Razvoj poljoprivrede na sjeveru ometaju loša ruralna i katunska infrastruktura i negativni demografski trendovi. Tu su i nepovoljna starosna i kvalifikaciona struktura poljoprivrednog stanovništva, nerazvijeni prerađivački sektor, poteškoće u marketingu proizvoda…
Uprkos tome što je u većini opština sjevernog regiona poljoprivreda definisana kao jedna od strateških grana razvoja, statistika pokazuje da tokom minule decenije u toj oblasti nije bilo mnogo napretka. Broj poljoprivrednih osiguranika, prema zvaničnim podacima, na sjeveru države od 2011. do 2018. godine smanjen je za skoro četiri odsto.
Lokalne uprave na sjeveru su, mahom, u strategijama zapošljavanja, koje važe za naredne četiri godine, ponovo planirale mjere za unaprjeđenje poljoprivrede, odnosno povećanje broja poljoprivrednika. Definisani su i ambiciozni planovi intenzivnog razvoja stočarstva, ratarstva, voćarstva, proizvodnja autohtonih proizvod, te njihovo brendiranje…
U nekoliko lokalnih uprava Monitoru su kazali da jedan od mogućih razlog smanjenja broja poljoprivrednih osiguranika može biti i formalne prirode.
„Ministarstvo poljoprivrede plaća doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za poljoprivredne osiguranike mlađe od 35 godina. Prelaskom starosne granice, obaveza plaćanja doprinosa pada na teret osiguranika. Gubitkom povoljnosti, osiguranici se preregistruju ili se više ne registruju što, je, vjerovatno, jedan od razloga koji utiče na smanjenje ukupnog broja poljoprivrednih osiguranika. Ipak, to ne može biti jedini ili presudan razlog“, objašnjavaju u plavskoj Opštini.
Razvoj poljoprivrede na sjeveru, kako je navedeno u strateškim razvojnim planovima, ometaju loša ruralna i katunska infrastruktura i negativni demografski trendovi u ruralnim područjima. Takođe i nepovoljna starosna i kvalifikaciona struktura poljoprivrednog stanovništva, nerazvijeni prerađivački sektor, poteškoće u marketingu proizvoda…
Broj osiguranih poljoprivrednika u plavskoj opštini od 2011. do 2019. godine smanjio se za čak 44 odsto. Tako ih je 2019. godine bilo svega 18. Iste godine u Kolašinu je bilo registrovano 231 poljoprivredno gazdinstvo. Broj osiguranika u toj oblasti smanjio se, tokom sedam godina, čak za 45 odsto.
Osnovni preduslov za dalji razvoj poljoprivrede, kažu u beranskoj lokalnoj upravi, su dodatna ulaganja koja bi omogućila intenzivniji početak poljoprivredne proizvodnje. Time bi, pojašnjavaju, bio povećan i procenat zaposlenih među radno sposobnim na selu.
U toj opštini je 3.156 poljoprivrednih gazdinstava, ali, prema zvaničnim podacima , od prije dvije godine, bilo je svega 91 poljoprivredni osiguranik. To je čak za 34 odsto manje nego 2011.
U lokalnoj upravi tvrde da je neophodno jačanje kapaciteta za veći stepen obrade poljoprivrednih proizvoda, kao i za organsku proizvodnju. Kažu i da je potrebno uspostaviti čvršće veze između poljoprivrede i turizma i industrije.
Na 4.504 ha poljoprivrednog zemljišta u Gusinju trenutno je registrovano 75 poljoprivrednih gazdinstava. Međutim u toj opštini, koja ima 4.027 stanovnika, 2018. bilo je registrovano svega dva osiguranika.
U Andrijevici je registrovano 1.417 poljoprivrednih gazdinstava. Broj poljoprivrednih osiguranika i u toj opštini je u konstantnom padu.
„U našoj opštini dominiraju porodična poljoprivredna gazdinstva sa prihodom do 2. 000. To ukazuje na činjenicu da je njihovo tržišno učešće ograničeno i ova domaćinstva uglavnom proizvode za sopstvene potrebe“, piše u lokalnom Strateškom planu ruralnog razvoja.
Tim dokumentom, u narednom periodu, planirana je tehnička podrška u osnivanju i podizanju kapaciteta udruženja poljoprivrednika. Takođe i unaprjeđenje seoske i katunske putne i vodovodne infrastrukture.
Među Žabljačanima je svega 33 poljoprivredna osiguranika. Prema posljednjim zvaničnim podacima u toj opštini je 205 poljoprivrednih gazdinstava. Prema popisu iz 2010. godine bilo ih je tri puta više.
Rijetke su opštine u kojima je broj onih koji formalno žive od poljoprivrede u tom periodu porastao. U Šavniku ih je 2019. godine bilo 28, a to je, kako piše u aktuelnoj Strategiji zapošljavanja, za 33 odsto više u odnosu na sedam godina ranije. U Bijelom Polju, tokom istog perioda, broj onih koji su osigurani u toj oblasti porastao je za četvrtinu. U mojkovačkoj lokalnoj upravi su, kažu, ponosni na činjenicu da je broj poljoprivrednih osiguranika kod njih rastao, za razliku od mnogih opština na sjeveru.
„Prema podacima Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja krajem 2019. godine u Mojkovcu je bilo registrovano 325 poljoprivrednih gazdinstva. Broj registrovanih poljoprivrednih osiguranika je 70 što je povećanje, u odnosu na 2011. godinu, od skoro 15 odsto. U tom istom periodu broj poljoprivrednih osiguranika u Sjevernom regionu smanjio se za 3,8 odsto“, objašnjavaju u Opštini.
U tamošnjoj lokalnoj upravi kažu da se trude da uspostave sistem podrške za proizvodnju i otkup mlijeka. U završenom i rekonstruisanom objektu za otkup mlijeka u Poljima, objašnjavaju, kontinuirano se vrši otkup. To, uz poboljšanje seoske infrastrukture i povećana izdvajanja za poljoprivredu povećava i broj Mojkovčana zainteresovanih za poljoprivredu.
Povećanjem iznosa kojim podržavaju poljoprivrednike i pojačanim aktivnostima Agro biznis centra, u Kolašinu namjeravaju da promijene nepovoljnu statistiku.
„Tokom ove godine iz opštinskog budžeta podržaćemo poljoprivrednike, kroz podsticajne mjere u vrijednosti od 80.000 eura. To je za 10.000 eura više nego lani. Sufinansiraćemo i premije osiguranja stočnog fonda“, najavljuju u Sekreterijatu za finansije.
Na sličan način, trude se i u Beranama da motivišu što više sugrađana na bavljenje poljoprivredom. Za tu oblast iz opštinske kase ove godine planirano je 150.000 eura.
U Bijelom Polju za podsticaj poljoprivrede biće izdvojeno oko 250.000 eura. Opština će, kako piše u obrazloženju odluke o budžetu, podržati preradu mlijeka, voća, pčelarstvo, povrtlastvo, organsku prizvodnju. Na Žabljaku će poljoprivrednike podržati sa 25.000 eura iz opštinske kase. To je za 5.000 eura manje nego prošle godine.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
DRUŠTVO4 sedmice
DANAS, SJUTRA4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
U SJEĆANJU3 sedmice
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
HORIZONTI4 sedmice
INTERVJU3 sedmice