Podgorica, Budva, Bar, Ulcinj… Beskrajni niz afera vezanih za (ne)plaćanje komunalnih naknada za uređenje građevinskog zemljišta nastavljen je u Tivtu.
Tamošnja opozicija i NVO aktivisti nekoliko godina unazad upozoravaju da je lokalna administracija pod vođstvom bivšeg predsjednika opštine Miodraga Kankaraša 2012. pogrešno obračunala komunalije za objekat Regent u ekskluzivnom stambeno-turističkom kompleksu Porto Montenegro i budžet SO Tivat zakinula za više od milion eura.
Najjednostavnije objašnjeno: nadležni – a do danas se ne znaju njihova imena i funkcije – prije četiri godine vrše obračun komunalnih naknada za Regent tako što objekat tretiraju kao hotel sa pet zvjezdica. To im daje mogućnost da kompaniju čiji je većinski vlasnik kanadski biznismen Piter Mank oslobode 80 odsto iznosa za uređenje građevinskog zemljišta. Taj novac, prema slovu zakona, služi opštini kako bi do novoizgrađenog objekta dovela put, vodu, struju, kanalizaciju…, a pomenuti popust odnosi se samo na luksuzne hotele.
Ubrzo se, međutim, ispostavilo da Regent dobrim dijelom nije hotel već stambena zgrada sa apartmanima namijenjenim tržištu. A takvi objekti, prema važećim propisima, ne mogu dobiti popust na plaćanje komunalnih naknada.
Negdje u isto vrijeme, lokalna uprava Tivta od Porto Montenegra zahtijeva plaćanje 350 hiljada eura na ime obračunatih komunalija za proširenje marine. Menadžeri i pravnici Mankove kompanije odbijaju da plate. Oni smatraju da je marina na kojoj se vežu jahte njihovih gostiju ,,objekat od opšteg interesa” za koji investitor nije dužan plaćati komunalne naknade. Ostalo je da se Ministarstvo održivog razvoja izjasni o tome može li marina u Porto Montenegru imati status ravan bolnicama, školama, pijacama. Ili profit Manka i njegovih (ne)poznatih partnera u Tivtu ima karakter posla od opšteg interesa.
Da skratimo priču. Par godina vladajuća koalicija koju u Tivtu predvodi DPS odbija prijedlog da se o spornom milionu razgovara u lokalnom parlamentu. Konačno, kada se za slučaj zainteresovalo i Državno tužilaštvo, nastaje obrt: sredinom maja ove godine Opština Tivat i Proto Montenegro potpisuju (na zahtijev dužnika) aneks Ugovora prema kome se Porto Montenegro obavezuje da za komunalne naknade za Regent, uz već plaćenih 446 hiljade eura, doplati još 1,07 miliona. U više rata, završno sa oktobrom naredne godine.
Jedni su ovaj aneks shvatili kao neoboriv dokaz tvrdnje da su prije četiri godine rađeni neki nezakoniti, koruptivni, poslovi. Drugi su, poput lokalnog DPS-a, iste podatke prihvatili kao potvrdu da je sve u najboljem redu.
Već viđeno. Da ne zamjere građani najmlađe opštine u Bokokotorskom zalivu, njihova priča o malverzacijama sa obračunom i plaćanjem komunalnih nakanada kasni dobrih 15-ak godina za, recimo, Podgoricom i Budvom.
„Šampion sa stvaranjem prijateljskih veza bio je bivši gradonačelnik Podgorice Miomir Mugoša, ali i njemu jako bliski saradnici Vladan Vučelić i Miomir M. Mugoša”, kaže za Monitor poslanica DF i dugogodišnja odbornica u SO Podgorica Branka Bošnjak.
Sagovornica Monitora navodi kao primjer zloupotrebe službenog položaja kojom je Glavni grad oštećen za stotine hiljada eura, slučaj u kome su glavni akteri Vladan Vučelić, direktor JP Vodovod i tadašnji zamjenik Gradonačelnika i građevinsko preduzeće Fidija. „Kada je trebalo da se sklopi ugovor sa Fidijom za izgradnju stambeno poslovnog objekta u Zagoriču, koji je jednim dijelom planiran i na Vučelićevoj zemlji, na račun kompenzacije velikodušno je i uža i šira porodica Vučelić (on, supruga, nihova djeca, sestre itd.) dobila nekoliko stanova, garažnih mjesta te poslovnih prostora u novoizgrađenoj zgradi. Procjena zemljišta i postojećih objekata je rađena kao za prvu gradsku zonu”, prepričava Bošnjak prikupljenu dokumentaciju: „Kasnije, kada je trebalo platiti komunalije Glavnom gradu, privilegovani investitor podnosi zahtjev o prenormiranju zona. Skupština Podgorice, DPS većinom koju je obezbijedio Vučelić, odlučuje da ovaj objekat prebaci u drugu gradsku zonu, što znači da se komunalije za njega obračunavaju po jeftinijoj tarifi. Ipak, danas se stanovi u toj zgradi prodaju kao da se nalaze u prvoj zoni.”
„Ova vrsta prevare je ozakonjena”, zaključuje Bošnjak.
Jedan budvanski primjer. Podgorička kompanija Fab live, primarno registrovana za izradu aluminijumske bravarije, čiji je vlasnik Jovan Galjo Popović sagradila je na Slovenskoj plaži kompleks Tree Canne: tri solitera, jedan od 15 i dva od deset spratova, sa ukupno 275 apartmana različitih površina, te velikog poslovnog prostora i garaža na nekoliko nivoa. Stambeno naselje sagrađeno je na lokaciji koja je Prostornim planom Opštine rezervisana za gradnju hotela visoke kategorije. Pride, tokom izrade izmjena i dopuna plana, uz saglasnost tadašnjeg ministra održivog razvoja Predraga Sekulića kompleksu je dodato preko deset novih etaža. A Fab live je, po osnovu neplaćenih naknada za komunalije, Budvi dugovala između 6,5 i 8,5 miliona eura (podaci se razlikuju zavisno od izvora i vremena u kome je izvršen obračun).
Bivši predsjednik SO Budva Lazar Rađenović odlučio je da dug naplati zapljenom imovine – neprodatih stanova, poslovnih prostora i (što nije u skladu sa postojećim propisima) garažnih mjesta u kompleksu Tree Canne.
,,Tako je Fab live, zahvaljujući vlastima u Podgorici i Budvi, svoj dug od 6,5 miliona namirio sa 2.070 kvadrata izgrađenih stanova, lokala i garaža”, piše Monitor 2013. godine, pozivajući se na Vladinu Uredbu o namirenju poreskih potraživanja imovinom poreskog obveznika. ,,Vlasnik Fab Live zasigurno trlja ruke od zadovoljstva zbog više nego uspješne trampe u kojoj je prema procjeni budvanskih građevinskih preduzimača uštedio pet miliona eura. Kvadrati koje je državna komisija procijenila na 6,5 miliona eura, njega su koštali najviše 1,3 miliona”, stoji u istom tekstu.
Priča se tu ne završava. Prije desetak dana advokati Fab live-a podnijeli su tužbu Privrednom sudu u Podgorici protiv Opštine Budva zahtijevajući nadoknadu štete od preko pet miliona eura, pošto Budva dobijeni novac (nekretnine) nije iskoristila za komunalno opremanje lokacije na kojoj se nalaze Tree Canne, čime je, kako tvrde u tužbi, kompaniji nanijeta ozbiljna materijalna šteta.
Gotovo identičnu priču imamo u Podgorici. Ljetos je, ponovo, objelodanjen podatak da je preduzeće Katel najveći dužnik Glavnog grada po pitanju neplaćenih komunalnih naknada. Kompanija u vlasništvu Petra Đurišića duguje više od 800 hiljada eura. Ali, njen vlasnik tvrdi da je ,,jedini razlog zašto ta obaveza nije ispunjena dugogodišnje neizvršavanje obaveza koje je Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice imala prema preduzeću Katel – u smislu opremanja lokacija komunalnom infrastrukturom”. Đurišić tvrdi da je njegovo preduzeće tako pretrpjelo višemilionsku štetu.
Sve to znači da štete koje je proizvelo ovakvo poslovanje nijesu konačne. Dio njih će, kroz odštetne zahtjeve, tek dospjeti za naplatu.
,,MANS je do sada nebrojeno puta ukazivao na činjencu da mnoge opštine nezakonito troše sredstva koja se ubiraju po ovom osnovu, te da se taj novac ne investira u lokalnu infrastrukturu za šta je namijenjen, već da ide u tekuću potrošnju”, kaže za Monitor Dejan Milovac, zamjenik izvršnog direktora NVO MANS.
,,U ovakvoj praksi prednjači Budva u kojoj se ujedno i najintenzivnije gradi. U ovoj opštini smo imali slučajeve kada su novcem od komunalija plaćani dugovi opštine ka trećim licima, a nerijetko je Opština sklapala ugovore o regulisanju komunalija gdje je investitor umjesto ukupnog iznosa koji treba da plati, za obavezu imao isplatu plata zaposlenima po specifikaciji nekog od opštinskih preduzeća…”, navodi Milovac, ,,Sa druge strane, nedostatak sredstava za investicije u infrastrukturu je kompezovan zaduživanjem opštine, što su na kraju po mnogo većoj cijeni ipak plaćali građani”.
Naš sagovornik ukazuje i na problem koji su, pri naplati zakonom propisanih komunalija, donijele mjere podsticaja ulaganja u izgradnju turističkih kapaciteta. ,,Iako se ovakva odluka može činiti opravdana na dugi rok, investitori su tu situaciju koristili i pod izgovorom izgradnje takozvanih kondo-hotela i rezidencijalno-turističkih kompleksa, zapravo stanova za tržište. Kako su bili oslobođeni plaćanja komunalija, ta razlika je išla direktno u njihove džepove”, objašnjava Milovac, ,,To je za posljedicu imalo ogromnu ekspanziju gradnje uz samu obalu, što je dodatno opteretilo lokalnu komunalnu infrastrukturu”.
Ovu tezu nije teško potkrijepiti primjerima.
Objelodanjeno je da je dug koji opština Ulcinj potražuje na ime nenaplaćenih poreza i komunalija (više od šest miliona eura) tek malo manji od realizovanog budžeta za prošlu godinu.
Ili barski slučaj. Tamo je bivši gradonačelnik Žarko Pavićević napravio više antologijskih urbanističkih poslova, svaki – po pravilu – na štetu SO. Možda je najslikovitiji primjer njegovog vođenja grada prodaja opštinskog placa na kome je bila dozvoljena gradnja 21.000 m2 stambeno-poslovnog prostora. Nakon što je parcelu kupio Aco Đukanović dozvoljeni gabariti povećani su za tri puta – na 66 hiljada kvadrata. Za iste pare.
,,Ogroman potencijal za naplatu komunalija i dalje postoji u velikom broju nelegalno podignutih objekata za koje nikada nisu plaćene komunalije”, navodi Milovac, ,,Rješavanje tog problema će zahtijevati političku volju koja za sada ne postoji”.
I Branka Bošnjak smatra da bi Vrhovno državno tužilaštvo trebalo da se pozabavi firmama (i njihovim političkim mentorima) koje su ,,mešetarenjem sa zonama, aneksima, kompenzacijama, naknadnim radovima ili na neki drugi način profitirali na račun građana”.
Slična upozorenja i zahtjevi su, po pravilu, do sada bila samo pucanj u prazno. Ali, ko zna.
Zoran RADULOVIĆ
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno1 sedmica
INTERVJU3 sedmice
OKO NAS3 sedmice
ANKETA4 sedmice