U Briselu, 26. juna, Crna Gora je dobila IBAR, ispunivši prelazna mjerila za poglavlja 23 i 24. Nakon dva dana, parlamentarna je većina izglasala Rezoluciju o genocidu u sistemu logora Jasenovac, Dahau i Mauthauzen, kao odgovor na glas Crne Gore za Rezoluciju UN o Srebrenici. Iz Hrvatske su račun su ispostavili i ovog decembra kada Crna Gora nije dobila zeleno svjetlo za zatvaranje poglavlja 31
Godina je počela svađom premijera Milojka Spajića i predsjednika države Jakova Milatovića, dok su Andrija Mandić i Milan Knežević sve glasnije insistirali na rekonstrukciji 44. Vlade.
Na sjeveru nije bilo snijega ni skijanja, ali je odjeknula vijest da je u Kolašinu porcija kačamaka 30 eura. „ Pita Podgoričanin djevojku sa kojom je došao u Kolašin: Hoćeš da idemo na kačamak ili da ti kupim patike?“, smislili su duhoviti.
U januaru je završena Vladina akcija Stop inflaciji, pa su cijene ponovo vraćene na staro – skupo.
Saznali smo i da Skupština ima 35 automobila, a od njih 10 kupljenih 2023. i pored zaklinjanja u racionalizaciju. U februaru novi podatak – registrovano 4.658 vozila u državnom vlasništvu, za 377 više nego u odnosu na 2022.
Predsjednik Skupštine Andrija Mandić primio je u goste mitropolita SPC Joanikija. Za tu priliku Mandić je u svoj kabinet postavio trobojku, a mitropolit se pohvalno izrazio o radu Skupštine. Opozicija je protestovala, trobojka ostala.
Zbog kritike visokih predstavnika SPC pred podgoričkim sudom za prekršaje počelo je krajem januara suđenje istoričaru Bobanu Batrićeviću. Peticiju podrške Batrićeviću potpisalo je 1.800 građana. Postupak je kasnije obustavljen.
Monteput je raspisao javni poziv za izradu projekta autoputa Bar-Boljare, dionica Andrijevica-Berane-Boljare, dužine oko 50 kilometara.
Krajem januara, Milorad Marković izabran je za vrhovnog državnog tužioca Crne Gore. Njegovim izborom završeno je petogodišnje vd stanje nakon što je mandat istekao Ivici Stankoviću.
Izbori i u DPS-u, Danijel Živković postao je lider te partije. Četvrti u istoriji te stranke, nakon Momira Bulatovića, Milice Pejanović- Đurišić i Mila Đukanovića.
Dobili smo i prve preliminarne rezultate popisa – broj stanovnika se od 2011. do 2023. povećao samo za dva odsto, dok je došlo do rasta broja stanova za 26 odsto.
Početkom februara u romskom naselju ispod brda Volujica u Baru od požara stradale četiri osobe – 19-godišnja djevojka, dva maloljetnika i jedna ženska osoba.
Opština Pljevlja je 14. februara organizovala svečanu akademiju povodom 220 godina od Prvog srpskog ustanka i 189 godina od donošenja Sretenjskog ustava Knjaževine Srbije. Skup koji je počeo intoniranjem srpske himne Bože pravde, blagosiljali su mileševski episkop Atanasije Rakita i gradonačelnik Pljevalja Dario Vraneš.
U Podgorici srušen i posljednji ostatak nekadašnjeg giganta crnogorske metaloprerade Radoja Dakića, za potrebe gradnje stambeno-poslovne zgrade.
,,Oćemo li kupat đecu ili ne”, jedan je od komentara roditelja na najavu štrajka prosvjetara. Kada je štrajk počeo, za tri dana se našlo i rješenje. Koeficijenti u prosvjeti su povećani za 10 odsto od 1. jula, a od septembra najmanje 17 odsto.
Posljednje sedmice februara, po nalogu SDT-a Vladimira Novovića uhapšeno više biznismena i policajaca pod optužbom kriminalnog udruživanja i šverca cigareta međunarodnih razmjera. Među njima i Aleksandar Mijajlović, jedan od neformalnih suvlasnika kompanije Bemax.
