Monitor donosi izvode iz knjige Gusarska republika Ulcinj, publiciste i novinara Mustafa Canke, u kojoj su sabrane priče o znamenitom gusarskom gradu i ratnicima koji su stvarali sopstvenu istoriju preko dva vijeka

Venecija je odmah nakon sklapanja mira 1699. godine obnovila svoju trgovinu i plovidbu na Istoku. Ali, u 18. vijeku Mlečani su sve slabiji i više ne predstavljaju onu pomorsku velesilu iz ranijih stoljeća. Trst i riječki bazen ugrožavaju Veneciju, koja više nema snage da se odupre borbi za prevlast na Jadranu. Uz Engleze, tu su sada i novi akteri: Francuzi, Holanđani, Austrijanci i Rusi.

To posebno pogađa Bokelje. Iz niza razloga (prvi pomorski susjed, jeftini proizvodi, privredna komplementarnost) Albanija je bila glavno izvozno područje za Boku. Kad je riječ o skrobnoj hrani, žitaricama i varivu, Albanija je u bukvalnom smislu ishranjivala Boku. Iako je još bjesnio Morejski rat, Bokelji su u martu 1695. godine preuzimali pšenicu u Ulcinju i Baru. Dozvolu su imali Stijepo Davidović iz Paštrovića i Luka Medin iz Budve.

Kotorani su u Albaniju išli radi snabdijevanja svog življa, Peraštani, Budvani i Paštrovići su to činili zbog trgovine. Svi su oni tvrdili da ne mogu živjeti bez trgovanja sa Albanijom. Kupovano je gotovim srebrnim novcem, mletačkom ili dubrovačkom monetom, rijetko zamjenom robe za robu.

Krajem 17. vijeka ulcinjsko brodarstvo se sastojalo od svega 16 do 20 barki, jer je djelimično bilo uništeno tokom Prvog morejskog rata. Međutim, poslije toga, veoma brzo je ojačalo. Prevozeći so i žito, iako s malom flotom, Ulcinjani se bogate. Začuđujuće lako grade i kupuju nove brodove, uspostavljaju nove veze i povećavaju obim svog poslovanja. Već početkom 18. vijeka imaju preko stotinu brodova nosivosti između 60 i 120 tona i praktično preuzimaju svu trgovinu iz albanskog primorja.

I odmah nastavljaju sa gusarenjem. Kod obala Valone, u ljeto 1699. godine jedna ulcinjska galeota zarobila je brod francuskog kapetana Danijela Ina.

Francuska se krajem 17. vijeka ugnijezdila u albanskim lukama i tu razvila snažnu pomorsku trgovinu. Slijedile su je Holandija i Engleska, što je ugrožavalo trgovinu ostalih zemalja. Te države su početne kapitale za izgradnju kolonijalnih imperija stekle upravo poslujući na istočnom Sredozemlju. Francuska trgovačka ekspanzija na Balkanu označena je otvaranjem niza konzulata u jadranskim lukama, čiji je glavni zadatak bio da se izvoz iz Albanije, prije svega žita, preusmjeri na luku Marsej.

Najviše stranih konzula sjedjelo je u luci Drač. Bili su tu francuski, engleski, holandski, austrijski i dubrovački trgovački predstavnici, pa je trgovina bilježila visoke stope rasta.

Gubici koje su prouzrokovali ulcinjski gusari imali su značajnu ulogu u postepenom slabljenju moći Venecije. Pod njenim snažnim pritiskom Porta je u avgustu 1706. godine odredila ulcinjskog kapetana Mustafu Mučoćera da na čelu jedinice od 160 ljudi, sa platom od 60 aspri dnevno, štiti albansko primorje od Ulcinja do Valone od sjevernoafričkih ili bilo kojih drugih gusara. Ali, mletački konzul u Draču kaže da u to ne treba vjerovati uzimajući u obzir „nevjernu prirodu Ulcinjana, koji zaslužuju da se osude hiljadu puta svakog dana“.

Generalni providur Đakomo da Riva piše 1706. godine da je očigledan veoma brzi uspon pomorstva kod Ulcinjana: oni sigurno već imaju 120 brodova od po 350 stara nosivosti. „Plovidba Ulcinjana je sve jača i oni svakoga dana povećavaju svoje brodove po kvantitetu i kvalitetu“, piše iste te godine mletački konzul u Draču.

Samo godinu kasnije, uznemiren fantastičnim napretkom Ulcinjana, on predlaže da se ,,dračka luka nekako zatvori, pa neka propadnu Ulcinjani“. „Sada je svako u Ulcinju pošao na more, a polako se uče i oni iz njihovog susjedstva koji se time nikada nijesu ranije bavili“, navodi konzul u izvještaju Senatu 30. jula 1709. godine. U Veneciji se dodaje da su se Ulcinjani, koji su se u prošlosti posvetili ,,primjeni pluga i malo gusarstvu, odjednom zaljubili u more, u posao i u profit”, da imaju 300 brodova od kojih je stotinjak relativno velikih, s kapacitetom između 1.000 i 2.000 bušela (65-130 tona).

U isto vrijeme dubrovački vicekonzul u Draču, Pasarević, javlja da svi trgovci koji stignu u tu luku svoju robu daju na ulcinjske brodove, pa dubrovački pomorci ne mogu doći do posla.

Kako bi obuzdali Ulcinjane Mlečani (1710., pa 1712. i 1713. godine) traže od sultana spaljivanje gusarskih brodova, ali su njihovi zahtjevi odbijeni. Iz Istanbula su mletačkom bailu odgovorili da su ulcinjske lađe pogranične oružane snage Osmanske države.

Krajem 1711. godine u svom izvještaju mletačkoj vladi komandant Jadranskog mora Marin Kapelo tvrdi da je uhvaćeni gusarski brod, jedna od dvije najveće koje su imali Ulcinjani, sa sedamnaest klupa ,,naoružan sa dva topa (potriere), jednim gvozdenim topčićem, sa 102 člana posade i jednim robom koji im je služio kao vodič”.

U proljeće naredne godine Kapelo je saopštio da je napao i potopio ulcinjski komandni brod, odnosno veliku galeotu, na kojoj je bilo 17 članova posade.

Neposredno nakon toga na Jadranu je nađen jedan brod sa razapetim jedrima i vezanim kormilom, sa četiri ubijena čovjeka. Brod se bio uputio ka Veneciji sa teretom vina, gdje pretpostavljaju da su ovaj zločin počinili Ulcinjani.

Francuski ambasador u Veneciji Fremon izvještava početkom septembra 1712. godine da su Ulcinjani naoružali 11 brodova od kojih svaki ima posadu od oko 150 ljudi. Nakon toga i Austro-Ugarska šalje nekoliko brodova da se bore protiv ulcinjskih gusara, a tu su uz mletačke i pet galija Napuljskog kraljevstva.

U oktobru 1711. godine jedna mletačka galija iz sastava eskadre, koja je plovila prema Livornu, prateći nekoliko trgovačkih brodova, zarobila je jednu galeotu sa stotinak Ulcinjana, koje su okovali u lance. U Veneciji je javljeno da je tom prilikom oslobođeno mnogo hrišćana koji su se na brodu nalazili kao roblje.

Godinu kasnije Ulcinjani su oteli neku mletačku barku, pa je iz Istanbula u februaru u Ulcinj stigao kapidži-baša da ispita stanje i „napokon riješi pitanje od tolike važnosti“.

U proljeće 1712. godine sedam ulcinjskih galeota krstarilo je po Jadranu. U maju su opljačkali gradove Armeri i Terranova, gdje su zarobljene 32 osobe. Generalni providur Anđelo Emo naložio je stanovnicima dalmatinskih ostrva da organizuju noćne straže zbog upada ulcinjskih gusara.

Francuski konzul u Veneciji navodi da ove akcije Ulcinjana izazivaju naročiti strah u onim djelovima Papske države koji se nalaze na obali mora, tako da su tamošnji stanovnici danonoćno na oprezu kako bi ih spriječili u iskrcavanju na kopno. Sultan je 1. juna 1712. godine izdao novi ferman o zabrani gusarenja.

No, ni te ni godinu kasnije Venecija nije uspjela u naporima da privoli Turke da spale ulcinjske lađe. Samo u tom periodu oni su na moru imali 11 brodova od kojih je svaki imao posadu sa 150 ljudi i bili su pod komandom snažnog i odlučnog gusara (forte e risoluto corsaro) Ali Korze.

U ljeto 1714. godine ulcinjski gusari su mnogo operisali na teritoriji Napuljskog kraljevstva. U Kalabriji su zarobili više od 300 ljudi. Napali su i jedan napuljski brod na kome je u Bakru bilo ukrcano 43 oficira i sedam španskih vojnika. Dvojicu od ovih oficira su ubili, a ostale su odveli kao roblje skupa sa vojnicima, sedam mornara, četiri žene i jednim djetetom. Nešto kasnije iskrcali su se na obalu Lećea gdje su zarobili tridesetak osoba. ,,Ulcinjani ne nailaze na nikakav otpor na Jadranu“, rezignirano je pisao vladi u Parizu francuski konzul  u Veneciji L Blan.

(Nastaviće se)

Monitor donosi izvode iz knjige Gusarska republika Ulcinj, publiciste i novinara Mustafa Canke, u kojoj su sabrane priče o znamenitom gusarskom gradu i ratnicima koji su stvarali sopstvenu istoriju preko dva vijeka

TXT: Za borbu protiv Ulcinjana angažovani su tokom ovog rata i hajduci. Tri peraške fuste i više hajdučkih gaeta i feluka sa harambašama su 27. aprila 1686. godine krenule da kontrolišu područje od Boke do Bojane. Imali su zadatak da prikupljaju obavještenja o gusarima i da ih gone i uništavaju. Čete hajduka su bile ukrcavane i kao pojačanja na trgovačkim brodovima. Jedna ulcinjska galeota sa 63 gusara je, nakon nevremena, zarobljena u aprilu 1686. godine kod Dugog otoka. U vatrenom okršaju poginuo je zapovjednik gusarskog broda i još nekoliko gusara, a ostali su se na kraju predali.

Već naredne godine Ulcinjani spremaju osvetu. Napali su Unije i Sušak, a 1688. godine udarili su na neka dalmatinska mjesta i ostrva, i najzad na cijelu istarsku obalu! U Novigradu su opljačkali deset kuća i tri crkve, a u ropstvo odveli 38 mještana, uključujući i gradonačelnika. Godinu kasnije gusarske su lađe na otvorenoj pučini napale veliki broj mletačkih brodova, što znači da je gusarska flota u Ulcinju ne samo obnovljena nego postala jača nego ikad. Mlečani su stoga bili prisiljeni da pošalju kotorskog providura Petra Duoda sa dva ratna broda na ulazu u Jadran.

Pred pad Herceg Novog, 30. septembra 1687. godine, ulcinjski i novski gusari su zajednički napadali brodove, a plijen su dijelili na ravne časti. Ulcinjani su u Novom uvijek mogli naći utočište, a na utvrđenjima tog grada vijorila se ulcinjska zastava.

U vrijeme mletačke opsade Novog (1687. g.) njihove galije su blokirale Ulcinj kako Sulejman-paša ne bi mogao preko tog grada da pošalje pomoć. Novski gusari su svoje djelovanje kasnije nastavili iz Ulcinja, a stotinak izbjeglica je stiglo u Ulcinj.

Gubitkom Herceg-Novog vojno-strateški značaj Ulcinja i Bara za Tursku imperiju postaje još veći. Posebno u vrijeme ratova, Ulcinj je za Osmanlije predstavljao nezamjenljivu silu na Jadranu. Regionalna i centralna vlast stoga preduzimaju niz mjera kojima će ojačati položaj ovih gradova i učiniti efikasnijim njihovu ulogu. Tim prije što Mlečani svim sredstvima nastoje dograbiti ta „gusarska skloništa“.

U 17. vijeku najviše je na glasu bio gusar Ramadan, inače poturčeni Dalmatinac. Ubili su ga Mlečani u avgustu 1673. godine kod Dugog otoka, ali su ga, kako su kasnije pričali ulcinjski gusari, strašno osvetili. Mlečani su izvjestili velikog vezira Ahmeda da je gusario “sa jednom fustom, neobično velikom, izgrađenom u Ulcinju“. Na tom brodu bilo je 100 naoružanih ljudi koji su se satima borili sa galijom mletačkog kapetana Jadrana. Uz Ramadana, poginulo je još 20 gusara, neki su teško ranjeni, kasnije umrli, a ostali su zarobljeni.

Veoma poznati gusari u tom periodu bili su i reis Hasan Čauši i Avdi-aga. Oni su, o svome trošku, opremali fuste i izlazili na more. Avdi-aga je tih godina, na primjer, kod Pontasa zarobio jednu dubrovačku lađu koja je prevozila vino. Dubrovčani su tražili od velikog vezira da se prestane sa razaranjem njihove imovine jer u suprotnom neće sasvim moći da plaćaju harač.

Gusarenjem su se, ali tek sporadično, bavili i Barani. Glavni pravci njihovih akcija bili su Pulja, Kalabrija i mletački gradovi odakle oni, kako svjedoči Čelebija, nikada ne dolaze praznih šaka.

Bilježi se takođe da su mornari sa mletačkih posjeda dolazili da služe na brodovima Ulcinjana i Barana, jer ih je Venecija slabo plaćala.

Mletačka republika je, kada joj se god pružila prilika da bez posljedica udari na Ulcinj ili Bar, ili da ih makar pridobije za zelenim stolom, preduzimala takvu akciju. Pokušala je to i u šestom osmansko-venecijanskom ratu, poznatom kao Kandijski, koji se vodio od 1645. do 1669. godine. Već na početku rata, 1649. godine, Mlečani su neuspješno napali Bar.

Još snažniji napad izvršen je 14 godina kasnije na Ulcinj. Drugog aprila 1663. godine mletačka flota doplovila je u praskozorje ispred Ulcinja i odmah započela iskrcavanje vojske i ratne opreme, što je bilo otežano zbog osjeke. Kada je svanulo, 800 bokeljskih hajduka, Peraštana, Paštrovića i 1.200 plaćenih vojnika su sa dvije strane napali na ulcinjsku varoš (Podgrad), koju su, poslije osmočasovne borbe, osvojili i zapalili. Od požara je nastradalo “300 kuća, nekoliko magazina trgovačke robe, oružja, brodova i jedrenjaka“. Zapaljeno je šest fusta sa 18 klupa. Brodovi su bombardovali tvrđavu, a pokušano je, bez uspjeha, i da se eksplozivom miniraju „vrata od mora“ (južni ulaz u Stari grad). Mlečani su, navodno, bili zadovoljni postignutim, pa su se ubrzo povukli.

U tom ratu Venecija je izgubila Krit, svoje posljednje uporište na Sredozemnom moru. Flota “Krilatog lava” i njihova blagajna je bila znatno osiromašena, baš kao i turska, te je Venecija bila primorana da se nakon dugog, iscrpljujućeg sukoba još više okrene trgovini sa Osmanskom imperijom preko albanskih i dalmatinskih luka. Zato su Mlečići bezuspješno pokušavali da nagovore Portu da im za izgubljeni Krit ustupi svoje stečevine na Jadranu. To im nije uspjelo, a Ulcinjani postaju nezaobilazan faktor na Jadranu.

Duboko potresen stanjem svoje zemlje bailo Morozini je 1680. godine sa bolom pisao: “Kakvo je sada stanje državnih stvari može se bolje opisati suzama nego mastilom, jer uspomena na staru veličinu služi samo mučenju”.

Cijeli taj period je vrijeme prave drame i značajnog opadanja moći i Venecije i Dubrovnika, koji se nikada više neće oporaviti od posljedica katastrofalnog zemljotresa koji je taj grad pogodio 6. aprila 1667. godine. I u Ulcinju je bilo dosta porušenih i oštećenih zgrada, ali ne i ljudskih žrtava.

Nakon turskog poraza pred Bečom, 1683. godine, Mlečani su se ponadali da će se njime okoristiti. Nastojanjem pape Inoćentija XI u Lincu su Austrija, Venecija i Poljska 5. marta 1684. godine formirale „Svetu ligu“. Tako je počeo Prvi morejski rat (sukob za Peloponez, 1684-1699), a, po slovu ugovora između saveznika, Mlečani su mogli da zadrže sve što preotmu od Turaka. Venecija je opremila jako brodovlje pod komandom iskusnog admirala Frančeska Morozinija. Ubrzo je osvojila Santa Mauru, gnijezdo gusara, pa Prevezu, Koronu, Navarin, Modon, Argos, a 1687. godine i dobro utvrđeni Herceg-Novi.

Da se ne bi ponovila slična situacija sultan Sulejman II je iduće godine naredio esnafima u Beratu da odmah priteknu u pomoć primorskim gradovima (Ulcinju, Baru i Lješu) ako to od njih zatraži skadarski sandžakbeg. „U suprotnom, ako se zbog vaše nepažnje ošteti ili ugrozi neki od tih gradova, znajte da ja neću slušati vaša opravdanja i da ćete biti osuđeni za primjer drugima“, poručivao je padišah. U martu 1688. godine on je ponovio da je odbrana tvrđava koje se nalaze u skadarskom sandžaku “jedno od najvažnijih pitanja vjere i države“, kao i da je to izuzetno značajno za njegov lični prestiž kao sultana.

Inače, u vrijeme trajanja Osmanske imperije postojala je dužnost Skadrana da pomažu Ulcinjane i Barane ako su bili ugroženi, a to su radila i malisorska plemena.

Mlečani ne propuštaju nijednu priliku da se dograbe ovih gradova. Kad je početkom 1689. godine Visoka Porta odaslala poslanike u Beč da iznesu uslove za mir, oni su za sebe tražili Ulcinj i Bar.

(Nastaviće se)

Monitor donosi izvode iz knjige Gusarska republika Ulcinj, publiciste i novinara Mustafa Canke, u kojoj su sabrane priče o znamenitom gusarskom gradu i ratnicima koji su stvarali sopstvenu istoriju preko dva vijeka

U maju 1747. godine pet naoružanih brodica mletačkih podanika Peraštana su kod Stona napali jedan ulcinjski brod natovaren žitaricama, ubili kapetana reisa Ilijaza i petoricu mornara, te oteli 200 dukata. Ulcinjani su u septembru došli u Dubrovnik i ubili jednog Bokelja sa brodice kapetana Grgura Nikole Hagića iz Lepetana, za kojeg su smatrali da je učestvovao u ubistvu reisa Ilijaza i njegove posade.

Godinu kasnije Peraštani Đorđe Gradiška i Antonije Nanović, naspram Valone, presreli su brod ulcinjskog reisa Ahmeda, koji se bio uputio u Moreju trgovačkim poslom i oteli mu 800 cekina.

Predstavnici peraške opštine morali su se pred kotorskim providurom 1755. godine pismeno obavezati da će izbjegavati svaki sukob sa Ulcinjanima, a da će Ulcinjane kada ulaze u Boku prijateljski dočekivati.

Od toga doba koncesije za trgovinu u albanskom primorju prešle su sa Peraštana na Dobroćane, pa su oni uslijed toga nagomilali veliko bogatstvo.

Mlečani su tražili čak i pismene garancije od Bokelja 1766. godine da Ulcinjane neće napadati, što oni nijesu poštovali. Peraštanima se krajem oktobra te godine javlja da se vrate ako idu prema Ulcinju, jer je tartana Tripkovića iz Dobore potopila jedan ulcinjski brod.

Iz nekoliko mletačkih dokumenata iz 1768. godine evidentno je da Peraštani obećavaju da Ulcinjanima neće nanositi nikakvu štetu, a ni drugim podanicima Osmanske imperije, te da će izbjegavati svaki sukob i svađu sa njima. U protivnom, ako se ne budu držali ovih svojih obaveza, pristaju da odgovaraju lično i sa svojim imanjima.

U gusarskim poduhvatima je indirektno učestvovala i pravoslavna crkva. Tako je u borbi sa Ulcinjanima paštrovski partun Boško Perazić plovio brodom vladike cetinjskog Save. Vrijednost broda bila je 300 zlatnih cekina, a njime se otplatila šteta koju je Perazić pričinio Ulcinjanima.

Ali, saradnja Ulcinjana i Paštrovića nije prekinuta. Paštrovski gusar Krsto Kažanegra je, nakon akcija po Grčkoj, prebjegao u Ulcinj 1760. godine. Zajedno sa svojim jatacima bavio se trgovinom, pa i krijumčarenjem po Jadranu.

Krajem 1764. godine poznati gusar Sinan Komina sa 40 svojih gusara zaplijenio je jednu polaku iz Livorna u Koroni (Moreja) i doveo je u Bar. Kada je paša saznao za to, Sinan se u aprilu naredne godine sklonio u Paštroviće, kod familije Kažanegra (Casa Negra). To svakako bijahu njegovi prijatelji, jer su se i Kažanegre, kao i njihovi plemenici Mitrovići, bavili gusarenjem.

Čim se rat odloži, zamjenjuje ga gusarenje na moru i razbojništvo na kopnu, koji zauzimaju prazan prostor kao što visoka šuma kada se posiječe ostavlja mjesto makiji. Ali, ono je i način borbe protiv drugih trgovačkih rivala, ističe njemački istraživač P.Bartl.

Poslije Kandijskog rata (1669. g.) Venecija odlučno zahtijeva od Visoke Porte da spriječi gusarenje Ulcinjana. U tom periodu oni godišnje preduzimaju dvije do tri akcije: počinju u aprilu, završavaju u oktobru. Na moru u prosjeku borave po mjesec dana.

U Papskoj državi se 1672. godine iskrcalo 200 Ulcinjana, a njihov nastup pratili su požari, pustošenja i odvođenja ljudi. Te godine pljačkali su takođe nadomak Rijeke i Bakra.

,,Svi stanovnici Dalmacije i Albanije čude se da ulcinjski gusari sa tolikom drskošću preziru sultanova naređenja i ne haju za pisma uzvišenog gospodina velikog vezira, koje je Vaša uzvišenost uputila u Ulcinj po agi”, piše 1673. godine bailo Kverini velikom veziru Ahmet-paši.

Godinu kasnije Kverini u pismu istom zvaničniku navodi da se u svim mjestima i pristaništima Osmanske imperije ,,bez najmanjeg obzira, daje utočište svim gusarima bez razlike, suprotno mudrim naređenjima Vaše uzvišenosti“, te predlaže da se sve fuste spale u zimsko vrijeme kada se one vraćaju iz gusarenja.

Nakon tih jadanja, u januaru 1675. godine, sultan Mehmed IV naređuje sandžakbegu u Skadru da spali ulcinjske i barske fuste, a da zarobljeni mletački podanici budu oslobođeni. U stvarnosti, 17. aprila te godine oštećeno je u Valdanosu tek deset ulcinjskih brzoplovki.

Tri mjeseca kasnije opšti providur u Zadru Civran je izdao svjedočanstvo Krilu Zmajeviću koji se, navodno, žilavo borio sa ulcinjskim gusarima i uspio da spali deset njihovih lađa bez ikakva obzira na bijes protivnika i na kugu „u poslu tako spasonosnom za hrišćanstvo“. ,,Treba obuzdati te gusare, taj ’kamen smutnje’, jer se ne drže mira uglavljenog između Turske i Venecije, te navaljuju ne samo na dalmatinsku obalu, već i na Pulju i Papsku oblast“, poručivali su iz Venecije.

U avgustu 1676. godine ponovo je pokušano paljenje fusti, a Ulcinjanima je formalno bilo zabranjeno da grade nove plovne objekte. No, Ulcinjani su bili sastavni dio turske pomorske sile, što se vidi i po tome da je veliki vezir Ahmed paša Koprulu upravo te godine poslao nekoliko fusti iz Ulcinja i Santa Maure na ušće Neretve da čuvaju obalu.

Ulcinjani su tada bili vojnički i finansijski veoma snažni, sa jakim vezama sa Skadrom i drugim susjednim gradovima. Bilo je to vrijeme kada centralna vlast u Carigradu gubi kontrolu nad perifernim oblastima i nije u stanju da skrši lokalnu samovolju. Uostalom, snažan garnizon u Ulcinju bio je potreban i Visokoj Porti, a da je ovaj grad bio važan ekonomski centar u tom periodu pokazuje činjenica da je Francuska imala svoje predstavništvo u Ulcinju.

Bezbjednost plovidbe na Jadranu tada je bila veća nego u Egejskom moru u kome su intenzivno gusarili Grci, Mlečani, Maltežani i Sjevernoafrikanci. Gusarenje se uz redovnu trgovinu, smatralo za izdašno vrelo dohodaka i bogaćenja, pa se posvuda prakticiralo kao kakva norma. Pomorska trgovina donosi izvjestan prosperitet, dok samo privilegovana i krijumčarska može donijeti veliku akumulaciju i blagostanje. Zato se u tom periodu dešava da neki Ulcinjani, privremeno, sa robovima, svojim najsigurnijim kapitalom, prelaze da žive u Prevezu, Santa Mauru (Levkas) ili u Herceg-Novi.

Jedna od najkrvavijih akcija odigrala se 1680. godine kod Katolike. Dvije mletačke galije progonile su četiri ulcinjske fuste i uspjele jednu da potope. U sukobu koji je potom uslijedio, kako su navodili lokalni izvori, ubijeno je oko 120 venecijanskih mornara, a samo pet se spasilo skočivši u more.

Novi mletačko-turski rat, nazvan Morejski (Peloponez), u kojem je Venecija pokušala da cijelu istočnu obalu Jadrana stavi pod svoju kontrolu, dovodi do pojačavanja akcija gusara. Sa dvije novske galeote Ulcinjani su u aprilu 1684. godine harali pred Budvom, a mjesec dana kasnije i u Bokokotorskom zalivu.

O gusarskim akcijama Ulcinjana redovno su obaviještavani francuski kraljevi, a najviše zanimanja za ova dešavanja iskazivao je Luj XIV. Izvještaj francuskog konzula u Veneciji, L Blana, od 28. aprila 1685. godine upućen ministru inostranih poslova te države govori da Ulcinjani ne prestaju vršiti gusarske akcije po Jadranskom moru, iako je u akvatoriju bilo stacionirano mletačko brodovlje sa zadatkom da štiti plovidbene puteve i učesnike u pomorskom saobraćaju. Konstatuje se da se Ulcinjani samovoljno ponašaju prema najvišim organima turske vlasti koje nijesu u mogućnosti da spriječe njihove gusarske aktivnosti.

(Nastaviće se)