Univerzitet Crne Gore mora reorganizovati stepen studija u skladu sa evropskom praksom. Treba reorganizovati i određene fakultete, počev od Metalurško-tehnološkog instituta, Biotehničkog i Fakulteta za turizam, a u okviru Filozofskog razdvojiti Filološki i Filozofski fakultet.
To je ovih dana najavila rektorka UCG Radmila Vojvodić, predstavljajući dokument Analiza stanja i strateška opredjeljenja za reorganizaciju i integraciju UCG. Prema njenim riječima došlo je i do hiperprodukcije i komercijalizacije kadra na komercijalizovanim studijskim programima, tako da neke možda treba ukinuti.
Nakon najave velikog pospremanja na državnom univerzitetu i nedavnog otkaza trojici profesora zato što imaju stalni radni odnos i na univerzitetima susjednih država, ova visokoškolska institucija našla se u centru pažnje akademske i ostale javnosti.
Obratili smo rektorki Vojvodić da za Monitor pojasni šta podrazumijeva najavljeno reorganizovanje studija i njihovo usklađivanje sa evropskom praksom i kakve su šanse da to realizuje.
Umjesto odgovora dobili smo ovu poruku:
,,Rektorat UCG je prošle sedmice, u petak, javnosti predstavio strateški dokument Analiza stanja i strateška opredjeljenja za reorganizaciju Univerziteta Crne Gore, kada su i najavljene aktivnosti i planovi za reorganizaciju UCG”.
Iz Demokratske narodne partije, članice DF saopštile su da je jasno da je rektorka Vojvodić ,,dovedena na tu čelnu funkciju da razbije državni Univerzitet u korist privatnog Univerziteta Donja Gorica premijera Mila Đukanovića”.
Dr Branka Bošnjak, profesorica UCG i poslanica Pokreta za promjene, u razgovoru za Monitor upozorava da reforma Univerziteta zahtijeva ozbiljan pristup, duboku analizu i javne rasprave, kako bi taj proces bio transparentan i kako bi se izrodilo najbolje rješenje.
,,Visoko obrazovanje je u krizi, ali moj je utisak da se ipak ovome pristupilo olako, a usudila bih se reći i površno, na brzinu. Ne smije se dozvoliti da broj studenata bude osnovni parameter da li treba da postoji neki studijski program ili ne, posebno kad se zna da postoje studijski programi koji su se pretvorili u biznis zbog velikog broja studenata, čija je sudbina biro rada, jer već postoje stotine koji ne mogu da nađu zaposlenje. Da li je onda opravdano postojanje takvih programa koji ne daju nikakvu nadu za zaposlenje? Zato treba biti vrlo oprezan kada se prave rezovi u politici visokog obrazovanja. Činjenica je da imamo hiperprodukciju diploma, da imamo dosta diplomiranog neznanja, ali sam ubijeđena da su prirodni i tehnički fakulteti još ‘najzdraviji’ iako ispaštaju zbog uništene privrede, a utisak je da se krenulo prvo po njima”, kaže dr Bošnjak.
Prema njenim riječima malo je apsurdno zalagati se za spajanje Instituta za strane jezike i filoloških studijskih programa iz Nikšića, kad je prošle godine na račun budžeta države otvoren studijski program na Cetinju, dok isti takav postoji u Nikšiću.
,,Pošto se radi o kompleksnoj materiji, a greške se u ovoj oblasti teško praštaju, jer imaju dalekosežne posljedice po društvo, najavljena reforma se mora odraditi mnogo ozbiljnije. Pod hitno treba smanjiti enorman broj studenta na pojedinim studijskim programima, jer se Univerzitet Crne Gore pretvorio u najveći privatni univerzitet gledajući koliki broj studenta plaća školarinu. Iako je ovo najbitnije, sumnjam da će se to uraditi, jer na Univerzitetu je materijalno davno dobilo prioritet u odnosu na duhovno”, zaključuje dr Bošnjak.
Dr Jelisava Kalezić, vanredna profesorica UCG, u penziji, u izjavi za Monitor navodi da ,,već više od dvije decenije u Crnoj Gori visoko obrazovanje služi kao jedan od socijalnih ventila, neophodan vladajućoj garnituri da odgodi suočavanje mladih sa situacijom da nemaju mogućnost da rade nakon završene srednje škole”. Tako se, kaže ona, odgađa za četiri–pet godina suočavanje sa tim da za većinu nema perspektive da nađu posao u profesiji za koju su se obrazovali, često ni bilo kakav posao, uz povećanu frustraciju zbog diplome koja postaje sve beznačajnija.
Ipak, prema njenom mišljenju, veći je problem što se budžet za visoko školstvo smanjuje, a broj studenata i programa povećava, da bi se prihodovalo i od samofinansiranja. Neminovno, sve to vodi postepenom i nezaustavljivom snižavanju kvaliteta visokog obrazovanja, kaže dr Kalezić.
„Ovaj uzročno–posljedični krug je bio zatvoren već prije petnaest godina. Tada je trebalo ozbiljno preispitivanje koji fakulteti državnog univerziteta da budu finansirani budžetski i koliko studenata da se upisuje na te programe. Umjesto toga, ušlo se u reformu Univerziteta. Usklađivanje sa preporukama Bolonjske deklaracije! Te preporuke su suštinski ukazivale na potrebu bolje povezanosti obrazovnih programa zbog omogućenja mobilnosti studenata i nastavnika, kao i zbog uporedivosti obrazovnih profila. Niko od Crne Gore nije tražio da pusti niz vodu svoj, tada jedini, univerzitet. A i tada i sada jedini državni univerzitet. Reforma nije rađena zbog suštinskih potreba odabranog društvenog koncepta, već zbog privida putovanja u Jevropu. Tako smo dobili mnogo studijskih programa, mnogo i kusih, pogoršane uslove za rad i studenata i nastavnika i hiperprodukciju nekih profesija”, podsjeća dr Kalezić.
Sada se, smatra ona, najavljuje reorganizacija i racionalizacija bez jasno predočenih i prihvaćenih ciljeva koji prate strategije privrednog i drugog razvoja društva.
Ognjen Jovović, bivši predstavnik studenata Filozofskog fakulteta iz Nikšića, kaže za Monitor da je državnom univerzitetu potrebna – revolucija!
,,Izjava rektorke UCG Radmile Vojvodić, koja se tiče reorganizacije UCG i njegovog usklađivanja sa evropskom praksom, čini se da predstavlja priznanje da je Univerzitet dotakao samo dno. Uostalom, kao i cijeli javni prostor. Imajući to u vidu, stanje na UCG je refleksija fundamentalno bolesnog sistema u kojem svi obitavamo. Međutim, ne treba se zavaravati, ako bi na tren pomislili kako je Vojvodićeva naprasno krenula da nešto mijenja. Naime, ona kao jedan bitan šraf oligarhijskog ešalona mora da zna da Univerzitetu nisu potrebne reforme i reorganizacije, već revolucija. U pravom smislu te riječi.
Glavni problem na Univerzitetu jeste njegova partitokratska obojenost, kao i činjenica da je sam Univerzitet upotrijebljen za kupovinu socijalnog mira, a pogodno tle za takvu politiku režim je našao u tzv. Bolonjskoj deklaraciji”, objašnjava Jovović.
Zbog takve katastrofalne politike, odnosno nakon 11 godina od uvođenja Bolonjske deklaracije, svjedoci smo, kaže Jovović, da je ,,UCG, a o privatnim univerzitetima i ne treba govoriti, jedino proizvodio osrednjost, jeftinu obrazovnu uravnilovku”.
Sistem obrazovanja je bio koncipiran tako da svako može da studira, da se bez bilo kakvog naučnog kriterijuma može dobiti upisnica, čime je sistem tom politkom kupovao socijalni mir, kaže Jovović.
,,Na kraju, ovakva politika uslovila je da naše bijedno tržište rada ne može da izađe na kraj sa tolikim brojem svršenih visokoškolaca, čime se došlo do stanja da je Biro rada jedina izvjesna stanica naših studenata nakon završenog školovanja”, kaže Jovović.
Studiji bez koncepta
– Ako Crnoj Gori treba godišnje, za privatni i javni sektor, četrdeset građevinskih inženjera, dovoljno je godišnje upisati pedeset. I toliko će diplomirati za pet godina. Postiže se kvalitetniji rad i nastavnika i studenata, dobija se kvalitetniji kadar. Ovakva jasna logika nije praćena. Naprotiv. Dovoljno je pogledati broj upisanih studenata na fakultete UCG u posljednjih deset godina i odnos tehničkih i društvenih usmjerenja da se vidi da nema koncepta. Sada se to stanje nemanja koncepta – reorganizuje! Recimo, prije osnivanja Medicinskog fakulteta čuli su se razumni glasovi da je i finansijski i kvalitativno bolje davati stipendije za studije van Crne Gore, shodno potrebnom broju novih ljekara na godišnjem nivou i broju specijalizacija. Možda je država Crna Gora zatvorila krug, te će kao i prije sto i više godina davati po nekoliko državnih stipendija da se studira u Beogradu, Beču, Zagrebu, Parizu, Gracu… a svi ostali ako i kako mogu, kaže dr Jelisava Kalezić.
Vojvodić ne može UCG vratiti autonomiju
– Da bi naš visokoobrazovni sistem doživio progres, nužno mu se moraju porušiti sadašnji temelji. To znači da se nužno moramo vratiti nečemu što se zove pitanje autonomnosti Univerziteta, A, tu se primarno misli na njegovu naučnu, ekonomsku, pravnu i moralnu autonomnost. Sačuvati naučni temelj UCG znači promjenu upisne politike i kriterijuma studiranja; u ekonomskom smislu autonomija znači upodobljenje upisne politike sa tržištom rada, dok se pravni i moralni autonomni temelj UCG prvenstveno može sačuvati njegovom departirtokratizacijom. Deluzija je ako mislimo da je Radmila Vojvodić sposobna da Univerzitetu vrati autonomiju, uvjeren je Ognjen Jovović.
Veseljko KOPRIVICA
DANAS, SJUTRA4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
OKO NAS4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice