Skupštinski tas Srđan Milić opet je pogurao vagu na premijerovu stranu.
Ćutanje predsjednika Socijalističke narodne partije (SNP) na sjednici skupštinskog Odora za ekonomiju ove sedmice, proguralo je Vladin Predlog izmjena zakona o eksproprijaciji do parlamentarnog plenuma, i pored brojnih stručnih mišljenja i upozorenja da se radi o dokumentu koji je ne samo neustavan već krši nemali broj međunarodnih dokumenta i konvencija.
Kada je jedan broj Milićevih dugogodišnjih saboraca napuštao nedavno tu partiju, saopštili su da ne vjeruju u opozicioni kapacitet predsjednika SNP. Velizar Kaluđerović kazao je tada da Miliću nije mogao oprostiti to što je od poslanika te stranke u decembru 2013. godine tražio da glasaju za anekse ugovora o zakupu Svetog Stefana, Miločera i Kraljičine plaže. Sve Đukanovićevi unosni projekti.
Protiv Vladinog predloga glasali su Goran Tuponja iz Pozitivne Crne Gore (PCG), Strahinja Bulajić iz Demokratskog fronta (DF) i Aleksandar Damjanović (SNP). Milić je bio uzdržan, što je presudilo pošto sjednici nijesu prisustvovali Damir Šehović (SDP), Nebojša Medojević i Milutin Đukanović iz DF-a. Za Predlog su glasali poslanici vladajuće i koalicionih manjinskih partija. Izjašnjavanje Odbora o Predlogu ranije je odloženo jednom, pošto nije bilo kvoruma.
Ukoliko odredbe Predloga budu usvojene dalo bi se zeleno svjetlo Vladi, odnosno Đukanoviću, da po kratkom postupku može oduzeti privatnu imovinu na pjeni od mora, ali i bilo gdje drugo, po cijeni koju odrede Vlada i nadležni organi, pozivajući se na javni interes i smanjenje javnog duga. Tako bi pod parolom javnog interesa Đukanović za svoje aranžmane mogao trgovati privatnim zemljištem građana, nakon što je rasprodao državno.
Predlog predviđa da se u aktuelni zakoni doda član koji kaže da se eksproprijacija može izvršiti ,,stupanjem na snagu odluke kojom se u skladu sa zakonom utvrđuje javni interes u oblasti od strateškog značaja za ekonomski razvoj ili za realizaciju projekata koji doprinose smanjenju javnog duga “! U skladu sa postojećim zakonima takvu odluku donosi – Vlada. Novi vlasnik može pri tom prepisati zemljište na sebe osam dana nakon proglašavanja javnog interesa. Pri tom, upozorio je Goran Tuponja, isplata novčane naknade za oduzeto zemljište može biti odložena na neodređeno.
„Predlogom zakona, a ni važećim zakonom nije određeno šta se smatra javnim interesom u oblasti od strateškog značaja za ekonomski razvoj, kao i projektom koji doprinosi smanjenju javnog duga, što dodatno stvara opštu nesigurnost građana i pravnih lica”, navodi se u mišljenju ombudsmana koje je Skupštini upućeno još prije održavanja sjednice Odbora. Nije pomoglo.
Predlog je Vlada pripremila na sjednici u decembru ove godine, o čemu je prvi pisao Monitor, a nakon neuspjelog pokušaja da se realizuju namjere premijera kada je u pitanju valorizacija Buljarice. Predlog je usvojen na sjednici Vlade samo tri dana nakon što je na sjednici budvanskog parlamenta stopirana odluka da Opština Budva svoje vlasničke ingerencije na lokalitetu Buljarica, u zoni brda Dubovica, prepusti Vladi. Monitor je pisao da čitav niz poteza Đukanovića ukazuje da on pokušava sebi da obezbijedi poziciju jedinog pregovarača sa zainteresovanim investitorom za Buljaricu, iako se radi o prodaji vrijedne privatne imovine na pjeni od mora, zbog čega bi vlasnici morali biti aktivno, kroz odgovarajući model javno- privatnog partnerstva, uključeni u projekat valorizacije sopstvene imovine.
Pošto mu planovi nijesu tekli kako je želio, a nakon otpora u Budvi, Đukanović je donio Predlog Zakona o eksproprijaciji. Dejan Mijović iz Građanskog pokreta i bivši menadžer Evropske agencije za rekonstrukciju na projektu Javno privatno partnerstvo za razvoj Buljarice iz 2008. upozorio je tada da bi se Đukanović, osim što se oglušava o jedini ispravni model valorizovanja Buljarice, tim predlogom mogao vratiti u 1946. godinu. Ubrzo reagovala je i opozicija, kao i sami vlasnici, zabrinuti za svoju imovinu. Vjerovalo se da pod pritiskom javnosti Skupština neće dozvoliti da takav skandalozan predlog prođe. Ali prošlo je.
Ministar finansija Radoje Žugić pred Odborom ponovio je da je ,,osnovno polazište za dopune Zakona o eksproprijaciji smanjivanje biznis barijera”.
Barijera do sada ne samo da nije bilo, nego se investitorima, od Kraljičine plaže koja je ovih dana u fokusu javnosti pa nadalje, nudilo bezbroj privilegija, nerijetko mimo pravnog poretka, i na uštrb javnih interesa.
,,Iako se olakšicama nerijetko nudila mogućnost ogromnog ekstra profita, investitorima iz uređenih zemalja ne pada na pamet da ovdje posluju sa članovima porodice Đukanović koji bez zazora promovišu projekte i pored mega konflikta interesa. Oni prosto ne žele da postanu sumnjivi pravosuđu svojih zemalja”, komentariše Mijović za Monitor.
Đukanoviću bi izmjene zakona u stvari dobro došle da sa sumnjivim investitorima trguje po njihovim pravilima.
Premijer, sve su prilike, još od ranije kroz izmjene zakona uspostavlja sistem kako bi odriješenih ruku mogao da posluje.
Zakonske izmjene kojima je krenula da se opasno širi definicija javnog interesa datiraju još iz 2013. godine, kada je Zakonom o izmjeni zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata propisano da čak i gradnja malog hotela može biti od javnog interesa. Na taj zakon bi se Vlada mogla pozvati da donese odluku o proglašenju javnog interesa kad hoće da ekspropriše zemljište radi izgradnje hotela. Po kratkom postupku mogla bi oduzeti bilo kome zemlju ili kuću gdje god investitor poželi.
Pošto Predlog o izmjenama zakona o eksproprijaciji kao osnov za oduzimanje imovine uvodi i ,,doprinos smanjenju javnog duga”, to Vladi omogućava da ekspropriše privatno i za projekte izgradnje stanova za tržište kao što je to slučaj u Buljarici, pa nadalje, šta god joj padne na pamet.
Tu je i nedavno izmijenjeni Zakon o energetici, čije je mogućnosti na Odboru pojasnio Filip Vuković, bivši gradonačelnik Pljevalja u vrijeme Šarićevih investicija.
,,S obzirom na to da je u Zakon o energetici uvršten amandman da se eksploatacija uglja u svrhe proizvodnje toplotne i električne energije proglašava javnim interesom, potrebno je da se i zakonom o eksproprijaciji da pravo privrednim i akcionarskim društvima i kompanijama koje se bave eksploatacijom uglja da obavljaju eksproprijaciju u svom interesu”, kazao je Vuković. ,,Ogromni prostori treba da se eksproprišu, da bi se napravila jedna hidroelektrana. Naravno i za autoput”, dodao je Vuković.
Pored turizma i saobraćaja, Đukanović ima velike planove i u sektoru energetike. Pregovara se sa Turcima i Slovencima oko izgradnje hidroelektrane na Morači, a tu je i termoelektrana u Pljevljima. Kada bi se eksproprisale ogromne površine privatnog zemljišta na tim lokacijama, to bi učinilo jeftinijim ove komercijalno neisplative projekte. Da su ti projekti ovdje neisplativi nedavno je upozorila ekspertkinja za energetiku Pipa Galop.
Vlada bi eksproprijacijom zemljišta po kratkom postupku u stvari stvorila povoljan investicioni ambijent na račun poreskih obveznika, a projekti bi bili isplativi premijeru i njegovima. Poznato je da se poslovima izgradnje hidroelektrana i energije bave kompanije premijerovih najbližih saradnika, i članovi njegove porodice.
Uz Vladinu namjeru da ukine poreze tj. PDV, carine, komunalije, naknade i takse investitorima koji žele da grade hotele od pet zvjezdica i pogone za proizvodnju energije, divota.
Đukanoviću je nakon što je Predlog izmjena zakona o eksproprijaciji prošao skupštinski odbor upozorenje stiglo i sa EU adrese. Iz Delegacija EU u Crnoj Gori podsjetili su Vladu da je dužna da poštuje međunarodne obaveze, uključujući i one koje proističu iz Ugovora o stabilizaciji i pridruživanju, iz Evropske konvencije o ljudskim pravima, kao i da uzme u obzir relevantnu sudsku praksu Evropskog suda za ljudska prava.
,,Delegacija podsjeća na važnost poštovanja postojećih ustavnih odredbi koje regulišu imovinska prava kao i onih koje se tiču proceduralnih prava, sa ciljem očuvanja ravnoteže i proporcionalnosti između državnih interesa i prava pojedinaca”, naveli su iz EU.
Đukanović još od ranije pokazuje da je spreman da skrene sa evropskog puta, kad se on sukobi s njegovim interesom. Nigdje nije kao kod kuće. Tamo gdje je sve po tvom.
Milena PEROVIĆ-KORAĆ
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno1 sedmica
INTERVJU3 sedmice
OKO NAS3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice