Prema podacima sudskog registra privrednih društava, osnivači kompanije Risan Bay DOO sa adresom u Podgorici, su više mađarskih firmi registrovanih u Budimpešti. Na parceli u središtu Risna porušeni su ostaci zgrada Eksportbilja, prazan betonski prostor čeka razrješenje mogućih prepreka za podizanje prvog apartmanskog kompleksa u Risnu
Na lokaciji nekadašnje fabrike Eksportbilje u Risnu planirana je gradnja turističkog kompleksa pod nazivom Risan Bay. Dodatak na ime lokacija na kojima se duž bokokotrskog zaliva grade velelepna turističko-apartmansko-stambena naselja, najčešće je – porto, bay ili pallaci, što bi valjda trebalo da podigne ekskluzivnost kompleksa, koje uglavnom izvode inostrane firme. Za sada su registrovani turistički kompleksi Luštica Bay, Risan Bay i Bigova Bay, čija je izgradnja najavljena u grbaljskom selu Bigovo.
Preduzeće Eksportbilje bavilo se otkupom i preradom ljekovitog bilja koje je obilato raslo u pitomini brda oko zaliva Boke, najviše lovorovog lista i pelina. Bila je to najveća fabrika te vrste u regionu, veoma cijenjeno ljekovito bilje iz Crne Gore izvozilo se u mnoge zemlje Evrope i svijeta, da bi u procesu privatizacije, prema podacima Savjeta za privatizaciju, fabrika u Risnu bila prodata za 784.000 eura, preduzeću PP Tenex iz Podgorice.
Vrijedna oprema Exportbilja rasprodata je po regionu, zaposleni radnici i berači bilja ostali su bez posla i prihoda, a parcela površine oko 9.927 m2 u centru Risna, pored magistralnog puta Kotor – Risan, sa ostacima fabričkih postrojenja, ponuđena je na tržištu za 3,2 miliona eura, pokazuju objave na tržištu nekretnina.
Aktuelni vlasnici nekoliko katastraskih parcela objedinjenih planom DUP Risan u dvije urbanističke parcele, na kojima je predviđena gradnja apartmanskog naselja, ruski državljanin Dolgulev Yury i kompanija Međunarodna građevinska razvojna korporacija DOO iz Herceg Novog, podnijeli su zahtjev za izdavanje građevinske dozvole za izgradnju naselja, u septembru 2016. godine.
Međutim, odobrenje za gradnju dobili su tri godine kasnije, u septembru 2019. godine, kada je u Opštini Kotor na snazi bio moratorijum na gradnju, pa i na izdavanje odobrenja za nju. Rješenje o građevinskoj dozvoli investitorima, Dolgulevu i korporaciji iz herceg Novog, potpisao je tadašnji predsjednik Opštine Kotor Željko Aprcović, iako izdavanje građevinskih dozvola nije u njegovom opisu posla.
Moratorijum na gradnju objekata u Kotoru važio je za period od 2017. do kraja 2020. godine, odnosno do usvajanja Prostornog urbanističkog plana (PUP) Kotora. Građevinskom dozvolom investitorima je omogućena izgradnja kompleksa od šest zgrada sa spratnošću do tri etaže, maksimalne izgrađenosti do 6.000 kvadrata. U zgradama koje su pozicionirane kao depadansi oko jedne centralne zgrade i velikog bazena sa fontanom, planirano je ukupno 88 apartmana.
Gradnja, međutim, nije počela. Sve bi prošlo u najboljem redu, dok nije nedavno kompanija Risan Bay DOO iz Podgorice, podnijela zahtjev nadležnim službama u Opštini za davanje saglasnosti na Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu turističkog naselja (T2) Risan Bay. Sekretarka Sekretarijata za zaštitu prirodne i kulturne baštine Bojana Petković, obavijestila je o tome zainteresovane građane i stavila Elaborat na javni uvid na sajtu Opštine. Organizovana je i javna tribina istim povodom u sali Kulturnog centra „Nikola Đurković“ u Starom gradu, o čemu je građane izvještavao Radio Kotor.
Kao da su tek tada mnogi javni djelatnici saznali za projekat Risan Bay „koji se pojavio niotkuda“, o kojem nije bilo ni govora prilikom debata tokom izrade PUP-a Kotor. Mnogi koje smo kontaktirali ovim povodom, koji su po prirodi posla mogli znati, nijesu imali gotovo nikakve informacije o ovom projektu, sada se pitaju kako je izdata građevinska dozvola za vrijeme moratorijuma i da li je izdavanje ovog dokumenta u skladu sa Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata kojim su građevinske dozvole ukinute, te da li je planirani kompleks u skladu sa novim PUP-om.
Iako usvojena procedura nalaže da se za izgradnju značajnijih objekata u zoni prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, koje se nalazi na Listi svjetske baštine UNESCO-a, ova organizacija mora obavijestiti, u pitanju izgradnje turističkog naselja Risan Bay to se nije dogodilo.
Milica Nikolić, šefica-sekretarka Crnogorske nacionalne komisije za UNESCO, prve informacije o projektu dobila je pregledajući portal Radio Kotora. Ona je kazala da je Upravi za zaštitu kulturnih dobara, područnoj jedinici Kotor, opštinskim sekretarijatima za zaštitu prirodne i kulturne baštine i urbanizam uputila zahtjev za dobijanje potrebne dokumentacije o projektu Risan Bay, kako bi se obratila Ministarstvu ekologije prostornog planiranja i urbanizma za preispitivanje izdavanja odobrenja za gradnju i za dalje postupanje.
Da li je investitor bio u obavezi da izradi HIA studiju koja podrazumijeva procjenu uticaja na kulturno dobro, odobrenu od UNESCO, tek treba da se ispita. Nedavno je završena duga procedura za dobijanje saglasnosti UNESCO-a za rekonstrukciju risanskog hotela Teuta, koji je daleko manjih gabarita od novog naselja čija se gradnja planira.
Risan je sam po sebi vanredno vrijedan arheološki lokalitet. Bilo je ideja da Risan bude proglašen za grad muzej i da zajedno sa jedinim hotelom Teuta, bude dio specijalne turističke i kulturne ponude. Na području Risna nalaze se mnogi zaštićeni arheološki lokaliteti. Rizinijum, antički grad i arheološki lokalitet, proglašen je spomenikom kulture prve kategorije. Lokaliteti Carine i Gradina predstavljaju spomeničko obilježje druge kategorije. Posebno je zaštićeno staro urbano jezgro Risna, sa pojedinačnim spomenicima kulture druge kategorije.
Da bi se gradile nove hiljade komercijalnih kvadrata u okruženju bogatog kulturno-istorijskog nasljeđa, moraju se poštovati UNESCO standardi i propisana procedura za dobijanje saglasnosti za gradnju.
Prema podacima sudskog registra privrednih društava, osnivači kompanije Risan Bay DOO sa adresom u Podgorici, jesu više mađarskih firmi registrovanih u Budimpešti. Na parceli u središtu Risna porušeni su ostaci zgrada Eksportbilja, prazan betonski prostor čeka razrješenje mogućih prepreka za podizanje prvog apartmanskog kompleksa u Risnu.
Branka PLAMENAC
DRUŠTVO4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
U SJEĆANJU4 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
INTERVJU3 sedmice