Pod okriljem mraka ispisane šovinističke poruke sa zidova, prošlonedjeljne kao ni one iz avgusta, nijesu izazvale veću uznemirenost kod običnih građana Berana. Političari, zato, prebacuju krivicu s jedne na drugu stranu. A nadležni ćute
Ne možete vi da krečite koliko mi možemo da švrljamo. A može i obrnuto. Ne možete vi pisati, koliko mi možemo da krečimo. Tako nekako izgleda odavno započeta utakmica između N.N. autora šovinističkih grafita na napuštenoj zgradi aerokluba u Beranama i radnika opštinskih službi koji uredno idu za njima i kreče fasadu.
Ta zgrada je u vlasništvu države, a onako izdvojena i usamljena na aerodromu, u mraku, najpodesnija je za ispisivanje uvredljivih i prijetećih grafita. Po pravilu, uvijek pred neke važne događaje. Ovog puta, dan pred kongres DPS-a, na zgradi aerokluba osvanuli su grafiti na kojima piše: Kolji Šiptare, Živiš Arkane, Srebrenica, Oj, Pazaru, novi Vukovaru.
Poruke mržnje brzo su se proširile društevnim mrežama gdje se, uskoro, moglo pročitati čak i to da grafiti uopšte nisu novi, već da se samo sprala boja kojom su ranije prekrečeni… Ko će, normalan, znati šta se sve dešava u toj ružnoj i opasnoj igri koja traje godinama?
Da osudi pisanje grafita, oglasila se Bošnjaška stranka. Oni smatrajući da tim porukama neko želi da zastraši Muslimane koji žive u Beranama. ,,Zastrašujuće poruke, od kojih se ledi krv u žilama, nažalost, ponovo su osvanule u Beranama. U 2021. godini mi i dalje svjedočimo monstruoznim radnjama, da neko priziva Srebrenicu, najveći genocid u Evropi nakon Drugog svjetskog rata. Građanski koncept Crne Gore, koliko god bio poljuljan danas, ne smije dozvoliti da ovakve sramne radnje prođu bez adekvatne reakcije nadležnih organa”, naveli su oni u saopštenju.
Iz BS su pozvali lokalnu vlast u Beranama i Vladu Crne Gore da se aktivno uključe u cijeli slučaj, jasno ga osude i riješe, a počinioce sudski procesuiraju. ,,Moramo konstatovati da je ispisivanje grafita Srebrenica, kao i drugih grafita koji asociraju na ubijanje Bošnjaka i Albanaca dokaz da kao društvo još uvijek nismo spremni da se suočimo s prošlošću i da ima pojedinaca u čijim glavama još uvijek dominiraju bolesni porivi”, stoji u njihovom saopštenju. Ipak, iz BS poručuju da ih ni najnovije prijetnje neće uplašiti i da poruke mržnje ne smiju poremetiti prijateljske odnose koje oni gaje sa svojim komšijama drugih vjera i nacija.
Zauzeti kongresom, iz DPS-a se nisu oglašavali, ali su zato Socijaldemokrate poručile da ih zabrinjava relativizacija takvih pojava od strane rukovodstva Berana i pokušaji da se krivica za nepočinstvo prebaci na račun izmišljenog neprijatelja, ,,umjesto da se pogledaju u ogledalo”.
Po ko zna koji put svjedočimo svakovrsnim izazivanjima nacionalne i vjerske mržnje i netrpeljivosti na području Berana, saopštili su iz Opštinskog odbora SD-a dodajući kako je to još jedan atak na građansku, međunacionalnu i međukonfesionalnu harmoniju na tom prostoru. Na sceni su, tvrde, ,,istrajni pokušaji revitalizacije nacional-šovinističkih tendencija u Beranama, čija učestalost posljednjih mjeseci, izaziva veliku uznemirenost svakog dobronamjernog građanina”.
Od lokalnih vlasti slušamo potpuno drugačiju priču. Berane nije takvo kakvim ga žele predstaviti partije koje su iz vlasti otišle u opoziciju, smatra gradonačelnik Berana Dragoslav Šćekić (SNP) objašnjavajući da se radi o poznatom rukopisu još nepromijenjenih lokalnih struktura i saradnika ANB-a. On je, bez oklijevanja, osudio ispisivanje grafita mržnje u mjesnoj zajednici Dolac, ko god da je njihov autor.
,,Sa najdubljim prezirom i neodobravanjem doživljavamo širenje naručenih poruka mržnje koje dolaze iz dobro poznatih kuhinja DPS-a pred današnji kongres ove partije”, kazao je Šćekić. Prema njegovim riječima, ponovljen je isti scenario od 30. avgusta 2020. godine, pred parlamentarne izbore, kada su tokom noći ispisani uvredljivi grafiti u beranskim naseljima gdje pretežno žive sugrađani, komšije i prijatelji Bošnjaci i Muslimani.
,,I ovoga puta se radi o još jednom njihovom uzaludnom pokušaju izazivanja međunacionalnih tenzija, po već oprobanom scenariju iz 90-ih godina, ali im to Berane, kao što nije ni tada, neće ni sada dozvoliti. Ovakav potez je dokaz da su strukture tajnih službi i dalje pod kontrolom bivšeg režima”, navodi Šćekić, insistirajući da u Beranama nema mjesta za ekstremizam. ,,Ovaj sramni čin, usmjeren protiv dostojanstva svakog građanina, ni na koji način ne može ugroziti naše zajedništvo u Beranama, niti međunacionalno i vjersko poštovanje”.
Predsjednik Opštine Berane je pozvao nadležne organe da nalogodavci i počinioci ovog sramnog djela budu što prije pronađeni i procesuirani. ,,Budućnost je otvorena za ljude koji su za mir, stabilnost, napredak, razumijevanje i saradnju. Takvi su građani Berana“.
Da grafiti ispisani rukom (ne)poznatog autora u Beranama nisu slučajno osvanuli baš uoči kongresa DPS-a, vjeruju i zvaničnici Nove srpske demokratije iz tog grada. Prema njihovom saopštenju, obnoć ispisani grafiti predstavljaju pokušaj pronalaska slamke spasa ,,te retrogradne organizacije koja pokušava da novim podjelama zadrži i homogenizuje pripadnike manjina u svojim redovima zbog nekakve opasnosti od velikosrpskog nacionalizma”. Iz Nove poručuju: ,,Srbi ovo sigurno nisu pisali jer smo mi narod koji najbolje zna šta znači diskriminacija, jer smo to na svojoj koži osjetili i ne želimo da se takve stvari u Crnoj Gori nikad više ponove bilo kom narodu ili pojedincu. Zato pozivamo policiju da radi svoj posao, otkrije počinioce i nalogodavce ovog nedjela, kao i sličnih aktivnosti ranije u Beranama, Pljevljima i drugim gradovima”.
U ime Demokrata CG, kao trećeg člana koalicije koja je na vlasti u Beranama, oglasio se predsjednik SO u tom gradu Novica Obradović. I on je osudio grafite sa neprimjerenim sadržajem. ,,Slično su pokušali i prije avgustovskih izbora, šovinističkim grafitima na kojima smo prepoznali dobro poznat potpis tajnih službi da izazovu nemir i podjele, ali nije im uspjelo. Beranci su ih prozreli”, navodi Obradović.
,,Nemaju oni toliko ni farbe, ni sprejeva, koliko ljudi različitih nacija i vjera znaju da su u Crnoj Gori upućeni jedni na druge i da će uvijek biti”, smatra Obradović. I on je zahtijevao da policija preduzme hitne mjere na otkrivanju počinilaca, koji, kako kaže, pokušavaju da po nečijem nalogu naruše multietnički sklad. ,,Oni se moraju sankcionisati jer se ne smije dozvoliti nikome da, makar na trenutak, posumnja u održivost građanskog i multikulturalnog koncepta naše države”.
Za razliku od političkih predstavnika vlasti i opozicije, zvaničnici policije i tužilaštva nijesu se oglašavali. Zato nije poznato šta su, eventualno, preduzeli i da li su na tragu beranskim škrabačima mržnje.
U Beranama podsjećaju kako su se aktivisti lokalnih vlasti, nakon ljetošnjeg ispisivanja grafita mržnje u naseljima Hareme i Talum većinski nastanjenim stanovnicima islamske vjere, potrudili da dođu do snimaka sa mnogih kamera video nadzora u tim naseljima i proslijedili ih policiji. Prepoznali su i neke automobile i lica koja su, navodno, pravila šablone za grafite sa likovima četničkih vojvoda i komandanata. Odgovora institucija, do danas, nije bilo.
Ono što je čini se najbitnije, jeste to da grafiti, ni ovi skorašnji, kao ni oni u avgustu, nisu izazvali veću uznemirenost kod običnih građana Berana. Najčešći komentar koji se i tada i sada mogao čuti je da se radi o potuno anahronim postupcima, iz bilo kojih motiva da su grafiti mržnje pisani i iscrtavani.
Tufik SOFTIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice