Priobalni pojas Crnogorskog primorja označen kao morsko dobro od opšteg značaja u državnoj svojini uživa formalno posebni institucionalni tretman i zaštitu. U dokumentima i u javnom obraćanju državnih službenika u zemlji, naročito u inostranstvu, na brojnim međunarodnim skupovima posvećenim zaštiti primorja, stanje u ovoj regiji predstavlja se gotovo idealnim. Upravljanje, korišćenje i zaštita najvrednije i najatraktivnije regije Crne Gore regulisano je Zakonom o morskom dobru i uređeno posebnim planskim dokumentima. Na snazi je Prostorni plan posebnih namjena za morsko dobro (PPPNMD) dok je u fazi izrade novi Plan obalnog područja za šest primorskih opština koji treba da ispuni obavezu Vlade prema potpisanoj Barselonskoj konvenciji i brojnim standardima koje ona propisuje, od zabrane gradnje na 100 metara od mora do zaštite prirodnih vrijednosti morske obale.

Dragocjeni prostor povjeren je na upravljenje kadrovima iz redova SDP–a. Manji koalicioni partner dugi niz godina kontroliše obalni pojas dužine oko 300 km koji zahvata oko 18,50 odsto teritorije države, od ušća Bojane u Ulcinju pa do Rta Kobila u Herceg Novom.

Sve plaže, luke, marine, rive, mandraći, ostrva i šetališta, zone za razvoj turizma i parkovi, najznačajniji ekonomski potencijal Crne Gore u rukama su socijaldemokrata.

Na crnogorskoj obali vlada potpuni, ali kontrolisani haos. Dok se zaposleni u Morskom dobru, transformisanom po novom zakonu u Agenciju, bave premjeravanjem pješčanog žala i prodajom dužnih metara pijeska, namještanjem tendera privilegovanim zakupcima, postavljanjem kioska i šarenih tezgi duž obale i gradskih šetališta, povlašćeni investitori zauzimaju neke od ključnih, zabranjenih lokacija na obali.

U posljednjih nekoliko mjeseci samo na području budvanske rivijere napravljeno je više incidenata u zoni morskog dobra koji ukazuju na dramatičan trend zloupotreba i devastacije vrijednog prostora.

Kada se obala betonira, bilo kroz urbanističke planove ili putem bespravne gradnje, partijska Agencija za upravljanje morskim dobrom najćešće se, u zavisnosti od statusa investitora, ne miješa u svoj posao.

Takozvane zlatne lokacije budvanske rivijere i cijelog primorja „troše” se za gabaritne garaže, vešernice ili paviljone za masažu.

Pored Kraljičine plaže u Miločeru započeta je gradnja SPA centra, sa šest paviljona, vještačkim jezerom i sportskim objektima, na osnovu dozvole koju je potpisao ministar održivog razvoja i turizma Predrag Sekulić.

Kuriozitet ove gradnje koju izvodi zakupac elitnih hotela Sveti Stefan i Miločer, grčka grupa Restis, ogleda se u tome što je ministar Sekulić odobrenje izdao na zahtjev Vlade, odnosno premijera Igora Lukšića a ne na osnovu planske dokumentacije, kako to zakon nalaže.

Agilni ministar održivog razvoja prevazišao je u Miločeru sam sebe.

Izdao je nelegalnu građevinsku dozvolu i legalizovao bespravnu gradnju u srcu miločerskog parka koji nije urbanizovan i time počinio zločin prema prirodi i jedinstvenoj ambijentalnoj cjelini kakvu predstavlja Kraljičina plaža sa zaleđem i nasljeđem.

Gradnja se obavlja neposredno uz morsku obalu u zoni koja po definiciji morskog dobra pripada zaštićenom pojasu „koji je širok najmanje šest metara, računajući od linije koja je horizontalno udaljena do linije do koje dopiru najveći talasi za vrijeme najjačeg nevremena”.

U Agenciji su neobaviješteni. Ne znaju da se u Miločeru nešto gradi a nisu ni sigurni da li je budući SPA centar u zoni morskog dobra ili nije.

Slično je na Zavali. Na poznatom budvanskom rtu krenula je gradnja trospratne garaže u okviru urbanističkog projekta Turistički kompleks Zavala.

Na osnovu odobrenja za gradnju koje je 2008. potpisao tadašnji ministar Branimir Gvozdenović, nakon dvogodišnje pauze na Zavali su ponovo proradile građevinske mašine. Ne radi se na napuštenim vilama ruskog Miraksa koji je bankrotirao i oko čije se firme u stečaju bore međusobno podijeljeni i prevareni kupci. Mašine udruženja kupaca AMIA, odnosno građevinske firme Monterra, angažovane su na gradnji garaže na samoj obali nekada lijepe, a sada uništene, budvanske plaže Guvance.

Oko 400 garažnih mjesta izdiže se iznad morske vode u ružnom, agresivnom objektu od nepunih 3.000 kvadrata, stiješnjenom između mora i magistralnog puta.

Garaže su pozicionirane na dijelu šetališta između Budve i Bečića koje je prekopano. Da bi vozila stigla do garaža na plaži, izgradiće se, prema planu, skalamerija od dva auto lifta, odnosno vijadukt od glavnog puta.

Bestijanje na Zavali pored državnih organa svesrdno podržava Opština čije su službe izdale odobrenje da se šetalište blokira i izmjesti. Nekada obrastao u gusto mediteransko rastinje kao dio prepoznatljivog pejzaža Budve, rt Zavala danas predstavlja sliku ekološke katastrofe koju su joj pomahnitali investitori podržani od vlasti, priredili.

Socijaldemokrate iz Agencije nisu ni u ovom slučaju reagovale slijedeći princip nezamjeranja. Ili kako je novinarki Monitora objašnjeno – kako će državna firma ustati protiv odluke državnog organa? To nije realno.

Garaže na najskupljoj lokaciji u Budvi, dijelom u zoni morskog dobra, odobrio je ministar Gvozdenović a plan sa tako „sjajnim” rješenjima usvojili su odbornici Opštine Budva. Nije uvažena ni čuvena poštapalica tadašnjeg ministra turizma i zaštite životne sredine, Predraga Nenezića – not bilding line. Nema gradnje u dubini od 70 ili 100 metara od mora, varirajući brojkama obećavao je Nenezić.

Niču dvospratnice u zoni morskog dobra u pristaništu u Budvi i dobijaju status privremenih objekata a nadležnost izdavanja odobrenja za gradnju rastegla se do Agencije. Za objekat koji izvodi nikšićka firma Beton plus na lokaciji stare autobuske stanice, građevinsku dozvolu potpisao je direktor Agencije Rajko Barović na osnovu Plana objekata privremenog karaktera Ministarstva uređenja prostora za period od 2010-2012, iz vremena ministrovanja čarobnjaka Branimira Gvozdenovića, koji je uspijevao da ubijedi budvanske odbornike da su beton, gvožđe i čvrsti objekti zapravo prenosivi montažni kiosci i tezge od laganih, prozračnih materijala poput drveta, palmine trske ili platna.

Uspješnu praksu preuzeo je ministar Sekulić, pa je ovo „privremeno” dvospratno zdanje „armirano-betonske i metalne konstrukcije” odrađeno u njegovom mandatu po receptu sa Svetog Stefana po kome su dvije bespravno podignute zgrade za potrebe Restisa, legalizovane kao kiosci.

Krivulja Morskog dobra

Granica morskog dobra povučena je nejednako duž obale, negdje je dublje u zaleđu od propisanih šest metara, kao, na primjer, u Ulcinju u kome Agencija upravlja sa 13 odsto teritorije ove opštine. Drastičan je i primjer Tivta, gdje je većina teritorije ovog grada smještenog uz morsku obalu, u zoni morskog dobra: Porto Montenegro, Župa, ostrvo Sv. Marko, Ostrvo cvijeća, polustrvo Luštica…

U Kotoru Vlada kontroliše sve važne lokacije, bivšeg i sadašnjeg hotela Fjord, Dobrotu, dok je Budva u povlašćenom položaju sa svega dva odsto izuzetog prostora.

Na Zavali vile br.1 i 2 izgrađene su i bukvalno u pijesku plaže Guvance, njihove terase tokom zime zapljuskuju morski talasi, ali hvala Bogu i Vladi, nisu u zoni morskog dobra.

Branka PLAMENAC