Nekada su samo Ulcinjani morsko dobro nazivali “morsko zlo”. Sada su predstavnici svih opština na Primorju saglasni da lokalne samouprave moraju da upravljaju svojim navrjednijim resursom
Iako su gotovo svi iz različitih političkih partija i grupacija čelnici opština na Crnogorskom primorju su jedinstveni u stavu: država treba da se decentralizuje. U tom smjeru, oni insistriraju na izmjenama i dopunama ključnih zakona kojima se reguliše upravljanje prostorom i finansijama na njihovim teritorijama. Više od pet mjeseci stručnjaci iz tih lokalnih samouprava, uz podršku Zajednice opština Crne Gore, zajednički su radili kako bi se centralnim vlastima uputila Inicijativa kojom se traže izmjene i dopune zakona o morskom dobru, planiranju prostora i izgradnji objekata, te o lukama.
„Pitanje je kompleksno i zadire u same ingerencije lokalnih samouprava, i ispravljanje velike nepravde prema stanovnicima Primorja, koja traje preko tri decenije. Ovim rješenjima se vraćaju ingerencije opštinama u dijelu u kojem te ingerencije i suštinski sežu u ono što jeste lokalna samouprava. Bez toga nema decentralizacije i mnogo efikasnijeg i boljeg upravljanja obalom primorja“, kaže predsjednik Tivta Željko Komnenović.
I predsjednik Bara Dušan Raičević navodi da je ključni zahtjev inicijative da se, shodno Evropskoj povelji o lokalnoj samoupravi, upravljanje najvrjednjim resursima vrati u ruke lokalnih samouprava sa ciljem da se mnogo kvalitetnije i odgovornije upravlja morskim dobrom.
„Za ovu inicijativu nijesu opredjeljujući kriterijum samo finansijska sredstva već želja da se obalne zone na kvalitetniji način regulišu i sa njima upravlja i da pokušamo da sačuvamo i zaštitimo nešto što je prirodno dobro Crne Gore. Smatramo da je Morsko dobro do sada najmanje uradilo kako bi se plaže sačuvale i dodatno prihranjivale i kako bi se ta zona širila i zadovoljile sve pretpostavke koje su neophodne za dalji razvoj turizma“, ističe Raičević.
Prema riječima potpredsjednika Budve Nikole Jovanovića, ta opština učestvuje sa preko 50 odsto u ukupnom turističkom prihodu u budžetu države, a njeni su građani nezadovoljni jer ne dobijaju satisfakciju za ono što je rezultat rada turističkih poslenika i privrede.
„Preko 500 miliona na godišnjem nivou se ubere od turističkog prihoda na teritoriji Budve, a povrat kapitalnih investicija je praktično na nuli decenijama unazad i ta se loša praksa nastavlja. Morsko dobro u ukupnoj teritoriji Crne Gore iznosi oko 300 kilometara, što pokazuje koliko je to važan i značajan resurs koji nije povjeren opštinama, koji je od 1992. godine oduzet opštinama i da praktično opštine nemaju nikakvo upravljanje i prihod na toj teritoriji“, kaže on. Jovanović napominje da je potpisivanjem inicijative izražena volja svih primorskih opština da se prihod koji ostvaruje Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom (JPMD) vrati građanima opština koji trebaju da imaju prihod, ali i da savjesno upravljaju tim prostorom.
Kako su procijenili predsjednici opština, svega jedna trećina prikupljenih prihoda se vraća kroz infrastrukturu i ulaganja JPMD. U Ulcinju tvrde da je ta cifra bar još dva puta manja. Stoga su iz ove opštine u aprilu uputili inicijativu za ocjenu ustavnosti Zakona o morskom dobru, i još čekaju na odluku Ustavnog suda.
JPMD je formirano 1993. godine da bi se, na legalan način, od Ulcinja, tada jedine opozicione opštine na Primorju, u državnu kasu preusmjeravali prihodi i upravljalo njenom najvrjednijom imovinom. Stoga je i razumljivo što je čak 57 odsto teritorije kojom gazduje Morsko dobro, odnosno čitavih 33 miliona metara kvadratnih, nalazi u toj opštini. U kojoj su i obale rijeke Bojane morsko dobro!? A to nije Solana!?
Predsjednik Herceg Novog Stevan Katić smatra da će inicijativa dobiti podršku u državnom parlamentu i to prije početka sljedeće turističke sezone. Nju su, kako naglašava, pokrenuli predstavnici političkih partija u Skupštini Crne Gore.
„Predložene izmjene zakona nijesu usmjerene protiv bilo koga, posebno protiv sadašnjeg menadžmenta kada je u pitanju JPMD, već sistemsko rješenje, nezavisno od upravljačke garniture. Riječ je o potrebi da se to pitanje sistemski riješi, da opštine konačno upravljaju svojom obalom, a ostavljen je i upravni nadzor kada je u pitanju morsko dobro kojim bi se ovo preduzeće transformisalo u jednu regulatornu agenciju koja bi vršila kontrolni nadzor pojasa morskog dobra“, naveo je Katić.
Ni Vlada ni Skupština Crne Gore nijesu u proteklim godinama i decenijama iskazivale razumijevanje i sluh za zahtjeve i apele iz primorskih opština. Čini se da se i u tom pogledu stvari, ipak, mijenjaju. Ministar javne uprave Maraš Dukaj pozdravio je dogovor predstavnika svih primorskih opština da iniciraju izmjene i dopune Zakona o morskom dobru.
Istakao je da posebnu težinu inicijativi daje činjenica da je zajedno podnose predstavnici po mnogim pitanjima različitih političkih vizija, ali očigledno podudarne razvojne perspektive.
“Saradnja opština na konkretnim pitanjima i decentralizacija predstavljaju put kojim Crna Gora treba i mora da ide. Ova inicijativa zahtijeva konstruktivni i otvoreni dijalog lokalnih i centralnih vlasti, koji ću kao ministar podržati, a u cilju kreiranja rješenja u interesu građana, lokalnih samouprava i države”, rekao je Dukaj.
Dok se čeka izjašnjenje centralnih vlasti na ovu inicijativu, na Crnogorskom primorju se čeka i raspisivanje tendera za davanje u zakup kupališta i privremenih objekata u zoni morskog dobra. U pripremi tendera izrađen je novi atlas crnogorskih kupališta, sa 57 novih.
To znači dodatne prihode za JPMD. Čuveni njemački kancelar Oto fon Bizmark je govorio da je “90 odsto politike finansijska politika, a da ni onih 10 odsto nije džabe”.
Mustafa CANKA
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
SVIJET3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice