Dok iz Opštine Bijelo Polje pokušavaju da minimiziraju štetu nastalu na lokaciji Đalovića pećine, predstavnici Speleološkog kluba Pauk smatraju da čitav slučaj poprima obrise organizovanog kriminala i da bi u njegovo razrješenje morao da se uključi Specijalni državni tužilac
Spelelolozi su se ovih dana oglasili smatrajući, kako kažu, da im je dužnost da reaguju i obavijeste građane Bijelog Polja i Crne Gore na još jedan pokušaj zataškavanja i minimiziranja katastrofe koja je zadesila Đalovića klisuru i građane mjesne zajednice Bistrica.
,,Na djelu je još jedan pokušaj da se aboliraju vinovnici i krivci za izazvanu katastrofu na tom lokalitetu. Jedna interesna grupa vođena je niskim pobudama, gramzivošću i pohlepom kako što više prigrabiti novca iz kapitalnog projekta valorizacije Đalovića pećine, a da pri tome ne poštuje projekat. Oni su dva puta vršili izmjene i prilagođavali ga greškama koje su izazvali”, kaže za Monitor predsjednik Speleološkog kluba Pauk, Petar Cerović. ,,Pri tome nisu vršili ispitivanja i istraživanja u cilju zaštite biodiverziteta, a jedino istraživanje rađeno je još 1961. godine. Oni su ušli u radove, ne dobijajući saglasnosti i dozvole od državnih organa za izvođenje radova na lokaciji Đalovića pećine, koja predstavlja zaštićeno nacionalno dobro Crne Gore”.
Cerović smatra da je Opština Bijelo Polje morala da se obrati nadležnima mnogo ranije, odnosno još 2017. godine, kada je planirana valorizacija Đalovića pećine, a ne sada kada su nanijete možda i nepopravljive štete.
,,Zato i nema nultnog stanja prije početka izrade projekta i početka radova što je bila obaveza. Jasno je da je to urađeno u svrhu da se što teže mogu otkriti propusti i malverzacije, a sve opet sa namjerom da se iz tih investicija isisa što više profita ne mareći za sam projekat”, tvrdi naš sagovornik.
Iz ovog kluba ističu da su, nakon što se dogodio slučaj vandalizma, i poslije utvrđivanja štete koja je nastala usljed izvođenja radova, tražili hitan sastanak sa predsjednikom Opštine Petrom Smolovićem, koji im je do tada tvrdio da ne zna ništa o tome.
,,Željeli smo da ukažemo da osim štete od vandalizma, pećini prijete i katastofalne posljedice zbog iskopanog tunela. Tada nijesmo znali da je tunel nelegalno urađen te je stradalo četiri odsto populacije zaštićenih slijepih miševa i ostalih troglifila, troglobiota i trogloksena na biodiverzirtetu same pećine. Smolović nas nije udostojio susreta, već nas je uputio na sekretara Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj”, kaže Cerović.
On kaže da je dogovoreno mnogo toga, ali umjesto da se to poštuje, spelolozi su uvučeni u igru razvlačenja od jednog do drugog opštinskog službenika. ,,Odmah nam je bilo jasno da se oko nas opet formira kineski zid i prekidaju sve komunikacije, a sve u svrhu ograničavanja i zataškavanja informacija. Predsjednik Opštine pokušava da se zaštiti uticajem koji ima obavljajući funkciju. A njegova firma je podizvođač firme Novi Volvoks koja je izvođač radova na projektu valorizacije Đalovića pećine”, kaže Cerović.
Iz Speleološkog kluba Pauk kažu i da su se ovih dana našli na udaru lokalnih vlasti u Bijelom Polju, a da nijedna druga nevladina organizacija ili sportski klub, ne smiju da im se pridruže u kritikama kada se radi o devastaciji Đalovića pećine.
,,Najgore je što je i dalje gradilište Đalovića pećina neadekvatno konzervirano, ostavljeno da se i dalje biodiverzitet same pećine urušava. Samo jedan podatak, a to je da se kripto-klima promijenila 4 do 6 stepeni, samo po sebi predstavlja katastrofu. Izvođač radova se neodgovorno i neprofesionalno odnosi prema Đalovića klisuri, i zbog toga ovdje treba da se uključi specijalni državni tužilac, jer se radi o neprocjenljivoj šteti nad prirodom, a utrošeno je preko 20 miliona evra”, kaže Cerović.
Priča oko Đalovića započela je kada su krajem prošlog ljeta predstavnici Speleološkog kluba policiji prijavili da su vandali ispisivali imena po zidovima pećine i oštetili pećinski nakit. Protiv nekoliko lica je, potom, podnesena krivična prijava zbog uništenja prirodnog dobra, ali se nakon toga pokrenulo pitanje oko toga kako se godinama izvode radovi na valorizaciji Đalovića pećine.
Ova pećina se smatra jednom od najdužih na Balkanskom poluostrvu. Istraženih 17,5 kilometara pećine pripada teritoriji Crne Gore, ali se procjenjuje da ova pećina zadire duboko u utrobu Pešterske visorevni, sa još, vjerovali ili ne, 200 kilometara neistraženih kanala.
Problemi su počeli kada se u plan za njenu valorizaciju upetljala politika, odnosno kada je DPS, koja u Bijelom Polju nije poražena više od tri decenije, krenula u jednu izbornu kampanju sa pričom o milionskim ulaganjima u turističku valorizaciju najduže pećine na Balkanu.
Još u jesen 2019. godine saopšteno je da je preduzeće Novi Volvox, sa kojim je Uprava ugovorila izradu tehničke dokumentacije i izvođenje radova, izlilo tih dana prve betonske stope za noseće stubove i početnu stanicu. Ta firma je za radove u Bijelom Polju angažovala podizvođače, među kojima je i Imperijal, nekadašnja kompanija predsjednika Opštine Bijelo Polje Petra Smolovića, koji je nakon izbora na funkciju istupio iz firme i prepustio je rođenom bratu.
Radovi se se otegli i dobrano kasne. Kvalitet se, doskora, nije pominjao. Milioni su već, po osnovu ovog projekta, uloženi u opštinu Bijelo Polje. Speleolozi smatraju da su uloženi štetno.
,,To što je do sada urađeno prestavlja i bacanje novca sa jedne strane, a sa druge strane stvaranje nepropravljive štete ne samo u pećini, već u njenom čitavom okruženju. Pravosudni organi, tužilaštvo prije svega, do sada se ponašaju vrlo mlako. Potrebna je hitnija i žustrija reakcija. Neka pozovu i nas da kažemo šta imamo i da ponudimo dokaze”, pručuju iz SK Pauk.
Priča o Đalovića pećini se nastavlja. U Bijelom Polju je stvorena teška klima i Đalovića pećina je postala zabranjena tema za lokalne službenike. Lokalna javnost, uplašena, uglavnom ćuti. Speleolozi, naprotiv, pojačavaju retoriku.
Tufik SOFTIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice