Njemačka država, vlada i institucije, kao i nevladine organizacije i eksperti su godinama bili neposredno uključeni u proces zaštite ulcinjske Solane svjesni njenog značaja u evropskim okvirima. Sada su spremni da pomognu u revitalizaciji tog devastiranog prostora
Nedavnu odluku Savjeta za privatizaciju Vlade Crne Gore da je zemljište Solane u Ulcinju državno vlasništvo odmah su pozdravili iz Ambasade Njemačke u Podgorici. „Ovo predstavlja važan korak za ispunjenje završnih mjerila poglavlja u oblasti životne sredine u procesu pristupanja Evropskoj uniji”, kazao je ambasador dr Robert Veber.
Samo nekoliko dana kasnije Vijesti su objavile da bi Crna Gora i Njemačka uskoro mogle da zaključe ugovor o unapređenju poslovne saradnje u oblasti održivosti prirodnih potencijala, koji bi bio usko vezan za ulcinjsku Solanu i ticao se ulaganja u obnovu proizvodnje soli i očuvanja ekonomskog rizorta.
„Njemački eksperti, kao što je bio znameniti biolog dr Martin Šnajder Jakobi, i organizacije civilnog društva, kakva je Euronatur, su nas faktički učili o značaju i vrijednostima koje Solana ima za cijeli Mediteran i Evropu. Stalno su isticali da ukoliko se ne sačuva Solana, neće biti sačuvana ni ornitološka slika Evrope. Navodili su i da turisti iz Evrope idu čak do Afrike da posmatraju flamingose, a da ih mi ovdje imamo pred nosom“, kaže za Monitor profesor njemačkog jezika iz Ulcinja i poznati turistički radnik Ismet Karamanaga.
To je, smatra, jedan od ključnih razloga što su se posebno od 2015. godine ambasadori EU u Crnoj Gori, predvođeni tadašnjom ambasadorkom SR Njemačke Gudrun Elizabet Štajnaker, snažno angažovali u zaštiti ovog dragulja. Ona je bila u gotovo dnevnoj komunikaciji sa lokalnim zvaničnicima u Ulcinju kao i u tadašnjoj vladi, te vršila pritisak da se ne donese odluka kojom bi se zemljište na Solani predalo tajkunima.
Evropska komisija je u godišnjem izvještaju o napretku od 2015. godine redovno ukazivala na probleme Solane i tražila njihovo rješavanje. Uz podršku EU izrađena je 2017. godine Studija zaštite Ulcinjske solane, na čijem je čelu bio direktor Parka prirode Solana Sečovlje i poznati ornitolog iz Slovenije Andrej Sovinc.
Samo je odlučan pritisak iz Evrope natjerao tadašnju crnogorsku vlast i njoj podređenu ulcinjsku da pokrene proceduru i proglasi Solanu zaštićenim područjem odnosno Parkom prirode, te da Ministarstvo održivog razvoja i turizma kandiduje u julu 2019. godine Solanu za Ramsar područje. Dva mjeseca kasnije, ona je dospjela na listu močvara od svjetskog značaja.
Odnos prema Solani je bio ključni uslov Crnoj Gori da otvori izuzetno važno 27. poglavlje u pristupnim pregovorima sa Evropskom unijom, a koje se odnosi na životnu sredinu i klimatske promjene. Umjesto da „prva ekološka država na svijetu“ to poglavlje prvo otvori i odmah zatvori, ona mora još i danas dokazivati da je posvećena onome na što se Ustavom obavezala. Evropske institucije, kao i njemačka vlada, ocijenile su da je Solana za to najbolji lakmus papir.
„Solana je turistička, ekonomska, ekološka i kulturološka vrijednost Ulcinja i čitave države. Evropljani, sa pravom tvrde – i njihova. Zato je sada pravi trenutak da se uz pomoć prijatelja Solane širom svijeta i Evrope, a posebno iz Njemačke, ponovo mobiliše ova mala zajednica uvjerena da bi njena obnova označila početak novog perioda u istoriji ovog milenijumskog grada“, ocjenjuje prof. Karamanaga.
I bivši rukovodilac finansija u Solani Veselin Saša Mitrović tvrdi da Solana bez problema uz malo investicija može da posluje rentabilno. „U dobroj godini mi smo proizvodili preko 25.000 tona soli, pa i više (2003 – 33.000 tona). Crna Gora za ljudsku ishranu troši oko 3.000 tona, za posipanje puteva u zimskom periodu još oko 5.000 tona. Proizilazi da Solana može bez problema da zadovolji sve potrebe države Crne Gore za solju i da najveći dio ostaje za izvoz (preko 70 posto)”, navodi on.
U čitavom ovom periodu bilo je niz kompanija iz inostranstva koje su bile spremne da zakupe Solanu ili uđu u javno-privatno partnerstvo da bi se obavila njena kompletna rekonstrukcija i pokrenula proizvodnja slanih kristala, te očuvao, zaštitio i unaprijedio biodiverzitet tog područja.
Pošto je riješen njezin imovinski status, prepreka za investicije više nema. „Ima više međunarodnih organizacija i razvojnih banaka koje bi mogle investirati u razvoj Solane, za korist opštine Ulcinj i cijele Crne Gore”, kaže i ambasadorka Štajnaker, dok tu informaciju potvrđuju i iz Vlade Crne Gore.
Pošto je iz JP Nacionalni parkovi Crne Gore saopšteno da od 23. avgusta više neće upravljati prostorom ulcinjske Solane, a za to nije spremna ni Opština Ulcinj, Vlada Crne Gore moraće zato brzo donijeti odluku. Njemci su spremni.
Resulbegović: Štajnaker zaslužila da postane počasna građanka Ulcinja
Predsjednik SDP-a u Ulcinju i odbornik te stranke u lokalnom parlamentu Naser Resulbegović kaže da je sada konačno vrijeme da se prihvati njegov prijedlog koji je još od 2017. godine u skupštinskoj proceduri i da nekadašnja ambasadorka Njemačke Gudrun Štajnaker postane počasna građanka Ulcinja.
„Nažalost, svi naši pokušaji da se jednom od ključnih boraca za očuvanje Solane, gospođi Štajnaker, Ulcinj makar simbolično oduži proglašenjem za počasnu građanku, nijesu još naišli na razumijevanje lokalne parlamentarne većine, prevashodno iz razloga što subjekti koji su činili i čine tu većinu nijesu imali snage da se odupru uticaju ključnog njihovog partnera – DPS-a”, kaže on za Monitor i ističe da je pravi trenutak da se to desi.
Crna Gora je u 2020. najviše soli uvezla iz Njemačke
Crna Gora je 2020. godine uvezla soli u vrijednosti od 1,24 miliona eura. Naša država je jedina na Sredozemlju koja uvozi tu strateški važnu namirnicu.
Prema podacima Monstata, najviše soli je u prošloj godini uvezeno iz Njemačke – 193.000 eura, a 1.000 eura manje iz Egipta. Dalje, iz Austrije je uvoz soli iznosio 146.000, iz Srbije 1.000 manje, a iz Albanije 132.000 eura.
Evo već osma godina na Solani nema proizvodnje slanih kristala. U tom periodu Crna Gora je uvezla soli u vrijednosti od preko osam miliona eura.
Mustafa CANKA