Iako je bilo i drastičnijih primjera nepotizma i partijskog zapošljavanja u gotovo svim crnogorskim opštinama, dok i aktuelna vlada i partije koje je podržavaju ne zaostaju u tome, pred sudom bi uskoro mogli da završe samo ulcinjski funkcioneri

Ulcinj je, reklo bi se po aktivnostima Specijalnog državnog tužilaštva, bio leglo partijskog zapošljavanja. Krajem januara bivši predsjednik opštine Ulcinj Ljoro Nrekić priveden je zbog krivičnog djela nesavjesnog rada u službi. U Specijalnom državnom tužilaštvu formiran je i predmet protiv aktuelnog predsjednika Opštine Aleksandra Dabovića. Takođe zbog  nezakonitog zapošljavanja, a u skladu sa odlukama partije.

Iako je bilo i drastičnijih primjera nepotizma i partijskog zapošljavanja u gotovo svim crnogorskim opštinama, dok i aktuelna vlada i partije koje je podržavaju ne zaostaju u tome, pred sudom bi uskoro mogli da završe samo ulcinjski funkcioneri. Jedino šta ih razdvaja od ostalih je televizijska emisija u kojoj Nrekić priznaje da je bilo partijskog zapošljavanja u Ulcinju i da to njegova Demokratska partija socijalista (DPS) radi „po čitavoj Crnoj Gori“. Objasnio je tom prilikom da „pored 190 stalno zaposlenih, u lokalnoj samoupravi radi 90 osoba koje su tu stizale kako ih koja partija ubaci i da problem partijskog zapošljavanja ne može brzo da iščezne”.

Specijalna državna tužiteljka Sanja Jovićević nedavno je dostavila Višem sudu optužni predlog protiv Nrekića i pet njegovih saradnika koje terete za zlopupotrebu službenog položaja. Osim Nrekića, tu su bivši sekretar za budžet i finansije i aktuelni šef ulcinjskog odbora DPS-a Sead Osmanović, bivši sekretar za komunalne djelatnosti i zaštitu životne sredine Mustafa Goran, načelnik Službe za zaštitu i spašavanje Saubih Mehmeti, sekretar Komunalne policije i bivši predsjednik Skupštine opštine Ulcinj Milazim Mustafa, kao i tadašnji predsjednik Skupštine opštine Ulcinj Ilir Čapuni.

Na saslušanju u ulcinjskom tužilaštvu nakon hapšenja u januaru, Nrekić je kazao da je lokalna vlast tokom 2020. zaposlila određeni broj ljudi, svjesna da krši važeće zakonske propise. Rekao je i da je lokalna vlast bila prinuđena da zapošljava na takav način, kako bi obezbijedila normalno funkcionisanje Opštine.

Tužilaštvo funkcionere Opštine Ulcinj tereti zbog zapošljavanja po osnovu ugovora o privremenim i povremenim poslovima bez saglasnosti Ministarstva finansija, što je predviđeno Sanacionim planom, koji je ta lokalna samouprava mora uraditi s obzirom na to da je korisnik sredstava Egalizacionog fonda. Opština Ulcinj je za deset i po mjeseci, prema planu budžeta za zarade u 2020, na osnovu tih ugovora isplatila gotovo 330.000 eura.

Najviše takvih zapošljavanja evidentirano je u Komunalnoj policiji i Sekretrarijatu za budžet i finansije, koji su za te potrebe izdvojili preko 90.000, odnosno 70.000 eura. Služba zaštite i spasavanja za te ugovore izdvojila je oko 50.000 eura, a Sekretarijat za komunalne djelatnosti i zaštitu životne sredine i kabinet predsjednika Opštine po oko 30.000 eura.

Nrekić je pred tužiocem priznao da nijedno novo zaposlenje, osim u tri slučaja, nije pratila imperativna saglasnost Ministarstva finansija, budući da je Opština u sanacionom planu. Neki od bivših funkcionera Ulcinja ponudili su da sa tužilaštvom sklope sporazum o priznanju krivice, ali do dogovora nije došlo.

Advokat Zoran Piperović je ranije kazao da njihova radnja nije imala za posljedicu štetu niti težu povredu prava drugog. Potvrdio je da su od bivšeg ministra finansija Darka Radunovića tražili da se odobri isplata ljudima koje je trebalo zaposliti, jer je postojala potreba za turističkim inspektorima i komunalnim policajcima pred turističku sezonu. Naveo je da su njegovi branjenici naglasili da su ta sredstva obezbijeđena rebalansom budžeta, koji je usvojen u lokalnoj Skupštini.

Krajem oktobra u Specijalnom državnom tužilaštvu počela su saslušanja bliskih saradnika i aktuelnog predsjednika Opštine Ulcinj Aleksandra Dabovića. Potpredsjednica Opštine Hatidža Đoni saslušana je ranije u svojstvu građanina pred državnim tužiocem.

SDT je u avgustu, od Osnovnog državnog tužilaštva u Ulcinju, preuzelo slučaj Dabovića. Dabović, koji je na funkciji naslijedio Nrekića zbog stečenih uslova za starosnu penziju, pod istragom je zato što je tokom ljeta donio rješenja o formiranju dvije opštinske radne grupe. Prva grupa sa četiri člana i predsjednikom, formirana je za praćenje rada društava s ograničenom odgovornošću čiji je osnivač Opština – DOO Parking servis, DOO Vodovod i kanalizacija i DOO Komunalne djelatnosti. Druga grupa s tri člana i predsjednikom zadužena je za praćenje primjene opštinske odluke o tihoj zoni na Adi Bojani.

Grupe će, kako piše u rješenjima, raditi i van radnog vremena, a članovima komisija pripašće naknade za rad u iznosu od 400 eura mjesečno, koje će biti plaćene iz budžeta Opštine. I jednoj i drugoj grupi mandat traje do 31. decembra ove godine. Prema informacijama Vijesti, Dabović je u međuvremenu rasformirao jednu komisiju.

Iz resora kojim rukovodi Milojko Spajić, krajem jula ponovo je upozoreno da nema novih niti produžavanja starih zaposlenja, dok opštine ne budu poštovale i izvršavale obaveze prema državi. Da i druge opštine ne izvršavaju obaveze, pokazao je i posljednji izvještaj o realizaciji Plana optimizacije javne uprave za drugu polovinu 2019. godine, koju je uradilo tadašnje Ministrastvo javne uprave. Prema tom dokumentu, lokalne samouprave su za tih pola godine zaključile 1.501 ugovor o djelu, a gotovo polovina tih ugovora nije dobila saglasnost Užeg kabineta Vlade ili predsjednika opštine – 790, gdje prednjače javne ustanove (521 ugovor bez saglasnosti). Kada je riječ o ugovorima o privremenim i povremenim poslovima, koje u Ulcinju istražuje tužilaštvo, zaključeno ih je ukupno 450, od čega četvrtina bez saglasnosti predsjednika Opštine ili Užeg kabineta Vlade – 106.

Pitanje je kada će posljedice, koje su dočekali čelnici Ulcinja, dočekati i čelnike drugih gradova, ali i aktuelne i bivše vlasti.

Evropa traži depolitizaciju javne uprave

Od 24 lokalne samouprave, sredstva Egalizacionog fonda koristi 15 opština: Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Danilovgrad, Gusinje, Kolašin, Mojkovac, Nikšić, Petnjica, Plav, Pljevlja, Rožaje, Šavnik, Ulcinj i Žabljak. Riječ je o načinu finansiranja siromašnijih opština, kako bi svaka lokalna samouprava bila u stanju da pruža jednaki (ili približno jednaki) kvalitet usluga stanovništvu. Prema izvještaju Ministarstva javne uprave, među opštinama koje su najviše zapošljavale u izvještajnom periodu bez saglasnosti Vlade, nalaze se opštine Bijelo Polje i Nikšić. Prema sanacionim planovima one, takođe, ne bi smjele zapošljavati bez saglasnosti Vlade. Prema četvorogodišnjem planu optimizacije, broj radnika u javnoj upravi mora biti smanjen za deset odsto, a za 15 odsto u lokalnim samoupravama. Međutim, broj zaposlenih se svake godine povećava.

U posljednjem Izvještaju o napretku Crne Gore Evropska komisija je naglasila da je potrebna snažna politička volja u cilju depolitizacije javne administracije i državne uprave. Podsjećaju i da nije bilo epiloga navodne zloupotrebe javnih sredstava u aferi Snimak iz 2013. godine. Afera Snimak izbila je nakon objavljivanja audio-snimka sa zatvorene sjednice DPS-a, u vrijeme dok je bio na vlasti, čiji funkcioner Zoran Jelić govori o zapošljavanju simpatizera DPS-a preko projekata Zavoda za zapošljavanje. Jelić nije procesuiran, a 2017. godine izabran je za člana Državne revizorske institucije koja je zadužena za kontrolu trošenja budžetskih sredstava i upravljanja državnom imovinom.

Nije samo DPS zapošljavao po partijskom ključu

Prema nalazima Upravne inspekcije, nije samo Demokratska partija socijalista koristila vlast u opštini kako bi jačala partijsku infrastrukturu. Isto je rađeno i u opštinama gdje je vlast obnašala tadašnja opozicija na državnom nivou, a danas vlast.
U Kotoru su, čim je na vlast došla koalicija na čelu sa Demokratama, krenula imenovanja partijskih drugova. Par mjeseci nakon što je imenovan predsjednik opštine Kotor Vladimir Jokić, njegova vjenčana kuma, inače članica Demokrata, postavljena je na mjesto direktorice Centra za kulturu Kotor. U toj ustanovi ubrzo je zapošljeno još nekoliko nekoliko članova kotorskog odbora Demokrata. Za glavnog administratora opštine postavljen je sin direktora Demokratske Crne Gore Vladimira Vujovića.

Upravna inspekcija je nezakonito zapošljavanje utvrdila i u Beranama, gdje je od 2014. na vlasti koalicija predvođena Socijalističkom narodnom partijom (SNP) i nosiocem njihove liste Dragoslavom Šćekićem. Inspekcijski nadzor obavljen je krajem 2017. godine i tada je utvrđeno da 65 službenika u organima lokalne jedinice ne ispunjava uslove za ta radna mjesta. Značajno je povećan i broj zaposlenih u gradskim preduzećima. Agencija za izgradnju i razvoj Berana u 2014. godini imala je 34 zaposlena, a samo dvije godine kasnije taj broj je povećan na 73. U Komunalnom je broj zaposlenih za dvije godine, od 2016. do 2018, porastao sa 129 na 208.

I Budva, nakon smjene DPS-a, je primjer zapošljavanja partijskih kadrova i članova šire familije u opštini gdje vlada nekadašnja opozicija. Partijska podjela „opštinskog plijena“ u toj lokalnoj samoupravi vjerovatno je i najvidljivija s obzirom na to da je svako malo vladajuća koalicija u krizi zbog nezadovoljstva podjelom fotelja.

Ivan ČAĐENOVIĆ