Predsjednik bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska (RS) Milorad Dodik posjetio je Crnu Goru, gdje se 27. februara, od crnogorskih zvaničnika, sastao samo sa predsjednikom Skupštine Andrijom Mandićem. Zbog posjete Dodika, nekoliko stotina građana protestovalo je ispred Skupštine sa porukom ,,Mandiću i Dodiku moramo reći NE! Da je vječna Crna Gora. Da je vječna BiH”.
Ulazeći u zgradu parlamenta okupljene je pozdravio sa tri prsta, na šta su građani zviždali i poručivali mu “fašisto”. Sastanak je upriličen baš na dan kada se obilježavala 31. godišnjica zločina u Štrpcima
Posljednjih dana februara Milatović je i zvanično napustio Pokret Evropa sad, u kome je imao funkciju potpredsjednika. Ubrzo je iz stranke isključen ministar pravde i član Predsjedništva PES-a Andrej Milović.
Početkom marta premijer Spajić nam je uhvatio muštuluk o novom zaduženju od 650 miliona eura sa kamatnom stopom od 5,8 odsto. Ministar finansija Novica Vuković je kasnije pojasnio da je zaduženje malo više, 687 milion, kao i kamatna stopa koja iznosi 5,88.
Stiglo je i upozorenje Savjeta Evrope da su uslovi rada novinara u Crnoj Gori zabrinjavajući. Stav je potvrdio i gradonačelnik Nikšića Marko Kovačević koji je policiji prijavio, između ostalih, i više novinara zbog ugrožavanja bezbjednosti njega i njegove porodice. Novinari eto pišu kada Kovačević sije nacionalizam ili pokazuje srednji prst dok se intonira himna. Ministar Nik Đeljošaj optužio novinara da ga mrzi, Andrej Milović oteo telefon novinarki.
U Herceg Novom u sklopu karnevala spalili su lutku kolumniste i pisca Andreja Nikolaidisa, osudivši ga da ne voli Njegoša, Andrića, Dostojevskog, da je dželatov šegrt, produkljanski Grk, predstavnik savremene crnogorske fekalne književnosti… Nakon devet mjeseci iz Kancelarije Ombudsmana je stiglo upozorenje Opštini Herceg Novi da je spaljivanje lutke sa likom Nikolaidisa govor mržnje i diskriminacija.
Skupština je prvo proljećno zasjedanje u martu počela u tonu kakav će se nastaviti tokom cijele godine – hvatanjem za revere Milana Kneževića i Oskara Hutera.
Da nekom u državi dobro ide saznali smo kada su objavljeni rezultati poslovanja banaka u 2023. Imale su rekordnu dobit od ukupno 146 miliona, što je povećanje od čak 75 odsto u odnosu na 2022. I trgovinski lanci su tokom 2023. ostvarili profit od 31 miliona, 13 miliona više nego 2022.
Od početka godine do marta bilo je 45 lažnih dojava o bombama u školama na primorju i Podgorici.
Tokom marta PES i Demokrate su se sukobljavali oko direktora Uprave policije. U prvoj martovskoj rundi pobijedio je PES i za vd direktora izabran Aleksandar Radović. Zbog te odluke, ministar MUP-a Danilo Šaranović je Upravnom sudu podnio tužbu protiv sopstvene Vlade. Presudom Upravnog suda, kajem juna, Zoran Brđanin je po treći put vraćen na čelo Uprave polcije. Ministrov favorit Lazar Šćepanović je došao na čelo policije tek u decembru, nakon što je Brđanin dao ostavku i preuzeo savjetničku poziciju u ANB-u.
Umjetnički direktor Nikšićkog pozorišta Janko Jelić je u aprilu zabranio odigravanje predstave IzloŽene. Po Jeliću tema rodne ravnopravnosti je izlizana, jer u stvari ,,žene diskriminišu”.
Sredinom aprila uhapšeni su bivši visoki funkcioner bezbjednosnog sektora Zoran Lazović i bivši specijalni tužilac Milivoje Katnić. Terete se za stvaranje kriminalne organizacije i zloupotrebu službenog položaja. Milo Đukanović je povodom ovih hapšenja ocjenio: ,,U Crnoj Gori je na sceni politički revanšizam, kao nova stranica tradicije crnogorskih osveta”.
Zbog zloupotrebe službenog položaja, uhapšena je i direktorica Agencije za sprječavanje korupcije Jelena Perović.
Kontroverzni crnogorski biznismen Branislav Brano Mićunović, umro je 19. aprila. U Crnoj Gori i zemljama regiona je najčešće pominjan kao vodeća ličnost organizovanog kriminala još iz perioda bivše Jugoslavije, kako ga je označio i američki Stejt Department u novembru 2023. kada ga je stavio na listu sankcionisanih kompanija i pojedinaca sa Zapadnog Balkana. Nijedna optužba protiv njega nije dokazana kroz sudski proces.
Posljednjeg dana aprila, biznismen Duško Knežević izručen je Crnoj Gori, pet godina nakon što je za njim raspisana međunarodna potjernica. Plave torbe još nema.
Glavna tema u maju bila je usvajanje UN Rezolucije o genocidu u Srebrenici. Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, u svom maniru izvrtanja stvarnosti, iznio je stav da će usvajanjem Rezolucije Srbi biti proglašeni genocidnim narodom. Vučićev nalog dobro se primio u Crnoj Gori, pa se krenulo sa teškom ofanzivom zamjena teza i pritisaka od domaćih prosrpskih političara i crkve.
Rezolucija UN kojom se 11. jul proglašava Međunarodnim danom sjećanja u Srebrenici usvojena je i za nju je glasala i Crna Gora.
Na međuvladinoj konferenciji Evropske unije i Crne Gore, 26. juna u Briselu, Crna Gora dobila IBAR, ispunivši prelazna mjerila za poglavlja 23 i 24. Nakon 12 godina pregovaračkog procesa. I višegodišnjeg zastoja u pregovorima.
Već nakon dva dana, na Vidovdan, u Skupštini Crne Gore parlamentarna većina je izglasala, kao svojevrsnu protivrežu glasu za rezoluciju o Srebrenici, Rezoluciju o genocidu u sistemu logora Jasenovac, Dahau i Mauthauzen. Iz Hrvatske su oštro reagovali, a račun su ispostavili i ovog decembra kada Crna Gora nije dobila zeleno svjetlo za zatvaranju poglavlja 31 o spoljnoj politici i bezbjednosti.
U julu je predsjednik parlamenta lansirao novu, kako je kazao, pomiriteljsku ideju o obnovi kapele na Lovćenu.
Nakon pet presuda da je nezakonito izabran za direktora RTCG, Boris Raonić je podnio ostavku. Savjet ga je imenovao za vd-a i raspisao konkurs za novog direktora javnog servisa. Na konkursu je, gle čuda, ponovo izabran Raonić.
U julu je konačno predstavljen program Evropa sad 2. Kalkulatora za izračunavanje zarade nije bilo. Saznali smo da će građani, ne baš svi, oktobarske zarade primiti uvećane. Minimalna zarada za srednjoškolce 600 eura, a visokoškolce 800 eura. Poslodavcima smanjene obaveze plaćanja doprinosa za penzijsko-invalidsko osiguranje sa 15 na 10 odsto. Rasterećeni i doprinosa od 5,5 odsto bruto plate.
Krajem jula došlo je do rekonstrukcije Vlade. U izvršnu vlast ušli su kadrovi stranaka Mandića i Kneževića, te Bošnjačke stranke. Dobili su ukupno osam resora i po jedno potpredsjedničko mjesto. Spajićeva Vlada postala jedna od najglomaznijih – 26 ministarskih mjesta, sedam potpredsjednika od kojih dva rukovode i resorima i pozicija premijera.
Ministarstvo vanjskih i evropskih poslova, notom upućenoj ambasadi Crne Gore u Zagrebu, saopštilo je da su Mandić, Milan Knežević i Aleksa Bečić proglašeni nepoželjnima u Hrvatskoj „zbog sistemskog djelovanja na narušavanju dobrosusjedskih odnosa sa Hrvatskom i kontinuirane zloupotrebe te države u unutrašnje političke svrhe“.
Kad je krenula sezona požara premijer obećao da će Vlada kupiti bar jedan kanader. Turistička sezona tekla sa manjkom turista i povećanim cijenama.
Nakon što je registrovana kju groznica kod 250 grla u Nikšiću i Danilovgradu, vlasti počele sa eutanazijom zaraženih grla. Životinjske ostatke zakopavali su na više lokacija u ove dvije opštine. Nakon što su se mještani pobunili, nadležni su iskopavali ostatke pa ih premještali na druge lokacije. Ispostavilo se da u Crnoj Gori ne postoji spalionica niti prerada otpada životinjskog porijekla, kao ni stočno groblje.
