U nalazu CETI-a, od 15. decembra, navodi se da  voda sa prostora bivše flotacije rudnika Brskovo, koja se krajem prošle godine izlivala u Mojkovcu, sadrži višestruko povećane materije aluminijuma, arsena, cinka, kadmijuma, gvožđa, sulfata, ukupnog azota i nitrata. Sva navedena jedinjenja štetna su za zdravlje, a dobar dio njih je i kancerogen

Voda koja sadrži višestruko veće količine od dozvoljenih aluminijuma, arsena, cinka, kadmijuma, gvožđa, sulfata, azota i drugih opasnih materija izlivala se, krajem prošle godine, u Mojkovcu, u Ulici Vojislava Šćepanovića, iz flotacije bivšeg Rudnika Brskovo.

Krajem novembra u Sekretarijatu za uređenje prostora i održivi razvoj Opštine Mojkovac sačinjena je Službena zabilješka, od strane komunalnog inspektora Vidoja Smolovića.

U njoj se navodi da je dobijena dojava da se iz kruga flotacije bivšeg Rudnika Brskovo izliva voda na javnoj površini u ulici Vojislava Šćepanovića. Na licu mjesta uzet je uzorak vode koja se izliva, da bi se izvršila labaratorijska analiza površinskih voda sa kontaminiranog područja, koja se dalje putem atmosferske kanalizacije uliva u rijeku Rudnicu i dalje u rijeku Taru.

Sljedećeg dana je načelnik Komunalne policije Opštine Mojkovac Mileta Šutović uputio Centru za ekotoksikološka ispitivanja (CETI) uzorak na analizu.

Inspektor za vode Dragan Šekularac je 29. novembra  izvršio inspekcijski pregled vodotoka Rudnice. On je to uradio na inicijativu Miodraga Radulovića, glavnog inspektora za vode, Uprave za inspekcijske poslove, a u vezi ekološkog akcidenta – izlijevanja hemikalija iz bivšeg rudnika Brskovo u rijeku Rudnicu koja se uliva u rijeku Taru.

Inspektor je ustanovio da se uz pristupnI put formirala vodena akumulacija u površini od 200 kvadrata, nepoznate dubine. Dok je vršena inspekcija voda se slijevala preko puta, kao i u šahtu koja vodu odvodi u rijeku Rudnicu. Iznad pomenute akumulacije na rastojanju od 200 metara nalaze se bazeni bivšeg rudnika Brskovo koji su napunjeni vodom nepoznatog sastava.

Službenici CETi-ja su, 30. novembra, izvršili uzrokovanje površinskih voda u krugu bivšeg rudnika olova i cinka Brskovo. Pored službenika komunalne policije, uzrokovanju su prisustvovali i pripadnici MUP-a i ekološka inspektorka Irena Popović.

Predsjednik Opštine Mojkovac Vesko Delić obaviješten je 25. decembra od strane Službe komunalne policije i inspekcijskog nadzora o nalazu CETI-ja. U njemu se ustanovilo da voda sa prostora bivše flotacije rudnika Brskovo ne odgovara uslovima za ispuštanje u površinske vode zbog povećanog sadržaja susprendovanih materija: aluminijuma, arsena, cinka, kadmijuma, gvožđa, sulfata, ukupnog azota i nitrata u odnosu na propisane vrijednosti.

U nalazu CETI-a, od 15. decembra, u koji je Monitor imao uvid u uzrokovanim vodama sadržaj materija je mnogo veći od propisanog. Tako aluminijuma ima 14, dok je referentna vrijednost tri, arsena tri, referentna vrijednost 0,1, bakra 7,2, a dozvoljena vrijednost 0,5, kadmijum 0,23, referentna vriejdnost 0,1, gvožđe čak 414, dozvoljena vrijednost dva…

Sva navedena jedinjenja štetna su za zdravlja, a dobar dio njih je i kancerogen.

MIODRAG FUŠTIĆ, GRAĐANSKA INICIJATIVA ZDRAVI MOJKOVAC
Ugroženi stanovništvo i Tara

Rezultati analiza CETI-ja potvrđuju ono na šta Zdravi Mojkovac, zajedno sa građanima Mojkovca, mjesecima upozorava javnost: da negativne posledica rada bivšeg rudnika olova i cinka i danas imaju štetan uticaj na prostor i stanovništvo.  Kolika je razmjera zagađenja najbolje govori činjenica da  rudnik, koji je prestao sa radom 1991, i nakon pune 33 godine predstavlja zagađivača. Preko tri decenije nije bilo dovoljno prirodi da razgradi i ispere teške kancerogene metale sa tog prostora. Važno je napomenuti da je pH vrijednost 2.3 što je ustvari kiselina koja se odliva.

Lokalitet se nalazi u gradskom naselju i odmah pored saobraćajnice kojom se kreće stanovništvo, automobili, djeca kada idu u školu, tako da možemo pretpostaviti da se kancerogene materije šire u svim pravcima. Ono što ne raznesu prolaznici, odvodom za atmosferske vode, na kraju sve završi u Tari, trujući njene vode. Da problem bude veći, tu saobraćajnicu koristi i stanovništvo Ambarina, Bjelojevića, Pržišta kao i svi oni koji dolaze na željezničku stanicu, objašnjava za Monitor Miodrag Fuštić iz Zdrave inicijative za Mojkovac

MONITOR: Da li se šta dešavalo nakon prvih izlivanja u novembru?

FUŠTIĆ: Ista pojava se desila i tokom decembra 2023, opet nakon dužeg perioda jačih kiša. Isto se može očekivati u svim periodima obilnijih padavina. Time se nastavlja dalje ugrožavanje građana i rijeke Tare, a sam problem postaje hroničan i veoma opasan. Prema svjedočenjima mještana naselja, dešavalo se ovo i ranije s tim da nije u ovoj mjeri. Sve jame starog rudnika bi trebalo plombirati i riješiti trajno problem. Zbog čega se ranije ništa nije radilo po ovom pitanju, mi nemamo odgovor.

MONITOR: Imaju li u opštini neki plan za ovu pojavu ili lokalitet?

FUŠTIĆ: Opštinske službe su u ovom slučaju blagovremeno reagovale u granicama svojih zakonskih i stručnih mogućnosti (izašli na teren, sačinili službene zapisnike, obavijestili policiju, tužilaštvo, CETI…). Saniranje ovog lokaliteta nije samo lokalni interes već i državni. Jer, ovo ugrožava ne samo ljude i tle, već Taru koja ima UNESCO status i koja je jedan od prirodnih brendova Crne Gore, ako ne i najpoznatiji. Od ušća Rudnice u Taru, koja nosi sve ove toksikante, voda u Tari je voda niže klase. Ugrožavanjem Tare i njenog UNESCO statusa, ugrožavaju se NP Durmitor, Kolašin i Mojkovac.

Iz svega navedenog lako je zaključiti koliko su pogubne i dugotrajno štetne rudarske aktivnosti. Novi rudnik bi samo  pojačao zagađenje i maksimalno proširio dospijevanje kancerogenih čestica, naročito  kad se uzme u obzir da je planiran 200 metara iznad nivoa grada, sa dva ogromna površinska kopa i dva jalovišta. Poređenja radi, prethodni od kog još uvijek trpimo posljedice je imao jedan mali površinski kop i jedno jalovište, 52 puta manje prema zapremini u odnosu na planirana.

Predrag NIKOLIĆ