OKO NAS
NAPLATA KONCESIJA ZA ŠUME: Sve je bolje, samo dug ostaje
Objavljeno prije
4 godinena
Objavio:
Monitor onlineNa osnovu koncesionih naknada za korišćenje šuma posljednjih pet godina u budžet se slilo 24,7 miliona eura. Koncesionari duguju 10,3 miliona. Dug je po računici Uprave za šume manji – 9,6 miliona. Naplatiće 600 hiljada, a devet miliona se, već godinama, vode pod stavkom sporna potraživanja
Iznos duga koncesionara po osnovu naknada za korišćenje šuma iznosi 10 miliona i 383,5 hiljada eura. Dug koji je na kraju prošle godine bio 7,5 miliona do 8. juna popeo se na gore navedenu sumu, podaci su Poreske uprave.
U posljednjih pet godina, prema podacima Poreske uprave, po osnovu koncesionih naknada ukupno je naplaćeno 24,7 miliona eura (2015. godine – 3,7; 2016 – 4,7; 2017 – 5,4; 2018 – 5,2 i prošle godine 5,5 miliona eura).
Prema evidenciji Uprave za šume dug svih korisnika šuma je nešto niži i početkom ovog mjeseca iznosio je 9,6 miliona eura. A po podacima koje su nam dostavili, koji pored naplate od koncesionara sadrže i prihode ostvarene od prodaje drveta u dubećem stanju, profit je veći i iznosi 31,1 milion eura – 2015 – 4,5; 2016 – 5,9; 2017 – 6,7; 2018 – 6,7; 2019 – 7,2 miliona.
Brojne probleme s gazdovanjem šumama, od kojih je jedan od najvećih samovolja dijela koncesionara, Državna revizorska institucija (DRI) je konstatovala u svojim izvještajima. DRI je u više izvještaja upozorila na neregularnosti pri dobijanju koncesija i na nepravilnosti prilikom obračuna i nadzora nad izvršenjem koncesionih ugovora. ,,Utvrđene nepravilnosti imale su direktan uticaj na prikupljanje prihoda budžeta Crne Gore po osnovu zaključenih ugovora o koncesijama za korišćenje prirodnih bogatstava”, jedan je od zaključaka DRI.
Ministarstvo poljoprivrede je u dokumentu Reorganizacija koncepta koncesionog korišćenja šuma iz 2017. takođe konstatovalo da ,,koncesionari koji su realizovali ugovore uglavnom nijesu postigli svrhu zbog koje su dobili koncesiju”.
O kolikim se gubicima radi, možda dovoljno govori i podatak da je Vladinom Strategijom sa planom razvoja šuma i šumarstva 2014 – 2023. bilo predviđeno da prihod od korišćenja šuma u 2017. bude 10 miliona eura, a 2023. čak 19 miliona. Ukupan prihod 2017. bio je 6,75 miliona, a prošle godine 7,25, što znači da u naredne tri godine prihod od korišćenja šuma treba da se poveća više nego duplo.
Nadu ne uliva dosadašnje neostvarivanje planova. Podaci Ministarstva poljoprivrede govore – od usvajanja Strategije iz 2014. do 10. oktobra 2018. Kada je Vlada donijela revidiranu Strategiju od predviđenih 75 aktivnosti realizovano je 25, ili 33 odsto, djelimično je realizovano šest obaveza, samo osam odsto planiranog, a nije realizovana 41 obaveza, ili 55 odsto planiranog. ,,Projektovani ciljevi u Strategiji iz 2014. godine su planirani preambiciozno, imajući u vidu prije svega ograničeni pristup finansijskim sredstvima kao i evidentan nedostatak kadrovskih kapaciteta”, kazao nam je Miroslav Anđelić, državni sekretar za šumarstvo i drvnu industriju u Ministarstvu poljoprivrede.
Iz Ministarstva kažu da je u prošloj godini od korišćenja šuma ostvaren rekordan prihod od 7,2 miliona, što predstavlja povećanje od 36 odsto u poređenju s prihodima iz 2015. (4,53 miliona) kada je industrijska proizvodnja bila najveća. Posebno ističu da je smanjen obim sječe za 136.000 metara kubnih i da je uprkos tome ostvaren veći prihod za 2,7 miliona.
Anđelić najavljuje da su uz podršku Svjetske banke urađene dvije studije u kojima su date preporuke za dalji razvoj šumarskog sektora koji je u potpunosti pripremljen i treba da bude usvojen od strane Vlade u drugom kvartalu ove godine: ,,Realna su očekivanja da će se prelaskom na novi sistem organizacije korišćenja šuma, gdje će se prodaja drvne sirovine organizovati kroz Berzu drveta na šumskim stovarištima, biti postignute cijene drveta više nego dvostruko, a samim tim će biti uvećan ukupni prihod od korišćenja šuma s postojećih 7,2 milona, na 16,2 miliona eura”.
Jedna od bitnih stavki reorganizacije je i to što je Uprava za šume prošle godine dobila status samostalnog organa. Iz ove institucije kažu da im je to pomoglo da unaprijede kvalitet rada, prije svega, u ranije kritikovanim oblastima od strane DRI-a, praćenju i realizaciji ugovora, naplati prihoda i zaštiti šuma. ,,Uveli smo stroge mjere naplate prihoda koje su pretpostavljale u potpunosti poštovanje odredaba zaključenih ugovora sa našim poslovnim partnerima”, kaže Nusret Kalač, direktor Uprave za šume. Zadovoljni su i u Ministarstvu poljoprivrede, Anđelić tvrdi da su prihodi Uprave za šume, uz smanjeni obim sječe od 36 odsto povećani, uz 100-odstotnu naplatu koncesionih naknada.
Od 2007. otkada datira model izdavanja državnih šuma na korišćenje koncesionarima do danas su zaključena 64 koncesiona ugovora. U međuvremenu 22 ih je isteklo, raskinuto je 28 i još tri sporazumno, dok je važeće 11 ugovora. Od njih 10 ističe tokom ove godine, a potpisani su s koncesionarima – ŠIK Polimlje , ŠIK Lim, Trudbenik, Pelagić trade, Boj Komerc. Onaj najduže potpisani, čak na 30 godina, sa Vektrom Jakić, datira iz 2007. Uprava za šume je tokom prošle godine pokrenula raskid ugovora s firmom Dragana Brkovića, a u toku je više sudskih sporova s ovom kompanijom.
Upravo je Vektra Jakić najveći dužnik, ova firma na osnovu koncesionih naknada duguje 6,3 miliona eura, od ukupnog duga od 9,6 miliona koncesionara prema Upravi za šume. Kalač objašnjava da je dug Vektre Jakić svrstan u sporna potraživanja.
Sporan je i dug još iz vremena funkcionisanja akcionarskog društva u državnom vlasništvu AD Korporacija Jakić od 714.620 eura. Pod tom stavkom vode se i dugovanja kompanija koje su u stečaju. Iz Berana – Grandex dug od 501 euro, Grandex-kompani 60.309 eura, Mopal – 13.592 eura; Plav – Alpet – 183.783 eura, BO-SI Trade – 1.928 eura; Rožaje – Rudnica 4.782 eura, REZ – 158.497 eura, Esma Company – 15.585 eura, Braća Kalač – 4.068 eura, Mako Company – 1.649 eura, Amar Company – 2.500 eura, Primat Company – 10.300 eura, Braća Kujavić – 2.994 eura, Žar – 674 eura; Bijelo Polje – Ada Company – 2.246 eura, Ravna Gora – 307 eura; Nikšić – MI-RAI – 447.313 eura; Plužine – Brezna – 332.909 eura; Pljevlja – Gross-maradom – 41.829 eura; Žabljak – Wood – 377.602 eura, Raonić&CO – 469 eura, Šumarstvo – 2.741 euro i Podgorica – Karapidis Bross Co-Spaik – 207.343 eura. Sve ukupno, dug od 1,8 miliona eura.
Fizička lica duguju na osnovu naknada za korišćenje šuma – 17.571 euro.
Pored ovih spornih potraživanja, Kalač navodi da sigurna potraživanja iznose 622.419 eura. Ona se odnose na dugove aktivnih korisnika šuma po zaduženjima za ovu godinu, a za njihovu naplatu obezbijeđene su bankarske garancije.
Ostatak duga od devet miliona ostaće da se prenosi, kao i do sada, u naredne godine.
Slučaj Vektre Jakić
Vektra Jakić nastala je 2007. godine privatizacijom ŠIK Velimir Jakić u stečaju. Osnivač kompanije je kompanija DOO Vektra Montenegro Dragana Brkovića. U aprilu 2007. ova kompanija potpisuje s Ministarstvom poljoprivrede ugovor o eksploataciji, uzgoju i preradi drvnih sortimenata na 13 gazdinskih jedinica u Pljevljima koje zauzimaju ukupnu površinu od 58.932 hektara, što predstavlja oko 17 odsto površina državnih šuma raspoloživih za korišćenje. I to na 30 godina.
Vektra je izabrana iako je ponudila manje cijene za metar kubni drveta, a nije imala ni bankarsku garanciju. Po srijedi su bile neke druge garancije – kumovske.
Tadašnji i sadašnji ministar poljoprivrede Milutin Simović objašnjavao je da u Pljevlja dolaze investicije od 100 miliona eura. U njegovoj imaginaciji Pljevlja su već bila centar drvoprerade ne samo crnogorski, nego i regionalni.
Prema podacima Uprave za šume, Vektra je prve tri godine uredno plaćala koncesione naknade. Sitan dug od 12 eura ostao je 2011, da bi se sljedeće godine popeo na 1,1 milion eura i rastao do sadašnjih 6,3 miliona.
Međutim, ni ovaj dug nije konačan. DRI je utvrdila da je Uprava za šume nepravilnim obračunom koncesione naknade koncesionaru Vektra Jakić u periodu 2007-2012. godine neosnovano umanjila javni prihod za iznos od 1,6 milion eura. Naredne tri godine, ista matematika – ,,Uprava za šume u 2013, 2014. i 2015. godini nastavila je raniju praksu obračuna koncesione naknade i posebne naknade za koncesionara Vektra Jakić time umanjila obaveze po osnovu koncesione naknade za ukupan iznos od 897.747,51€”, navodi se u izvještaju DRI.
Pomogla je i Vlada, pa je u martu 2017. Vektri omogućila reprogram duga na pet godina na osnovu koncesija za korišćenje šume.
Uprava za šume je u maju i oktobru prošle godine raskinula ugovor sa Vektrom. Ministarstvo poljoprivrede je odbilo žalbu Vektre, pa su rješenja postala pravosnažna. Vektra podnosi tužbu Privrednom sudu, kojom je osporila pomenuta rješenja o raskidu ugovora. Sud je donio privremenu mjeru rješenjem, kojim se privremeno obustavljaju rješenja o raskidu ugovora do okončanja sudskog postupka.
Pored neplaćanja, Vektra nije poštovala obaveze koje su se odnosile na zaštitu od šumskih požara, od zaraznih bolesti, o izgradnji šumskih puteva… Radnici Vektre koji su ostali bez posla, platu nijesu primali 18 mjeseci.
Izvoz drveta
U periodu prije 2017. godine ko god je htio sjekao je šumu i dobro zarađivao od izvoza u zemlje okruženja – Albanija, Kosovo Srbija. Vlada je izvoz oble građe iz Crne Gore zabranila 2017. Zvanični podaci Uprave za šume govore o profitima od izvoza prije zabrane: 2013. je izvezeno drveta u vrijednosti od 3,7 miliona, 2014 – 4,9 miliona, 2015 – 6,1 milion, a 2016 – 4,4 miliona eura. Otkako je izvoz zabranjen te cifre su pale na: 2017 – 113.762 eura; 2018 – 89.626 eura, a prošle godine 104.433 eura. Od maja 2017. do 1. juna 2020. izvezeno je 1.978 kubika TT stubova, 1.352 kubika ogrijevnog drveta, 978 kubika sječka i 263 tone čamovih okoraka
Predrag NIKOLIĆ
Komentari
IZDVOJENO
-
BERANE PLAĆAJU CEHOVE BAHAĆENJA DPS-a: Računi za prosipanje magle
-
Otići – od glagola ne vraćati se
-
POČETAK TRAMPOVE PREDSJEDNIČKE KAMPANJE: Najismijavaniji US predsjednik –uzdrman, ali ne i poražen
-
MAJA BOGOJEVIĆ, TEORETIČARKA FILMA, FILMSKA KRITIČARKA I UREDNICA CAMERE LUCIDE: Želimo da biznis služi umjetnosti, a ne obrnuto
-
Na rijeci, na vrelu
-
KAKO SE ČUVA PARK PRIRODE KOMOVI: Planina dobila samo titulu
JP Komunalno Petnjica je u nedostatku privremene deponije kopalo rupe na velikom broju lokacija u ovoj opštini, punili ih smećem i potom zatrpavali. Ekolozi su im ušli u trag. Oni traže od nadležnih da hitno reaguju na ovaj zločin protiv prirode i javnog zdravlja. Neke od rupa u blizini su izvorišta pitke vode
Gdje god nađeš zgodnu rupu, tu smeće posadi. Tom logikom su se, izgleda, vodili u JP Komunalno Petnjica, kada su u nedostatku privremene deponije kopali rupe na velikom broju lokacija u ovoj opštini, punili ih smećem i potom zatrpavali. Ekolozi su im, ipak, ušli u trag. Aktivisti više nevladinih organizacija otpužili su ih da su nelegalno zatrpavali otpad u devet otkrivenih deponija na teritoriji te opštine.
Isad Muratović, predsjednik NVO Moto klub Bihor. svojom mehanizacijom uspio je da otkrije, odnosno iskopa ta divlja smetlišta i to objavio na svom Fejsbuk profilu. On je za Monitor kazao da je u svemu najgore što su rupe u kojima je skrivano smeće na izvorištima rijeka pitke vode.
„Čak četiri zatrpane ogromne rupe sa smetlištem, otkopali smo u rejonu izvorišta Murovske rijeke. Tu su tri izvora sa kojih se vodom napaja sedamedset odsto stanovnika Petnjice. To je ne samo težak ekocid, nego i vrlo opasno žarište raznih oboljenja za stanovnike ovog kraja““, kazao je Muratović.
On je, 18. oktobra ,sa Fejsbuk profila uživo emitovao iskopavanje jedne od tih divljih deponija, što je izazvalo veliko interesovanje kod građana. Prema njegovim riječima, čak tri rupe otrkivene su neposredno kod fabrike košulja „La vista“, odnosno kod izvorišta rijeke sa koje se ova fabrika snadbijeva vodom za piće. „Dvije rupe sa smećem su samo 20 metara od izvorišta, a još jedna malo dalje“, objasnio je.
Nevladini aktivisti sa područja opštine Petnjica su odavno pokrenuli akciju čišćenja prirode, a onda se ispostavilo da su kese sa smećem koje su oni skupljali završavale u tim naizgled dobro skrivenim rupama.
„Zamislite kada su jednu rupu napravili tačno pored rijeke Popče, i to baš iznad Bratonjinog vira, koji predstavlja turističku atrakciju za čitav Bihor. Dok god dozvoljavaju vremenske prilike mi ćemo i dalje tragati za takvim mjestima“, kazao je Muratović.
Aktivisti osam nevladinih organizacija sa područja Petnjice obratili su se resornom ministarstvu da im pomogne u zaustavljanju ovakve prakse.
„Tražili smo da izađu inspektori i da se sankcinišu oni koji su ovo radili ili i dalje rade. Oni su za lokalni Radio Petnjica priznali da su napravili to na lokaciji Murovske rijeke, ali za drugo ne priznaju da je radila njihova mehanizacija. Ono što mi znamo je to da su oni sa komunalnih kamiona pretovarali smeće na obične privatne kamione i odvozili ga na ta nedozvoljena mjesta“, – kazao je Muratović.
Ekološki aktivisti iz Petnjice uputili su poziv drugim ekološkim nevladinim organizacijama da im pruže podršku i da uz pomoć dronova uđu u trag svim lokacijama koje su kontaminirane ovakvim deponijama.
Sjever Crne Gore nema još uvijek regionalnu sanitarnu deponiju, što predstavlja problem za lokalne uprave u gradovima u tom regionu, tako da se broj divljih deponija može mjeriti praktično „po glavi stanovnika“.
Komunalni otpad iz Petnjice je dugo odlagan na divlju deponiju Mostine kod Rožaja, ali su se pobunili tamošnji mještani, koji traže da se i ta deponija konačno zatvori i sanira.
Nevladini aktivisti iz Petnjice vjeruju da se od tada na teritoriji njihove opštine pribjegava ovakvom „skrivanju“ otpada. .
Ekološki aktivista i direktor „Ozona“ Aleksandar Perović ocjenjuje da neuređena gradska smetlišta na sjeveru Crne Gore predstavljaju veliki ekološki i ekonomski problem koji je sistemski i samim tim zahtijeva preuzimanje obaveza od strane Vlade.
On kaže da je neefikasna primjena zakonskog okvira, podcjenjivanje problematike i omogućavanje bahatog, nehumanog odnosa lokalnih samouprava, dovela do toga da su danas ugroženi i javno zdravlje i ekonomija građana opština sjevernog regiona Crne Gore.
“Tako ja vidim ovo što se događa u Petnjici. Kada imamo od ranije ekosistemske štete po riječne bisere kakve su Tara, Lim, Ibar i njihove pritoke, a evo sada vidimo kako u tom gradu lokalno komunalno preduzeće ugrožava izvore pitke vode koji građanima ruralnih krajeva bukvalno znače život, moramo doći do zaključka da se radi praktično o organizovanom kriminalu“ – smatra Perović.
On je ocijenio da je zatajila i sudska vlast, naročito tužilaštvo koje je, po njemu, potpuno obesmislio Krivični zakonik i Ustav Crne Gore kao ekološke države i samim tim uticalo da se od jedne potencijalno globalno prepoznatljive turističke destinacije pretvorimo u teritoriju potpuno neinteresantnu za investicije koje su u vremenu ekspanzije cirkularne ekonomije, usmjerene i na resurse kakav je otpad.
„Da funkcioniše pravna država, neko bi zbog ovoga morao biti uhapšen, jer se prave nemjerljive ekološke i ekonomske štete, koje će osjećati i buduće generacije“ – kaže Perović.
On objašnjava da su lokacije koje su određene za privremeno deponovanje komunalnog otpada, zbog neodgovornog ponašanja lokalnih samouprava, kao i miješanja sa drugim, pa i opasnim vrstama otpada, pretvorene u ekološke crne tačke, koje su velika opasnost za javno zdravlje i životnu sredinu.
„Kada smo prije nekoliko godina mapirali divlje deponije po Crnoj Gori, najveći broj je bio registrovan na sjeveru i to na mjestima koja su trebala biti netaknuta priroda. Stekli smo utisak da postoji prostor za ispitivanje koruptivno-kriminalnih elemenata kao i unaprjeđenja obrazovanja o ovoj problematici, što su osnovne pretpostavke da se stanje unaprijedi u nekom narednom, sigurno ne tako kratkom periodu“, kaže ovaj ekološki aktivista.
Iz „Euromosta“, koji se na sjeveru profilisao u vodeću ekološku organizaciju slučaj u Petnjici smatraju slikom i prilikom društva bez kulture odgovornosti. Oni poručuju da bi taj slučaj morao da se službeno procesuira.
„Naše kolege iz Petnjice su identifikovale zanimljiv način oslobađanja od otpada, prikrivanjem, pa su se kao arheolozi dali u otkopavanje ne blaga, nego smeća. Mi smo spremni da im ponudimo pomoć u vidu stalnog posmatranja terena dronom i otkrivanja takvih crnih tačaka“ – kazali su Monitoru u toj NVO.
Hoće li neko, doista, preispitati odgovornost komunalnog preduzeća u Petnjici? Ili će i, možda, nagraditi za najmaštovitiji način skrivanja otpada. Koji bi nas mogao koštati i prirode i javnog zdravlja.
Tufik SOFTIĆ
Komentari
OKO NAS
LGBTIQ OSOBE BEZ SKLONIŠTA: Nasilnici u kući, žrtve na ulici
Objavljeno prije
1 sedmicana
15 Novembra, 2024U Crnoj Gori već tri godine ne postoji sklonište za LGBTIQ osobe žrtve nasilja. Zbog toga članovi te zajednice koji su žrtve nasilja ili ih porodica ne prihvati, nerijetko završe na ulici. Država za sada ima samo kvalitetnu Strategiju, ali ne i precizan odgovor na pitanje kada bi mogao biti uspostavljen stabilan servis za pružanje utočišta
Jedino skloništa za LGBTIQ osobe žrtve nasilja u Crnoj Gori postojalo je od od 2011. do 2021. godine. Vodila ga je NVO LGBT Forum Progres i bilo je mjesto sigurnosti i podrške za više od 200 korisnika/ca iz Crne Gore i regiona. Pružalo je podršku i zaštitu žrtavama nasilja, ali i ugroženim ili odbačenim od neposrednog okruženja zbog svoje seksualne orijentacije ili rodnog identiteta. Zatvoreno je zbog finansijske neodrživosti, što je ostavilo ozbiljnu prazninu u sistemu podrške. Država za sada ima samo planove za rješavanje tog ozbiljnog izazova.
Kako za Monitor kaže Bojana Jokić, predsjednica Upravnog odbora LGBT Forum Progres, sklonište je nudilo, pored smještaja, “psiho-socijalnu podršku, pravnu pomoć i druge usluge žrtvama nasilja, koje su izgubile podršku okoline ili bile primorane da napuste svoje domove zbog seksualne orijentacije ili rodnog identiteta”.
“Gašenje skloništa dovelo je do toga da LGBTIQ osobe koje su žrtve nasilja ostanu bez adekvatne zaštite, kao što se vidjelo u nedavnom slučaju Z.Š., člana zajednice, koji je bio žrtva porodičnog nasilja. Iako je Prekršajni sud brzo reagovao, žrtva je morala da napusti dom iz bezbjednosnih razloga, dok je nasilnik ostao u stanu. Bez skloništa i odgovarajućih servisa podrške, Z.Š. je ostao beskućnik, a država nije obezbijedila alternativno rješenje. Taj slučaj predstavlja primjer kako manjak državne infrastrukture može dodatno ugroziti živote LGBTIQ osoba”, kaže sagovornica Monitora.
Ona podsjeća da je nasilje nad LGBTIQ osobama u Crnoj Gori i dalje prisutno u različitim oblicima – od govora mržnje na internetu, koji je značajno porastao u prethodnih nekoliko godina, do fizičkog i porodičnog. Kaže da je od početka ove godine, LGBT Forum Progres podnio više od 140 prijava za govor mržnje. Problem i dalje, objašnjava, leži u neadekvatnom odgovoru nadležnih institucija i nepostojanju sistemske podrške.
“Iako je Crna Gora, na papiru, unaprijedila zakonodavni okvir u skladu sa međunarodnim standardima, stvarnost je drugačija. Zakonodavna rješenja često se ne implementiraju na pravi način, a LGBTIQ osobe su suočene sa diskriminacijom, pravnom nejednakošću i odbacivanjem. Ovaj raskorak između teorije i prakse jasno pokazuje da država nije u stanju da adekvatno zaštiti njihova prava i obezbijedi im sigurnost”, poručuje Jokić.
Iz LGBT Forum Progres ocjenjuju da izostanak skloništa i nepostojanje alternativnih servisa podrške ukazuje na potrebu hitne intervencije države kako bi se kreirao održiv sistem pomoći. To uključuje i preduzimanje sveobuhvatnih mjera, koje će omogućiti da žrtve nasilja ne budu dodatno viktimizovane i ostavljene bez krova nad glavom.
Sistemu pomoći, kako tvrde iz Ministarstva ljudskih i manjinskih prava, posvećana je velika pažnja prilikom kreiranja Strategije za unapređenje kvaliteta života LGBTIQ osoba u Crnoj Gori (2024-2028). Iz tog resora tvrde da su u dokumentu “identifikovali ključne probleme tog dijela populacije”. Direktorat za unapređenje i zaštitu ljudskih prava i sloboda Ministarstva pokrenuo je formiranje Mreže lokalnih koordinatora, koju čine osobe u lokalnim samoupravama zadužene za LGBTIQ tematiku, ali i za usvajanje lokalnih akcionih planova na tu temu. Zbog čestih političkih promjena u proteklom periodu, kako podsjećaju iz tog resora, Mreža je pretrpjela i česte izmjene u članstvu, što je uticalo na njenu funkcionalnost i kontinuitet rada.
“Potreba da se rad Mreže revitalizuje je prepoznata od strane Ministarstva ljudskih i manjinskih prava koje je do sada inicirao nekoliko sastanaka Mreže, u partnerstvu sa Zajednicom opština i NVO koje se bave ljudskim pravima LGBTIQ osoba. Održani su sastanci u Podgorici i Herceg Novom, a planiran je uskoro sastanak na sjeveru. Na tim sastancima adresira se i pitanje specifičnih izazova sa kojima se suočavaju LGBTQ osobe u svom svakodnevnom životu i radu”, kažu iz resora na čijem je čelu Fatmir Đeka.
Kao jednu od planiranih mjera u Strategiji navedeno je da se treba obezbijediti finansijska podrška za osnivanje centara za pružanje usluga socijalne zaštite LGBTIQ osobama u sjevernom i južnom regionu, uz jasno definisane kriterijume.
“Kroz dijalog između Ministarstva, Zajednice opština i jedinica lokalne samouprave, plan je da se nađe optimalno rješenje za osnivanje centara/savjetovališta za pružanje usluga u oblasti socijalne zaštite LGBTIQ osobama u dva grada – jednom u sjevernom regionu i drugom na jugu. Planirano je i obezbjeđenje stručne podrške pružaocima usluga socijalne zaštite namijenjenih i LGBTIQ zajednici koji su zainteresovani za njihovo licenciranje”, najavljuju iz Ministarstva.
Istraživanje koje je sprovedeno među LGBTIQ osobama pokazalo je, objašnjavaju iz tog resora, “da su glavni problemi sa kojima se suočavaju neprihvatanje od strane porodice i šire društvene zajednice,diskriminacija u svim sferama života, socijalna isključenost, homofobija, transfobija…” To je, navodno, prvi put da je za potrebe izrade LGBTIQ strategije, ta zajednica direktno pitana o sopstvenim potrebama i očekivanjima od Vlade.
“Istraživanje u formi upitnika je obuhvatilo 94 ispitanika/ca iz različitih starosnih grupa (od 17 do 67 godina), sa različitim rodnim i seksualnim orijentacijama. Gradovi iz kojih su ispitanici/e dolazili/e su Bar, Berane, Bijelo Polje, Budva, Cetinje, Herceg Novi, Nikšić, Petrovac, Plav, Pljevlja, Ulcinj i Tivat, Rožaje, Podgorica…”, kažu u Ministarstvu.
Istraživanje je pokazalo da je najznačajniji faktor koji “doprinose sreći i zadovoljstvu” za LGBTIQ osobe – povećano prihvatanje od strane opšte populacije, prihvatanje od porodice i prijatelja, podržavajuće radno okruženje… Pravo na brak i porodicu, pravo na samoodređenje, pristup zdravstvenoj zaštiti koja je naklonjena LGBTIQ populaciji, podržavajuće okruženje u obrazovnom sistemu, vidljivost i zastupljenost LGBTIQ tema u medijima, efikasna pravna zaštita…, takođe su jako bitni za LGBTIQ osobe.
Prema podacima tog resora, u periodu 2018-2023, institucija Zaštitnika ljudskih prava i sloboda je imala ukupno deset predmeta u radu zbog govora mržnje koji su kao osnov imali seksualnu orijentaciju, interseksualne karakteristike ili rodni identitet. Iako se radi o jako malom broju predmeta, treba imati u vidu da se ovi slučajevi najčešće javljaju uoči i nakon važnih političkih i društvenih dešavanja, uključujući i izbore. Pritom, govor mržnje je najizraženiji na društvenim mrežama, kao i u komentarima građana/ki na internet portalima. Zaključno sa krajem 2021. godine donijeta je samo jedna krivična presuda za govor mržnje po osnovu seksualne orijentacije, vrijeđanjem i zlostavljanjem i to od strane Osnovnog suda u Kotoru za izvršenje krivičnog djela rasna i druga diskriminacija”, objašnjavaju iz Ministarstva.
Zvanični statistički podaci Uprave policije pokazuju da je broj prijavljenih fizičkih napada zasnovanih na pretpostavljenoj seksualnoj orijentaciji i rodnom identitetu žrtve značajno smanjen u poređenju sa 2019. godinom, dok je i dalje prisutna verbalna diskriminacija izražena putem društvenih mreža. Međutim, većini tih slučajeva, podsjećaju iz Ministarstva, tužioci/teljke su u prijavljenim slučajevima cijenili da nema elemenata bića krivičnog djela čije se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
Komentari
Izdvojeno
HAPŠENJA U SLUČAJU SUROVE LIKVIDACIJE DVOJICE CETINJANA: Spisak osumnjičenih sve duži
Objavljeno prije
1 sedmicana
15 Novembra, 2024Vijest o hapšenju članova kriminalne grupe koja je, prema prikupljenim dokazima, odgovorna za zločin, tokom gostovanja na Javnom servisu saopštio je vršilac dužnosti šefa sektora kriminalističke policije Lazar Šćepanović. Njegovi navodi potvrđeni su u zvančinom saopštenju medijima, tri dana kasnije.
Vijest da je crnogorska policija uspjela donekle da rasvijetli ubistvo dvojice Cetinjana Petra Lipovine i Žarka Pejakovića 6. novembra u Podgorici, jedna je od onih koja je obilježila nedjelju za nama. Lipovina i Pejaković su likvidirani u sred bijela dana u Podgorici, na kružnom toku ka Nikšiću. Ubice su u žrtve ispalile više od 30 hitaca iz automatskog oružja. Lipovina i Pejaković, prema evidenciji bezbjednosnih službi, bili su bliski kavačkom kriminalnom klanu.
Lipovina je krajem 2023, a Pejaković u oktobru 2024. godine napustio Istražni zatvor, pošto u zakonskom roku od tri godine nijesu donesene prvostepene presude u predmetima organizovanog kriminala.
Vijest o hapšenju članova kriminalne grupe koja je, prema prikupljenim dokazima, odgovorna za zločin, tokom gostovanja na Javnom servisu početkom sedmice saopštio je vršilac dužnosti šefa sektora kriminalističke policije Lazar Šćepanović.
“Nakon pet dana uspjeli smo da razriješimo ovaj slučaj i to nadljudskim naporima. To je slučaj koji je uznemirio građane, a kriminalne grupe su pokazale bezobzirnost u sred bijela dana. Preko 30 projektila je ispaljeno. Više detalja ne mogu saopštiti, a sveobuhvatni epilog biće nakon policijskih i tužilačkih aktivnosti”, kazao je Šćepanović u emisiji Naglas. Saopštio je i da „ ovo djelo karakteriše inostrani element”.
Šćepanovićevi navodi potvrđeni su u zvančinom saopštenju policije medijima, tri dana kasnije.
„Policijski službenici Sektora za borbu protiv kriminala zajedno sa službenicima Regionalnog centra bezbjednosti Centar, a u koordinaciji sa Višim državnim tužilaštvom u Podgorici, sprovode sveobuhvatne intenzivne aktivnosti u cilju rasvjetljavanja dvostrukog ubistva koje se dogodilo 6. novembra u Podgorici. S tim u vezi, do ovoga trenutka, policija je slobode lišila četiri osobe – A.D., M.M., S.K. i N.U. Oni se sumnjiče za krivična djela kriminalno udruživanje i teško ubistvo. U interesu istrage i složenosti predmeta i krivičnog postupka u ovom momentu ne možemo saopštavati više detalja“, piše u saopštenju policije.
Među uhapšenim osobama nalazi se i dvadesetogodišnja Baranka Nikoleta Uskoković. Ona se sumnjiči se da je članica kriminalne grupe koja je odgovorna za ubistvo dvojice Cetinjana. Tokom saslušanja je iskoristila svoje zakonsko pravo i branila se ćutanjem. Na teret joj stavljaju krivična djela – kriminalno udruživanje, teško ubistvo u saizvršilaštvu i nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija.
Lisice su stavljenje još Miljanu Marjanoviću, Aleksandru Daciću i Savu Kaluđeroviću. Prema operativnim podacima policije, uhapšeni su bliski škaljarskom kriminalnom klanu. Po čijem nalogu je počinjeno dvostruko ubistvo i ko je organizator kriminalne grupe za sada nije poznato. Međutim, podaci iz istrage pokazuju da se likvidacija pripremala najmanje mjesec prije nego je počinjena.
Iz istražnih dokumenata proizilazi da je osumnjičena Uskoković sa Marjanovićem, a po prethodnom dogovoru i planu razrađenom sa ostalim članovima kriminalnog udruženja, početkom oktobra, iznajmila stan od agenta za nekretnine kazavši da to čine zbog sopstvenih potreba. Nakon što su Uskoković i Marjanović zakupili stan, prema sumnjama Tužilaštva, stavili su ga na „raspolaganje za sada nepoznatim članovima kriminalnog udruženja, koji su 6. novembra ubili Pejakovića i Lipovinu“.
„Ona je imala jasnu ulogu da drugim članovima udruženja koji su 6. novembra ubili Lipovinu i Pejakovića obezbjeđuje smještaj i da ih snadbijeva neophodnim potrepštinama kako bi do izvršenja ovog krivičnog djela, a i nakon njega ostali skriveni i neidentifikovani“, navodi se u dokumentima iz istrage. Između ostalog ona se tereti i za skrivanje oružja iz kojeg su ubijeni Pejaković i Lipovina.
Marjanoviću i Daciću se na teret stavljaju kriminalno udruživanje, teško ubistvo i nedozvoljeno držanje oružja, dok se Kaluđerović tereti za pomoć učiniocu poslije izvršenog krivičnog djela i neovlašćenu proizvodnju, držanje i stavljanje u promet opojnih droga.
Osumnjičeni Kaluđerović je, piše u tužilačkim spisima, kazao da se na dan ubistva sa osumnjičenim Dacićem “polom” dovezao do Beogradske ulice, kod Akademije nauka, nakon čega se Dacić istim automobilom uputio u nepoznatom pravcu…
“Da bi se nakon nekih 30-40 minuta vratio u ulicu Beogradsku sa oštećenim vozilom…Dacić je bio u vidno uznemirenom stanju”, navodi se u dokumentu koji su objavili mediji.
Prema istrazi oni su se potom “golfom”, uputili ka sjeveru Crne Gore, prema Andrijevici. Kaluđerović je, navodi se u dokumentima istrage, tokom puta nesumnjivo zaključio da je Dacić učestvovao u izvršenju krivičnog djela – teško ubistvo“
„…Pored navedenog, nastavio je da ga vozi u željenom pravcu, do određene kuće čiju tačnu lokaciju ne zna i tu ga je ostavio. Takođe iz njegove odbrane proizilazi da je i nakon navedenog Dacić Aleksandra nastavio da obavještava o aktivnostima koje mu je bilo poznato da policija preduzima, a vezano za otkrivanje izvršilaca predmetnog krivičnog djela, kako bi mu tako osigurao da ostane nepronađen od strane policije”, stoji se u tužilačkim spisima.
Svetlana ĐOKIĆ
Komentari
Kolumne
Novi broj
Ima li spasa za Plantaže
ZORAN ĆOĆO BEĆIROVIĆ, OSVAJANJE MOĆI: Nasilniku vlast daje mahove
BUDVANSKI IZBORNI MARATON: Treći put bog (ne)pomaže
Izdvajamo
-
Stav2 dana
Ima li spasa za Plantaže
-
Izdvojeno3 sedmice
OSUJEĆEN PLAN VLADE DA SA 6,3 MILIONA POMOGNE TOMISLAVA ČELEBIĆA I ĐUKANOVIĆEV UDG: Tajna poništenog tendera
-
DRUŠTVO3 sedmice
ANDRIJA MANDIĆ I ALEKSA BEČIĆ NE MOGU SLUŽBENIM AVIONOM PREKO HRVATSKE: Ni zemljom, ni nebom
-
Izdvojeno3 sedmice
KAKO JE NOVINAR SAŠA RADOVIĆ POSTAO PERSONA NON GRATA U OPŠTINI ZETA: Karleuša, priganice, mediji i politika
-
DRUŠTVO3 sedmice
IZVJEŠTAJ EVROPSKE KOMISIJE ZA 2024.: Napredak protkan kurtoazijom
-
DANAS, SJUTRA3 sedmice
Čas snova
-
FOKUS3 sedmice
PRVA GODINA VLADE: Ibar i ibarska magistrala
-
DRUŠTVO3 sedmice
TRAGEDIJA U SELU SOKOLAC I POTJERA ZA ALIJOM BALIJAGIĆEM OPET OGOLILA BEZBJEDNOSNI SISTEM: Vrijeme je za odgovornost