Predstavnici nacionalnih partija Albanaca i Bošnjaka napustili su sjednicu Vlade zbog njene odluke da izda saglasnost za podizanje spomenika u Beranama pokojnom mitropolitu Amfilohiju.
Mandić i Knežević lansirali priču o neophodnosti dvojnog državljanstva.
Podgorički izbori 29. septembra, donijeli su opomenu vladajućim partijama jer je DPS osvojio najviše glasova – 30 odsto. Od izborne noći traju kombinacije, pregovori i ucjene. Rok za formiranje vlasti je 5. januar.
Mandić i Knežević u oktobru lansirali novu ideju – zakon o agentima stranog uticaja, kojim bi se ispitalo djelovanje nevladinih organizacija a i medija. Koalicioni partneri u vlasti nijesu imali sluha.
Monstat prezentovao rezultate popisa. Nacionalisti su bili nezadovoljni jer ni jedne nacije nije bilo ubjedljivo više ili manje u odnosu na popis iz 2011. Demografi su upozorili na alarmantne podatke da se sve opštine u Crnoj Gori nalaze u stadijumu demografske starosti.
U novembru je Osnovni sud u Podgorici odredio pritvor od 30 dana kontroverznom biznismenu Zoranu Ćoću Bećiroviću. On je sa svojim tjelohraniteljima, od kojih je jedan policajac, napao novinarku Anu Raičković, njenog sina i još jednu osobu. Osumnjičeni su bili u alkoholisanom stanju, udarali su i gušili novinarku, a bijes su iskalili i na autu.
Mandić je javnost i poslanike obavijestio o još jednom iskoraku. Budžetom institucije na čijem je čelu predviđeno je da svaki poslanik može da angažuje po jednog savjetnika koji će mu pomoći u radu. 81 poslanik, 81 savjetnik. Ljepota.
Velikan crnogorske umjetnosti, slikar Vojo Stanić preminuo je 19. novembra u 101. godini.
Krajem novembra Sudski savjet izabrao je Valentinu Pavličić za predsjednicu Vrhovnog suda Crne Gore. Čelna pozicija u Vrhovnom sudu bila je upražnjena od decembra 2020. godine, kada je ostavku na tu funkciju podnijela Vesna Medenica. Kojoj se još sudi.
U decembru je odjeknula afera seksualnog uznemiravanja u školama. Nakon teksta CIN-CG-a, o svemu je javno progovorila bivša učenica podgoričke Gimnazije Sara Vujisić. I dok nove slične afere isplivavaju, političari brane svoje kadrove na čelnim mjestima.
Ivica Janović imenovan za vršioca dužnosti direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB). Janović ne poznaje bezbjednosni sektor, ali njega poznaju u vrhu PES-a.
Policija je uhapsila bivše ministre poljoprivrede Milutina Simovića i Petra Ivanovića, a krivičnom prijavom je obuhvaćen i još jedan bivši ministar Budimir Mugoša.
Javna rasprava o Prostorno urbanističkom planu Podgorice, čiji je sastavni dio projekat Velje brdo ili kako iz Vlade kažu Novi grad, u dva navrata nije uspjela da se održi, zbog slabe organizacije i propusta nadležnih. Onda je ministar urbanizma Slaven Radunović presjekao i kazao da javne rasprave neće ni biti. Građani kritike mogu da šalju mejlom.
Zbog dešavanja oko Ustavnog suda pretposljednje sedmice ove godine pratili smo bacanje dimne bombe u Skupštini i bojkot opozicije. Vlada je u problemu jer se ne može usvojiti Budžet za sljedeću godinu.
I pored Vladinih obećanja o zatvaranju 10 poglavlja u pregovorima o pridruživanju Crne Gore EU do kraja ove godine, u decembru su zatvorena tri. I četvrto bi da nije bilo trgovine oko rezolucija. Ostalo nam je zatvaranje još 27 poglavlja.
Tokom prošle godine 31. decembra u tri saobraćajne nesreće stradalo je petoro ljudi. Pazite.
U januaru ćemo saznati da li će i koliko biti povećani računi za struju, vodu, komunalije… A tokom godine da li je priča o EU realna ili će od nje ostati samo dugmići pred naletima nacionalističkog populizma.
Predrag NIKOLIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice