Lokalna uprava prekršila je rok koji je sama sebi postavila za donošenje dokumenata koji bi joj omogućili preuzimanje upravljanja Solanom, pa je sve manje nade da će naredne godine biti berbe soli
Proteklo je već 45 dan od roka koji je bio postavljen za izradu Plana upravljanja Solanom, saopšteno je iz Centra za zaštitu i proučavanje ptica (CZIP). Prema riječima direktorice te organizacije Jovane Janjušević, to je bila obaveza Opštine Ulcinj, odnosno Sekretarijata za komunalne djelatnosti i zaštitu ambijenta.
“Rok je istekao 29. oktobra, a prema našim saznanjima nije čak ni pokrenuta procedura izrade tog plana”, kazala je ona ističući da postoji bojazan da se neće uspostaviti veoma zahtjevna operativna struktura da bi Opština Ulcinj 24. avgusta naredne godine preuzela upravljanje Solanom.
Tu obavezu je lokalna uprava sama sebi postavila krajem juna ove godine donošenjem u opštinskom parlamentu Odluke o proglašenju Solane parkom prirode. Tri mjeseca nakon toga ovaj predivni prostor je konačno uvršten i na Ramsarsku listu zaštićenih močvarnih područja. Očekuje se da će uskoro biti i Natura 2000, čime će stepen njegove zaštite biti na maksimalnom nivou.
Ta teška bitka, koja je vođena preko jedne decenije, dobijena je uz ogromnu podršku svjetskih i evropskih organizacija i institucija, te niza ornitologa i diplomata. No, sada je pred Solanom novo doba u kojem se čitav taj devastirani ekosistem i proizvodnja soli moraju obnoviti kako bi i ptice našle svoj mir, radnici radili, turisti uživali, a Solana donosila prihod gradu i cijeloj zemlji.
Upravo onako kako je to bilo više od sedam decenija, odnosno sve dok tu kompaniju i upravljanje tim prostorom nije preuzeo Eurofond biznismena Veselina Barovića. Solana je ubrzo otišla u stečaj, radnici oćerani, a prostor propadao. Od avgusta 2015. godine najstarijim ulcinjskim preduzećem upravlja Javno preduzeće Nacionalni parkovi Crne Gore.
U Opštini Ulcinj tvrde da imaju plan za osnivanje novog preduzeća koje će upravljati tim područjem.
“To nije tako mali posao, vidjeli smo i prilikom donošenja te odluke. Međutim, nadam se da ćemo početi sa intenziviranjem tih poslova i da ćemo uskoro imati zaokruženu konstrukciju, odnosno sve organe te firme”, kaže potpredsjednica Opštine Hadidža Đoni.
Ona ističe da je ohrabrujuće što je kapitalnim budžetom za narednu godinu Vlada Crne Gore odlučila da milion eura bude utrošeno u obnovu infrastrukture na Solani. No, iz Vlade ne govore ništa o vlasništvu navodeći da je to posao pravosuđa. Privredni sud od 2013. godine čeka na mišljenje Savjeta za privatizaciju i kapitalne projekte, kojim predsjedava premijer, što je uslov za pravosnažno okončanje sudskog postupka za utvrđivanje vlasništva nad zemljištem Solane.
U Evropskoj komisiji ocjenjuju da je ulaganje u infrastrukturu nužno i dobro, ali navode da će za upravljanje tim lokalitetom definisanje najboljeg modela “zavisiti od odluke o vlasništvu, jer je u trenutnim uslovima teško osigurati moguća i održiva ulaganja”.
“EK je i ranije iskazala zabrinutost u vezi sa pitanjem vlasništva nad Solanom, a to što je dio prostora u privatnom vlasništvu firme koja je u bankrotu, jedan je od razloga što ne privlači investitore koji bi ulagali u to močvarno područje”, rekao je donedavni komesar za proširenje Johanes Han.
Kako vrijeme odmiče izvjesno je da se neće ostvariti druga važna preporuka iz Studije o revitalizaciji Solane, čiju je izradu sa 300.000 eura finansirala EU, a koja se odnosi na pokretanje proizvodnje. Naredna godina biće sedma u nizu bez berbe slanih kristala.
Bivši radnik Solane Veselin Mitrović tvrdi da postoje resursi da se brzo krene u taj proces.
“Mi možemo da radimo jer znamo šta treba. Nama trebaju radnici koji će biti na terenu, pod stručnim nadzorom naših tehnologa. Mi smo napravili detaljan, stručan projekat, samo nas puštite da uđemo i dajte nam malo para”, poručio je on.
Jedan od razloga što se kasni sa svim ovim planovima jeste činjenica što se Opština Ulcinj već pet mjeseci nalazi u finansijskoj blokadi. Odlukom Vrhovnog suda preko šest miliona eura lokalna samouprava je od sredine jula morala da isplati firmi Rekreaturs, koja je poslovala u okviru Atlas grupe, a zbog rušenja objekata na Velikoj plaži početkom osamdesetih godina prošlog stoljeća. Inače, ta suma je godišnji prihod budžeta Opštine, pa ona svakako nije u mogućnosti da samostalno bilo što finansira na Solani.
Stoga su oči uprte u centralne vlasti i u evropske fondove.
“Solana je jedinstveni evropski dragulj. Zapadni turisti uživaju u ovakvim predjelima i oni su za njih atraktivniji od bilo kakvog hotela”, rekao je poslanik Grupe zelenih u Evropskom parlamentu Tomas Vajc.
Izvršne direktorka Društva Dr Martin Schneider-Jacoby Zenepa Lika, koja je ove sedmice nagrađena od strane CGO-a posebno za angažman oko zaštite Solane, rekla je da sada posebno treba raditi na njezinoj promociji.
“Imajući u vidu bogatstvo biodiverziteta najmlađeg parka prirode u Crnoj Gori – Ulcinjske solane, stanovništvo koje živi u njenoj neposrednoj blizini ima mogućnost da kreira i razvije kvalitetnu turističku ponudu. Ne samo da se očekuje porast novih grupa posjetilaca, već i duži boravak u pogledu povećanja broja noćenja, produženja turističke sezone, i neposrednih koristi za lokalnu zajednicu, kao i za samu zaštitu ovog jedinstvenog područja“, kazala je ona.
I iz Turističke organizacije Ulcinj najavili su da će u 2020. mnogo više sredstava opredijeliti za promociju Solane na inostranim tržištima, prije svega u Njemačkoj i Velikoj Britaniji.
U svakom slučaju, iz Brisela je poručeno da je odgovornost crnogorskih vlasti da osiguraju održivo i adekvatno finansiranje i upravljanje Ulcinjskom solanom, te da pregovaračko poglavlje 27 neće biti zatvoreno bez pronalaženja održivog rješenja za to područje. Ali, to je, prije svega, pitanje od sudbinskog značaja za ovu opštinu. Jer, moderni Ulcinj je upravo nastao nakon što je Solana počela da proizvodi slane kristale, daleke 1934. godine.
Mustafa CANKA
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno1 sedmica
INTERVJU3 sedmice
OKO NAS3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice