Na desetine lokalnih puteva na sjeveru uništeno je teškim kamionima koji prevoze drvnu građu. Koncesionari su malo ili nimalo ulagali u te saobraćajnice, iako im je to bila obaveza. Zato u nekim mjesnim zajednicama najavljuju da će spriječiti prolazak mehanizacije do obližnjih šuma
Neadekvatno ulaganje i održavanje puteva koje koriste koncesionari šuma u Crnoj Gori prepoznato je kao jedan od velikih problema i u nacionalnoj Strategiji razvoja šuma i šumarstva.
„Koncesionari nemaju interes za gradnju novih puteva, a i kad ih grade, to rade sa minimalnim troškom. Pored toga, u održavanje puteva ulažu prije samih sječa, a sanaciju poslije transporta često preskaču. Time stvaraju i konflikt s drugim korisnicima šumskih puteva, uključujući seosko stanovništvo, koje od njih zavisi, i posjetiocima prirode”, piše u Strategiji.
U prošlogodišnjoj informaciji o relizaciji koncesionih ugovora, koju je sačinila Uprava za šume, konstatovano je da se „održavanje lokalnih i šumskih putnih pravaca od strane koncesionara koji koriste putne pravce ne obavlja planiranom dinamikom”. Najvljeno je da će Uprava „kontinuirano kontrolisati” način na koji se koncesionari odnose prema saobraćajnicama koje koriste.
Nezadovoljstvo lokalnog stanovništva u nekim selima kulminiralo je do mjere da su najavljene blokade puteva, ukoliko se „obaveze koncesionara precizno ne definišu”. Mještani nekoliko kolašinskih sela, na primjer, očekuju da ovog proljeća nadležni prinude koncesionare da poprave ono što su godinama uništavali. Ako tako ne bude, tvrde, kamioni, skideri i ostala mehanizacija preduzeća koja eksploatišu šumu neće moći da prođe. Isto su prije nekoliko mjeseci tražili mještani bjelopoljskih sela. Oni su od Opštine zahtijevali da posreduje i pomogne da koncesionari ispune svoje obaveze održavanja puteva.
„Novac koji je lokalna uprava opredijelila za nasipanje i popravku, praktično, je bačen. To su zemljani putevi koji nijesu prilagođeni teretima koji se njima prevoze, te se veoma brzo devastiraju. Tu, prije svega, mislimo na putne pravce Sokolac, Šljemena, Rudo Polje, Kameno Polje, Pisana Jela, Sokolac, Zaboj… koji čine prsten u saobraćajnom smislu. Nećemo dozvoliti dalje korišćenje šuma sve dok se koncesionari ovako ponašaju i ne saniraju te putne pravce”, najavili su iz tog kraja. Objasnili su i da koncesionari često mijenjaju „rutu”, pa kamione preusmjere na one putne pravce koje su, u međuvremenu, Vojska ili lokalna uprava sanirali.
Nakon tog upozorenja, predsjednik Opštine Bijelo Polje Petar Smolović poručio je koncesionarima da „ili će sanirati puteve, što im je obaveza, ili će lokalna uprava tražiti raskid koncesije “.
Ionako loši lokalni putevi do većine žabljačkih sela, minulih godina, uništeni su, kažu tamošnji poljoprivrednici. Brojna obećanja sanacije koncesionari su samo u rijetkim slučajevima održali. U toj opštini naročito je loše stanje u kompleksu Tepačkih šuma. Seoski i šumski putevi uništeni su i u Beranama i u Andrijevici. Vanja Kuč, vlasnik vikendice na Trešnjeviku, na putu od Kolašina prema Andrijevici, kaže da je ta saobraćjnica slika odnosa koncesionara i države prema lokalnom stanovništvu.
„Preko tri nedjelje sam zarobljen u svojoj vikendici, jer put nije očišćen. Zima je, nema sječe šume, pa ih ne zanima. Ljeti kada sam na odmoru, dnevno ovuda prođe po 70 kamiona sa drvnom građom. Decenijama unazad, u ovu saobraćajnicu niko ni eura nije uložio, iako smo usred Parka prirode Komovi”, kaže on. Kuč objašnjava da je to saobraćajnica „koja je građena za vrijeme kralja Nikole”, i kada je kopno, pogodna je samo za prolazak kamiona. Tvrdi da bi koncesiona naknada za korišćenje šume ispod Koma bila dovoljna da se put popravi i redovno održava.
„Ivičnjaci su polomljeni, odvodi za vodu su zatrpani, klizišta svuda, asfalt uništen… Sve je to rezultat višegodišnjeg prolaska pretovarenih kamiona. I dalje ovu saobraćajnicu navigacija pokazuje turistima kao najkraću između Kolašina i Andrijevice, pa je sreća što do sada niko nije glavu izgubio”, kaže sagovornik Monitora.
Da su koncesionari pretjerali u nebrizi prema saobraćajnicama koje koriste, tvrdi i predsjednik Skupštine opštine Kolašin Milan Đukić. Mora se hitno uvesti kontrola i spriječiti dalje uništavanje lokalnih puteva, tvrdi on. „Šumski koncesionari i građevinski preduzimači velikim mašinama, kamionima troosovincima, dizalicama, gusjeničarima, uništavaju pojedine lokalne asfaltne i makadamske puteve. Uništava se ono što je Opština Kolašin gradila decenijama, kao i ono što je urađeno u mjesnim zajednicama tokom 2019. i 2020. godine, na sanaciji i rekonstrukciji ovih puteva, za šta je izdvojeno više stotina hiljada eura iz kapitalnog budžeta Opštine”, objašnjava on.
Uzaludna su, kaže, dosadašnja ulaganja Opštine, ako se ne promijeni odnos koncesionara. On podsjeća da mnogi lokalni putevi nijesu predviđeni za teške kamione i mašine koji ih svakodnevno uništavaju, a trenutno ne postoje mehanizmi kontrole i zaštite. Sanacija koju povremeno sprovode koncesionari, kaže Đukić, nije ni približna prethodnom stanju i realizuje se bez nadzora.
„Te sanacije su često rezultat neformalnih dogovora sa pojedinim mještanima, ali su finansijski nedovoljne i ne zadovoljavaju opšti interes svih građana MZ. Sanacije moraju biti pod nadzorom nadležnih organa Opštine, finansijski precizno utvrđene, a interes mještana i zajednice transparentno zaštićen. Potrebno je i da se lokalno stanovništvo i MZ pomognu da se ovakve pojave evidentiraju, spriječe i uvede red na putevima koje lokalna samouprava svake godine sanira od njihovog novca i za njihove potrebe i interese“, kaže Đukić.
Prema njegovim riječima, ukoliko se u najhitnijem roku ne uvede red na kolašinskim lokalnim putevima, vjerovatno će se obistiniti najave mještana pojedinih mjesnih zajednica o blokadi saobraćaja.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice