezakonitog inspekcijskog nadzora uz pogrešnu  primjenu materijalnog prava. Očekujem da će nadležne institucije i u ovom slučaju reagovati u skladu sa zakonom, odgovorno i nepristrasno’’.

Inspektorka Adžić je izjavila za TV Vijesti da se direktorica podgoričke Gimnazije još uvijek nije izjasnila na nalaz Prosvjetne inspekcije  i da će sačekati njen odgovor do kraja ove sedmice. Vučurević za Monitor kaže da je izjašnjenje na nalaz Prosvjetne inspekcije poslala u zakonski predviđenom roku: ,,Od svih nadležnih institucija očekujem odgovornost i objektivnost u postupanju uz poštovanje važećih zakona’’.

Pored poziva na smjenu direktorice Gimnazije, dio javnosti i pojedini političari traže ostavku ministarke. ,,Takav zahtjev, koliko je meni poznato, nije formalizovan. Međutim, ‘šta god dodje, ja sam mu naredan’. Ono što mogu reći je da ću se, dokle god sam na ovom mjestu, svojim djelovanjem zalagati za nultu stopu tolerancije na nasilje i preduzimanje svih mjera kako bi se sankcionisali svi oni koji su svojim činjenjem ili nečinjenjem doveli do toga da se nasilje dešava ili zataškava, bez obzira kojoj vjeri, naciji ili političkoj partiji pripadali. Ako je cijena toga da ne budem ministarka i prema tome cu se lako odrediti. Uvjerenja i životni principi su važniji od pozicije”, komentariše Jakšić-Stojanović pozive za njenu smjenu.

,,Vjerujem da se transparentnim postupanjem i ukazivanjem na temu seksualnog uznemiravanja u školama, ali i kada je riječ o svim drugim slučajevima uznemiravanja i nasilja, postižu promjene, podiže nivo svijesti javnosti i konačno, doprinosi definisanju konkretnih koraka u postupanju’’, kazala je Vučurević.

Kad institucije ne djeluju ili to rade sa zakašnjenjem, žrtve se zanemare, a i ostali akteri poprimaju oreol žrtvi usljed javnog liča i osuda. Uz politiku koja sve zamagli, valja napomenuti da su aktuelizovani primjeri seksualnog uznemiravanja u školama poziv da institucije bolje rade svoj posao, a da društvo otvori ozbiljan  dijalog na ovu inače tabu temu. Za sada, međutim,  to ometa politizacija slučaja, koja je žrtve seksualnog uznemiravanja potisnula u drugi plan. Obeshrabrujući tako žrtve koje još ćute da o svojim iskustvima progovore.

Predrag NIKOLIĆ

Komentari

nastavi čitati

Izdvojeno

RASULO U TURISTIČKOJ PRESTONICI: Budva  izvan zakona, Vlada ne reaguje

Objavljeno prije

na

Objavio:

Izvršna vlast u Budvi trenutno funkcioniše izvan svih zakona. Nijedan sekretarijat nema starješinu, rukovodioca u punom mandatu, odgovornog i ovlašćenog za vođenje organa lokalne uprave. Većina kadrova koji rukovode poslovima u sekretarijatima nalaze se u v.d. statusu koji im je odavno istekao. Nekima rukovode zamjenici ili pomoćnici sekretara kojih duži period nema, dok su neke od službi u potpunosti bez odgovornih osoba

 

 

Dvije godine nakon  što je na lokalnim izborima u oktobru 2022. godine, Demokratski front na čelu sa Milom Božovićem, osvojio apsolutnu većinu glasova građana Budve, najrazvijenija turistička opština našla se u rasulu i anarhiji, u kojoj se ne zna ko vrši vlast i ko je za šta odgovoran.

Raspad poslije izbornog trijumfa počeo je hapšenjem Božovića u martu 2023, koga Specijalno državno tužilaštvo tereti za organizovani kriminal i šverc narkotika. Viši sud u Podgorici potvrdio je krajem novembra ove godine optužnicu protiv Božovića, koji se nalazi u pritvorskoj jedinici u Spužu.

I pored optužbe za kriminalno udruživanje i šverc tona kokaina, on i dalje, iz Spuža, sa funkcije predsjednika opštine rukovodi Budvom.

Nastavio je da upravlja političkim procesima, imenovanjima, milionskim poslovima, smjenjivanjem i postavljanjem opštinskih funkcionera preko Nikole Jovanovića, lidera  grupe građana Budva naš grad, kojeg je nedavno ukazom iz pritvora postavio za potpredsjednika opštine.

Po odobrenju suda, Božoviću  se u zatvor duže od godinu i po nose povjerljiva opštinska dokumenta na potpis. O izboru najboljih ponuđača putem ugovora o javnim nabavkama i trošenju desetina miliona eura odlučuje čovjek pod optužbom za najteži kriminal. Iz zatvora postavlja i smjenjue kadrove.  Na taj način  on i saradnici doveli su Budvu u stanje haosa i neodgovornosti na svim nivoima odlučivanja.

Izvršna vlast u Budvi trenutno funkcioniše izvan svih zakona. Nijedan sekretarijat nema starješinu, rukovodioca u punom mandatu, odgovornog i ovlašćenog za rad određenog opštinskog organa. Većina kadrova koji rukovode poslovima u sekretarijatima nalaze se u v.d. statusu koji je odavno istekao. Nekima rukovode zamjenici ili pomoćnici sekretara kojih duži period nema, dok su neke od službi u potpunosti bez odgovornih osoba.

Sekretarijatom za urbanizam i održivi razvoj Budve mjesecima ne rukovodi niko. Starješine u punom mandatu nemaju ni sekretarijati za zaštitu imovine,  za investicije, za privredu, za lokalnu samoupravu kao ni sekretarijat za društvene djelatnosti. U sekretarijatu za finansije nema čak ni starješine u isteklom v.d. statusu. I rukovodiocu Službe za naplatu naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta isteklo je v.d. stanje. Kada se uzme u obzir da niko ne vodi službu budvanskog urbanizma, te da je istekao mandat rukovodiocu službe za naplatu komunalnih taksi, može se naslutiti kakve sve mogućnosti  za korupciju ostavljaju ovako nezaštićene institucije.

Prošla su tri izborna ciklusa u protekle dvije godine, ali opština nije dobila stabilnu izvršnu vlast.  Odluke se donose ad-hok, prema potrebi, na jednom mjestu, u zatvorskoj ćeliji u Spužu. Ne postoje planovi i programi opštinskih službi, nema ko ni da ih donosi. Dvije godine se ne podnosi niti usvaja izvještaj o njihovom radu niti ih bilo ko kontroliše.

Tokom kratkotrajnog predsjedničkog mandata na slobodi, Božović nije raspisao nijedan oglas za popunu rukovodećih mjesta u izvršnim organima, sa mandatom od četiri godine. Nije zaposlio nijednog novog rukovodioca putem javnog konkursa iako su ta mjesta bila upražnjena. Niti je kasnije, iz zatvora, dao saglasnost da se konkursi sprovedu. Imenovao je samo  Glavnog gradskog arhitektu, Jelenu Lazić i glavnog administratora, Nevenku Božović Jovović.

Božović nije stigao da učvrsti vlast i postavi ljude od povjerenja na ključne pozicije. Nije bilo saglasnosti među partijama članicama DF-a za pojedina imenovanja, pa su tako u svim službama zadržani v.d. rukovodioci kojima je mandat u međuvremenu istekao.

Dok je budvanska opština ostala bez rukovodećeg kadra, njena administarcija je postala najglomaznija do sada. Broji i do 2.000 zaposlenih u opštini i opštinskim preduzećima i javnim ustanovama.

Zanimljivo, nema nekih pretjeranih reakcija partija koje su učestvovale na proteklim novembarskim izborima na način funkcionisanja organa uprave u opštini. Ogranak DF-a koji vodi Mladen Mikielj uglavnom se ne oglašava. Bez burnijeg regovanja protekla je  i nezakonita smjena potpredsjednice Jasne Dokić i postavljenje Nikole Jovanovića.

Ne glaska se ni,  treća po snazi, Demokratska partija socijalista. Oni strpljivo čekaju rasplet događaja pred sazivanje sjednice parlamenta u nadi da će na neki način biti dio buduće vlasti. Nema naznaka da će se dvije najjače političke grupacije, djelovi jedinstvenog DF-a dogovoriti i formirati vlast. Sve druge matematike, bez učešća DPS-a, ne vode do raspleta budvanske političke krize.

Nije nezakonito djelovanje zahvatilo samo budvansku administraciju. Nedavno je Službeni list Crne Gore prihvatio zahtjev da objavi odluke Mila Božovića o smjeni potpredsjednice Dokić i imenovanju Jovanovića na tu funkciju, uprkos jasnoj odredbi Zakona o lokalnoj samoupravi koja propisuje da smjene i imenovanja potpredsjednika opštine moraju imati saglasnost lokalne skupštine.

Stav o sprovedenoj smjeni u vrhu vlasti u Budvi dalo je i Ministarstvo javne uprave, odnosno ministar Maraš Dukaj. Božović je nezakonito smijenio Jasnu Dokić i nezakonito imenovao Nikolu Jovanovića na funkciju potpredsjednika opštine Budva, navodi se u rješenju koje je tim povodom izdalo MJU.

“Ministarstvo javne uprave daje preporuku predsjedniku opštine Budva da, kod činjenice da Rješenja o razrješenju potpredsjednice od 02.12.2024. godine i rješenja o davanju saglasnosi na rješenje o imenovanju potpredsjednika opštine Budva od 02.12.2024. godine nijesu donijeta u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi, ista stavi van pravnog prometa”.

Da li će i nadležni u Službenom listu ispoštovati mišljenje Ministarstva javne uprave i staviti „van pravnog prometa“ odluke o smjeni i imenovanju budvanskih funkcionera, čiju zakonitost prethodno nisu provjeravali, nije poznato.

Takođe nije poznato zašto Vlada u okviru svojih nadležnosti ne reaguje na dešavanja u Budvi kojima se  krši Zakon o lokalnoj samoupravi. Postavlja se i pitanje, kome odgovara da se vodeća turistička opština iz sezone u sezonu vodi iz zatvora.

Zakonom je definisana uloga Vlade u slučaju da predsjednik  opštine nije u mogućnosti da u punom kapacitetu obavlja  svoje obaveze.

„Vlada može razriješiti predsjednika opštine ako predsjednik opštine, u vremenu dužem od šest mjeseci, ne vrši poslove iz svoje nadležnosti. Smatra se da predsjednik opštine ne vrši poslove iz svoje nadležnosti ako ne obezbijedi izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata i sprovođenje strateškog plana razvoja opštine i drugih razvojnih planova i programa, kao i strateških dokumenata od državnog značaja, čime se onemogućava ostvarivanje prava i obaveza građana“, navodi su u članu 63 Zakona o lokalnoj samoupravi.

Izbori za lokalni parlament održani su 17. novembra, konačni rezultati objavljeni su u Službenom listu 13. decembra, od kada teče rok od 15 dana za sazivanje sjednice skupštine, verifikaciju odborničkih mandata i izbor predsjednika skupštine opštine. Sazivanje skupštine u nadležnosti je Vlade, te se očekuje da će nadležno Ministarstvo javne uprave ispoštovati zakonske rokove.

Ukoliko se budvanski parlament ne konstituiše u zakonom propisanom roku od 60 dana od dana objavljivanja konačnih rezultata izbora, Predsjednik Crne Gore u obavezi je da raspiše nove lokalne izbore.

Branka PLAMENAC

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo