Osim dvojice pripadnika SAJ-a, koji su osuđeni na 17 mjeseci zbog torture u oktobru 2015, ostatak jedinice uredno obavlja posao, primaju nagrade i fotografišu se u kancelarijama vrha policije. Da ih štite institucije konstatovao je i Ustavni sud i međunarodne organizacije. Nikom ništa
Pripadnici Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ)Boro Grgurović i Goran Zejak proglašeni su krivim za brutalno prebijanje Mija Martinovića 2015. godine i osuđeni na 17 mjeseci zatvora.
Zejak i Grgurović su uhapšeni ubrzo nakon torture u kojoj je učestvovalo preko 30 pripadnika ove jedinice. Njih dvojica nijesu negirali da su učestvovali u prebijanju Martinovića, ali su negirali krivicu, tvrdeći da su samo radili svoj posao i da nijesu te noći prekoračili svoja ovlašćenja. Ustavni sud Crne Gore utvrdio je da se radilo o torturi.
Iako su i tokom sudskog procesa saslušavani ostali pripadnici ove jedinice,niko od njih ne samo da nije priznao da je učestvovao u prebijanju Martinovića, nego su tvrdili da nijesu ni bili na mjestu torture, bez obzira na snimak na kom se jasno vidi da u prebijanju Martinovića učestvuje oko 30 pripadnika te jedinice.
Ustvani sud utvrdio je da su policijski batinaši zaštićeni od strane nadležnih organa , odnosno da državno tužilaštvo nije djelotvorno istražilo policijsku torturu posle protesta u oktobru 2015. godine i da Uprava policije nije sarađivala u identifikaciji odgovornih državnih službenika, koji su te večeri bili maskirani i bez ikakvih obilježja identifikacije.
Ustavni sud je, nažalost, odbio da naloži da sopstvene presude- u kojima se konstatuje da se radilo o torturi i da je izostala reakcija nadležnih u utvrđivanju odgovornosti i identifikovanju batinaša- učini i izvršnim.
Predlog jednog od sudija tog suda, Miodraga Iličkovića, da taj sud naloži Vladi da identifikuje državne službenike koji su učestvovali u torturi nad građanima, podržalo je samo dvoje njegovih kolega, sudije Mevlida Muratović i Milorad Gogić. ”Razočaravajuća je odluka Ustavnog suda da ne insistira kod Vlade da identifikuje državne službenike koji su učestvovali u torturi nad građanima”, prokomentarisala je tu odluku Ustavnog suda, direktorica NVO Akcija za ljudska prava, Tea Gorjanc-Prelević, koja je pred Ustavnim sudom zastupala žrtve policijske torture.
Da je batinaše štitila država, konstatovao je i izvještaju Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja i nečovječnog i ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (CPT). Da su oni i nakon pokretanja istrage, i tokom sudskog procesa Grgureviću i Zejaku, uživali zaštitu nadležnih pokazuje i činjenica da se dešavalo da se na poziv da dođu na sud gotovo masovno ne pojave u sudnici, uz obrazloženje tadašnjeg komandanta te jedinice Mirka Banovića da su na bolovanju ili službeno odsutni.
A da zaštitu uživaju i danas, i nakon presuda Ustavnog suda i reakcije međunarodnih organizacija, pokazuje i to što i dalje obavljaju svoj posao, primaju nagrade i fotografišu se uz počasti u kancelarijama vrha policije. Napravljene su tek kozmetičke promjene, pa je ime jedinice promijenjeno u Protivteroristička jedinica (PTJ), a postavljen je i novi komandant – Miloš Radulović, bivši načelnik CB Bar. Bivši komandant SAJ-a RadosavLješković je zbog toga što je odbio da pomogne u identifikovanju onih koji su učestvovali u oktobarskoj torturi, dobio pet mjeseci zatvora. Pazilo se da kazna ne bude preko šest mjeseci zatvora, jer bi tako izgubio mogućnost da se vrati na posao. Vraćen je u sektor obezbjeđenja ličnosti i objekata. Medji su spekulisali da je tamo premješten ne po kazni zbog oktobarske torture, već zbog rivaliteta bivšeg i aktuelnog premijera kad je u pitanju kontrola nad bezbjednosnim službama. Lješković je navodno Đukanovićev kadar.
Direktor Uprave policije Veselin Veljović primio je u februaru ove godine u svoju kancelariju, uz počasti, pripadnike SAJ-a. Povod je bilo deveto mjesto koje su sajovci osvojili na takmičenju u Dubajiu, u konkurenciji od 49 takvih policijskih timova.
Veljović je tim povodom natuknuo da je ta jedinica imala propusta u prošlosti, ali da za to, kako je rekao, „odgovaraju pojedinci“. Valjda je mislio na Grgurevića i Zejaka.
Čestitku je jedinici uputio i Savjet za građansku kontrolu rada policije. Savjet je čestitaoVeljoviću, novom komandantu Raduloviću i članovima tima SAJ-a ,,na ostvarenom odličnom rezultatu na taktičkom takmičenju izazova svjetskog ranga specijalnih snaga”. U čestitki su kazali i da su ponosni na ostvaren i odličan rezultat crnogorske Specijalne antiterorističke jedinice, kojim su ,,promovisali duh, saradnju, razmjene ideja, zajedničke vrijednosti, solidarnost i poštovanje.”
Solidarnost u prikrivanju nasilništva je svakako nešto što ih krasi. I njihove šefove. I to nesamo u prikrivanju pripadnika SAJ-a u torturi u oktobru, nego i ostalih policijskih batinaša, i u drugim slučajevima.
U međuvremenu, u oktobru ove godine, šef Upravepolicije (UP) VeselinVeljović je obavezao policijske šefove da posjete svakog građanina koji doživi torturu ili prema kojem se njihovi podređeni budu neprofesionalno ophodili tokom i nakon radnog vremena. Radi se o preporuciSavjeta za građansku kontrolu policije, koju je usvojila UP.
,,Savjet je ocijenio da bi se Uprava policije na taj način dodatno distancirala od negativnih i neprimjerenih pojedinačnih postupaka koji ne odražavaju vrijednosti crnogorske policije”, pojašnjava se ova preporuka.
To što se u redovima Specijalne jedinice i dalje nalaze oni koji su bez ikakve sankcije sprovodili torturu tokom oktobarskih protesta, ali i kadrovi za koje se od ranije vezuje nasilničko ponašanje, pa i veze sa organizovanim kriminalom, o čemu je Monitor već pisao, ne zabrinjava nikog.
Valjda je dovoljno da se ubuduće oblače drugačije, zovu drugačije, i posjećuju žrtve.
Milena PEROVIĆ KORAĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice