Malo ko je ovih dana u poplavi vijesti o Savezu sindikata Crne Gore razumio ko koga smjenjuje i postavlja, ko je legalan, a ko nelegalan i kome se u cijeloj priči može vjerovati. Nije, reklo bi se, ni čudo, jer tu organizaciju decenijama javnost uglavnom prepoznaje kao produženu ruku vlasti i stecište mutnih poslova. Tekući sukob, iza kulisa poštovanja ili nepoštovanja Statuta, krije jednostavno pitanje: gdje su pare?
Stvari su se razvijale ovako: Skupština Saveza sindikata izglasala je nepovjerenje generalnom sekretaru Marku Nikčeviću. Odlučili su da vršilac dužnosti generalnog sekretara do vanrednog kongresa, koji je zakazan za 18. decembar bude Radomir Milić. Inicijativu za smjenu Nikčevića su podnijeli predstavnici 13 grana i četiri povjereništva. On je osumnjičen da je neovlašćeno mijenjao Statut i nenamjenski trošio novac iz Fonda solidarnosti.
Nekoliko dana kasnije, članovi Saveza sindikata, koji podržavaju generalnog sekretara Marka Nikčevića, za novog predsjednika Skupštine radničke asocijacije izabrali su Branka Vujisića. On je nakon Konstitutivne skupštine u Nikšiću kazao da skup na kojem su predstavnici 13 granskih sindikata izglasali nepovjerenje Nikčeviću, nije u skladu sa Statutom SSCG. Naglasio je da predsjednici nijesu članstvo, da u mnogim granama nijesu održani izbori i da su mnogi predsjednici tu iz ličnog interesa.
Senka Rastoder, predsjednica sindikalne organizacije zaposlenih u SSCG smatra da se zapravo vodi „stravična bitka” za lične privilegije. „Nije na sceni borba između dvije struje, većina se u stvari bori za svoje i usko grupne interese”, kazala je za Monitor.
Generalni sekretar SSCG Marko Nikčević, izabran na Kongresu u novembru prošle godine, angažovao je ravizorsku kuću Reviko prema čijem je izvještaju Savez u gubitku od dva milona eura. Na osnovu tog izvještaja, sindikalni funkcioneri okupljeni oko Nikčevića uputili su krivičnu prijavu Vrhovnom državnom tužilaštvu i Upravi policije.
Iako preciznih podataka nema, računa se da SSCG ima između 35 i 40 hiljada članova. Godišnji prihodi od članarine su oko 350 hiljada eura, od zakupa SSCG zarađuje oko 180 hiljada.
Prema ocjeni Senke Rastoder ozbiljni potresi u sindikatu počeli su kad se postavilo pitanje plaćanja članarine.
SSCG je pokrenuo inicijativu za pokretanje krivičnog postupka protiv šest sindikalnih organizacija – KAP-a, Elektoprenosa, Plantaža, Glavnog grada, Atlas banke i Crnogorske komercijalne banke – za nadoknadu štete u neutvrđenom iznosu zbog neuplaćivanja članarine. Ona iznosi jedan odsto primanja članova sindikata. Od tog iznosa 30 odsto treba da ide Savezu, 30 odsto granskom sindikatu, ostalo sindikalnoj organizaciji u preduzeću. Šest organizacija protiv kojih su podnešene prijave donosile su odluke da uplaćuju manje iznose ili da ne uplaćuju članarinu. To je, kažu u sindikalnoj centrali, u suprotnosti sa zakonom. Ali, neko, ,,preusmjeravajući” pare, može da dobije, recimo, stan.
„Po istom osnovu pripremamo još dvadesetak prijava, a poslije idemo dalje u utvrđivanje koje su organizacije kršile propise. Naša je procjena, na osnovu toga što nema dovoljno jasne evidencije, da je riječ o dvjesta do trista hiljada eura godišnje”, kaže za Monitor generalni sekretar SSCG Marko Nikčević.
Prema Monitorovim izvorima, veliki nesklad između troškova i prihoda u sindikatu tokom posljednjih osam godina i, paraleleno sa tim, veliki gubitak u poslovanju, prati i činjenica da se sindikat nije „snašao” u tržišnim uslovima pa su krediti namjenski podizani, a nenamjenski trošeni. Kao zalog je stavljana imovina pod hipoteku. U jednom od takvih poslova podignut je kredit od pola miliona eura, koji se i dalje otplaćuje, a stavljena je, kroz sumnjivu proceduru, hipoteka na dva sindikalna poslovna prostora u Podgorici.
Kao možda najveći „poslovni poduhvat” sindikata izdvaja se posao u kom je SSCG bio posrednik između radnika i vlade koja je riješila da „obešteti” žrtve tranzicije. Na osnovu spiskova napravljenih u sindikatu Vlada je tada odobrila isplatu 16, 5 miliona, sindikat je imao tehničku ulogu da po 1926 eura raspodijeli radnicima. Vlada je sindikatu od maja do avgusta 2007. uplatila taj novac i posao sindikata je trebao da bude samo da ga podijeli. Jedan dio tog novca je omah isplaćen, ali je pet miliona eura dijeljeno laganim tempom – do oktobra iduće godine. Bile su oročene po viđenju sa kamatom od jedan osto. Sindikat je po tom osnovu „zaradio” 50 hiljada eura, ali nema odgovora na pitanje s kojim pravom se SSCG bavio tom finansijskom transakcijom, niti zašto je novac, ako se to već radilo, oročen sa tako malom kamatom.
„Mi smatramo da je uzeto dvjesta hiljada na ime kamata ali da je samo 50 ušlo u Savez, jer nema toga ko je tada oročavao novac na manje od pet odsto”, kažu Monitorovi sagovornici.
Već tri godine radnici Autoprevoznog iz Nikšića štrajkuju jer ni dan-danas nijesu dobili te pare.
U sadašnjem vrhu sindikata objašnjavaju da nijesu uspjeli da presaberu u kojim se sve sudskim procesima kao stranka pojavljuje njihova organizacija. Desilo se da, nakon što je objavljeno da je urađen revizorski izvještaj, stigne žalba iz 30. septembra 2010. godine, iz koje se vidi da je Privredni sud dosudio Savezu 87 hiljada eura kao nadoknadu štete iz jednog posla sa Carinama. „Niko nije postupio po toj presudi, evidencije o njoj nije bilo u sindikatu i da nije bilo te žalbe mi nikad ne bi saznali za presudu. Gdje je nestala, – ne zna se, ali je jasno da je nekome bilo u interesu da se to ne naplati i da se zaštite Carine”, kaže Marko Nikčević.
Nepodijeljeno je mišljenje upućenih da je sve ono što se ovih dana otkriva o poslovanju sindikata tek vrh ledenog brijega. Većina naših sagovornika smatra da iza grupe koja je suprotstavljena Nikčeviću stoji vječiti sindikalac Danilo Popović. On je nedavno podnio ostavku na mjesto predsjednika Skupštine SSCG i sada u toj organizaciji nema funkcije, ali, smatraju mnogi – ima nasljednike.
Popović je i dalje predstavnik SSCG u Fondu za solidarnu stambenu izgradnju, a ta kuća, po svemu sudeći, izvor je ljubavi između bivšeg šefa i dijela sindikalaca. Šema je, kažu, napravljena tako da su u bogatim opštinama opštinska sindikalna povjereništva direktno komunicirala sa opštinama i Fondom za solidarnu izgradnju, mimo sindikalne centrale. Pripadnici Nikčevićeve struje tvrde da su na taj način stanove dobijali ljudi koji uopšte nijesu članovi sindikata.
Niko ne može da predvidi ishod bitke za prevlast u SSCG. ,,Oni kažu da je kod njih 13 od 23 granska sindikata, mi tvrdimo da ih ima osam ili devet. Od toga su na čelu četiri sindikata penzioneri: Krsto Pejović, predsjednik sindikata finansijskih institucija, Čeda Milinić, predsjednica sindikata turizma, Mićo Bulat, predsjednik sindikata saobraćaja i Mladen Bulić, predsjednik sindikata vojske”, tvrdi Marko Nikčević i naglašava: ,,Radomir Milić je na posljednjem Kongresu dobio četiri glasa i sad on smjenjuje mene koji sam dobio 114″.
Pripadnici druge grupacije, međutim, tvrde da 13 sindikata koji su protiv Nikčevića imaju 85 odsto članstva i da u istom procentu učestvuju u ukupnim sredstvima SSCG-a.
,,Samo će vrijeme pokazati šta će se desiti, vrlo je važno da se utvrdi pojedinačna odgovornost i da predmeti u tužilaštvu počnu da se obrađuju”, kaže Senka Rastoder. Ona tvrdi da ima informaciju da će 13 ,,pobunjenih” organizacija od 1. novembra prestati da uplaćuju sindikalnu članarinu Savezu.
Kako se god okrene, teško je povjerovati da će od čitave priče radnici imati neku korist. Eventualno se može očekivati da sukob u SSCG pokaže mehanizme pomoću kojih su se sindikalne vođe bogatile dok je radnike u Crnoj Gori jela tranzicija.
Miloš BAKIĆ
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice