Nijedna mala hidroelektrana (mHE) na području kolašinske opštine još nije proradila, a u lokalnoj upravi od nekoliko projekata, koji su ili u planovima ili u početnoj fazi realizacije, mnogo očekuju. Kako sada stvari stoje, Kolašinci će još čekati da osjete korist od hidropotencijala, kojim je ta opština, kažu nadležni, prebogata. Razlozi zbog kojih Kolašin za minulih sedam godina, od kada je akteuelizovana priča na tu temu, još nije dobio nijednu hidrocentralu višestruki su.
U lokalnoj upravi i dalje ne mogu mnogo da kažu o razlozima kašnjenja projekata od kojih su očekivali značajan priliv novca u opštinsku kasu. Nezvanično, optužuju ,,komplikovanu zakonsku proceduru” i neažurnost investitora. No, i dalje očekuju da će, pored turizma i poljoprivrede, mHE znatno uvećati bogatstvo grada te otvoriti nova i brojna radna mjesta.
Kažu da ohrabruju rezulati mjerenja na 14 vodotoka. Koncesije za neke od njih su već date, a investitori su u fazi pribavljanja dozvola ili početnih radova.
Predsjednica Opštine Željka Vuksanović nedavno je donijela odluku o izradi studija za izgradnju pet mHE – Pecka, Paljevinska, Slatina, Raštak II i Ocka gora.
Činjenicu da će Kolašin uskoro postati grad pobratim norveškoj Opštini Midtre Gauldal, takođe će, kako je kazala, iskoristiti kako bi se što više naučilo o iskorištavanju hidropotencijala. ,,Kompanija Gauldal energy, u vlasništvu te norveške opštine, sastoji se od sedam preduzeća koja se bave projektovanjem, izgradnjom i korišćenjem malih hidrocentrala. U njenom sklopu je i Mašinski univerzitet u Trondhejmu, koji ima jednu od najvećih laboratorija za testiranje turbina za male hidroelektrane u Evropi”, objasnila je Vuksanović.
Prema njenim riječima, norveška kompanija osnovala je firmu Nordic energy potencijal DOO sa sjedištem u Kolašinu s namjerom da se bavi istraživanjem hidropotencijala vodotoka na teritoriji opštine Kolašin, a u slučaju da dobiju koncesiju izgradiće male hidrocentrale na rijeci Sjevernici.
Prema podacima koje su prije godinu i po saopštili iz Ministarstva ekonomije, kada je riječ o toj opštini, planirana je izgradanja ukupno šest malih hidroelektrana na vodotocima Crnja, Ljeviška rijeka i Raštak.
,,Na vodotoku Crnja ugovor je potpisan s koncesionarom Dekar doo iz Podgorice tokom novembra 2007. godine. Na tom vodotoku predviđena je izgradnja tri male hidroelektrane i to Crnja, Ljubaštica i Crni porok. Ukupna predviđena godišnja proizvodnja sva tri objekta iznosila bi 19 GWh”, rečeno je tada iz Ministarstvu ekonomije.
Energetska dozvola za Ljevišku rijeku izdata je, takođe društvu Dekar, a ugovorom je predviđena izgradnja i eksploatacija jedne male hidroelektrane instalirane snage od 980KW, s predviđenom godišnjom proizvodnjom od 3,321 GWh. Za vodotok Raštak izdate su dvije energetske dozvole privrednom društvu Kol Energy doo Kolašin. Na tom vodotoku ugovorima je predviđena izgradnja i eksploatacija dvije mHE, koje će godišnje proizvoditi po 2496 Gwh.
Za male hidroelektrane na vodotoku Crnja izdate su građevinske dozvole 9. decembra 2011. godine. Nakon dobijanja građevinskih dozvola investitor je počeo pripremne aktivnosti, ali je naišao na probleme vezane za priključenje objekata na elektro-distributivnu mrežu.
,,S obzirom na to da je problem nastao kao posljedica okolnosti na koje koncesionar nije mogao da utiče, Ministarstvo ekonomije pripremilo je aneks ugovora o koncesiji, kojim je produžen rok za izgradnju”, objasnili su iz Ministarstva ekonomije.
Za izgradnju hidroelektrana na Ljeviškoj rijeci dobijeni su urbanističko-tehnički uslovi, čime je počela druga faza realizacije.
I dok se manje-više zna razlog kašnjenja za većinu projekata mHE, u izvršnoj vlasti još ne znaju šta se desilo sa slovačkim investitorom u slučaju hidrocentrale Raštak. Struja u tom dijelu kolašinske opštine trebalo je da se počne proizvoditi još u proljeće 2010. godine. Investitori su slovačka firma Saliy enrgy i Opšina. Oni su 2009. godine formirali javno privatno preduzeće Kol energy doo. Opština je sada vlasnik 15 procenata preduzeća. Vrijednost izgradnje mini hidroelektrane, čija bi snaga trebalo da bude 650 kilovata, a godišnja proizvodnja 2400 gigavat sati, je 11, 2 miliona eura.
Za hidrocentralu Raštak 1 dobijena je građevinska dozvola 2013. godine. Predstavnici kolašinske izvršne vlasti gotovo ništa ne znaju ni o preduzeću čiji je Opština osnivač, ali ni o tome do koje faze je stigla gradnja hidroelektrane, koja je slovila za prvu slovačku investiciju u Crnoj Gori.
Lokalni parlament je u aprili imenovao Milomira Šubaru za prvog predstavnika Opštine u kolašinsko–slovačkoj firmi, ali tokom minulih mjeseci nije uspio da sazna više. Nijesu još formirani ni upravni odbor, niti skupština te firme.
,,Prema dogovoru, koji su predstavnici slovačke kompanije imali s predsjednicom Opštine Željkom Vuksanović, trebalo je da početkom maja bude formiran upravni odbor. Međutim, uzalud sam ih čekao, nijesu se pojavili, a ni poslije toga nijesu dolazili”, kazao je Šubara za Monitor.
Njegov zadatak bio je i da sazna zbog čega je tokom minulih šest godina vlasnički udio Opštine u Koll energy smanjen sa 20 na 15 procenata. Šubara je rekao da će se to moći saznati tek nakom formiranja organa upravljanja u preduzeću. On ne zna kada će ponovo biti u prilici da se sretne sa Slovacima, odnosno njihovim predstavnicima u Crnoj Gori.
U lokalnoj upravi nikom, takođe, nije poznato ni u kojoj su fazi radovi na izgradnji hidrocentrale niti kakvi su planovi investitora. Tako je bilo i minulih godina, pa se rijetko koji predstavnik bivše i sadašnje zakonodavne i izvršne vlasti može pohvaliti da zna kako je poslovalo javno-privatno preduzeće Koll energy.
„Odbornici, među kojima sam i ja bila, o tom preduzeću čuli su samo jednom, kad je stavljena na dnevni red odluka o formiranju društva s ograničenom odgovornošću. Tadašnji predsjednik Opštine Mileta Bulatović zatražio je da odluku parlament potvrdi. Tad je učešće Opštine bilo 20 procenata i nakon toga više nikada Skupština nije obaviještena ni da li je društvo profunkcionisalo, ni šta se dešava, ni dokle se stiglo s radovima. Na, više puta postavljana, odbornička pitanja nije bilo odgovora”, kazala je Vuksanovićeva u lokalnom parlamentu u aprilu ove godine.
Prema njenim riječima, jedina „dokumentacija” vezana za taj projekat, koju je mogla da vidi, Službeni je list u kojem je objavljena odluka o formiranju preduzeća i izvod iz CRPS-a.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice