Da li vjerovati svojim očima ili riječima ministra turizma Predraga Nenezića da li je ovogodišnja sezona podbacila ili nije, pitanje je koje ovih vrelih julskih dana u šali postavljaju turistički radnici. Prazne sobe i apartmani, polupopunjeni hoteli, plaže i restorani govore jedno, a ministrova službena statistika nešto sasvim drugo. Iz kabineta ministra turizma širi se neskriveni optimizam, pljušte međusobne pohvale između njega i direktora NTO Saše Radovića za dobro osmišljenu i efektnu kampanju, koja je uprkos globalnoj krizi „odgovorila izazovima konkurencije”, „izborila se kvalitetom” i konačno oko 20. jula, u špicu turističke sezone, uspjela na Crnogorsko primorje dovesti oko 100.000 turista, što je oko četiri procenta više nego lani. PONIŽAVANJE STRUKE: „Po prvi put u toku ove godine možemo reći da u Crnoj Gori boravi više turista nego što je to bilo prošle godine na isti dan”, kazao je Nenezić
„To je vrijeđanje zdrave pameti, ponižavanje struke i biznisa,” ocjenjuju turistički poslenici.
Čudna neka statistika koja se očigledno bazira na broju svih putnika koji po bilo kom osnovu slete na domaće aerodrome i pređu granične prelaze. Za vrijeme jednog julskog vikenda na aerodrom Tivat sletjelo oko 10.000 putnika, ali se samo za oko 4.000 njih znalo gdje idu i kojim povodom su došli.
Ministar Nenezić analizirao je i strukturu gostiju i ustvrdio da se ovoga ljeta povećao broj stranih turista koji dolaze iz evropskih zemalja, naročito Rusa, koji su učešće u inostranom turističkom prometu podigli s prošlogodišnjih 12-13 na 14 procenata!
Predstavnici najznačajnijih turoperatora, koji rade rusko tržište za Crnu Goru, uz smijeh odgovaraju: „Možda, samo ne znamo preko koga ti Rusi dolaze i gdje borave”.
Gotovo sve turističke agencije koje smo kontaktirali i svi veći turoperatori slažu se u jednom: turista nema u očekivanom broju. Posjeta je daleko manja nego prošle sezone.
Prava situacija je veoma loša kažu, toliko loša da pojedini turoperatori razmišljaju da se trajno preorijentišu na druga tržišta.
Cijene su ostale previsoke. O tome govore podaci o smanjenom broju angažovanih čarter letova iz Moskve za Crnu Goru.
„Prošlog ljeta smo angažovali dva aviona tipa Il sa 350 mjesta, i osam mašina sa 160 putničkih sjedišta koji su letjeli dva puta nedjeljno, dok je ove godine sve reducirano za oko 60 odsto”, kažu u jednoj od ruskih agencija.
Ni to se ne proda pa u avio saobraćaju vlada pravi haos. Angažovani avioni se ne popune na vrijeme, pa se spajaju letovi, što turiste dodatno revoltira.
Veliku štetu agencijama koje se bave organizovanim turističkim prometom pravi nova pojava na tržištu. Izdavanje ruskih stanova na Crnogorskom primorju, kojim se bave njihovi vlasnici. Veliki broj turista iz Moskve kupuje avio karte, bez hotelskih aranžmana.
Čak su i turisti iz Ukrajine počeli da kupuju samo avionske karte jer su čuli za jeftin smještaj kod svojih susjeda Rusa.
U agenciji Talas M ukazuju da raste interesovanje stranaca za privatni smještaj.
STRANCI NA PIJACAMA: Taj odnos je tokom sezone 2008. bio 60 odsto u korist hotela, dok ove godine privatni smještaj ima prednost. Turisti se mahom opredjeljuju za jeftinije varijante ljetovanja.
Turistička prijestonica Crne Gore profiliše se kao destinacija masovnog turizma. Gostiju je sve manje u hotelima a sve više u privatnom smještaju. Zato se u trgovinama s hranom i na zelenoj pijaci u Budvi čuju strani jezici češće i više nego ikada ranije.
I u agenciji CIPA ističu da je ova sezona daleko lošija nego prošlogodišnja. Vlasnik Pero Ivković podsjeća da je i sezona 2008. podbacila u odnosu na prethodnu, što znači da je u poređenju sa ljetom 2007. godine, ovogodišnji turistički promet manji za oko 50 odsto.
Organizovani turistički promet zabilježio je krah. U trendu je prodaja zvana „posljednji minut”, jer se turisti odlučuju za odlazak na odmor u posljednji čas.
Sve popularnija je i on-lajn prodaja turističkih kapaciteta.
Hoteli bilježe katastrofalnu posjetu, između ostalog i zbog loše vođene politike cijena. Hotelijeri nijesu na vrijeme reagovali pa sada neki od njih po treći put u toku ovoga mjeseca snižavaju cijene.
„Spuštaju ih na kašičicu”, kaže Ivković, i dodaje da su time u nepovoljan položaj dovedeni gosti koji su smještaj bukirali u januaru ili februaru.
Tada su se hotelijeri tvrdoglavo držali zabetoniranih cijena na nivou prošlogodišnjih, a potencijalni gosti otišli su na druga mora.
U agencijama naglašavaju da se dobro prodaju hoteli niže kategorije, od tri do četiri zvjezdice, poput hotela Rivijera u Petrovcu, Šajo u Budvi, Romanov u Svetom Stefanu. Dobro se prodaje turističko naselje Slovenska plaža sa svoje tri zvjezdice uz malo šminkanja u uređivanja.
Gotovo fantastično ide prodaja hotela Plavi horizonti u Krašićima koji je donekle renoviran.
Polupansion u starom dijelu tog hotela na tivatskoj rivijeri, staje 26, a u novom, moderno opremljenom, 32 eura po osobi.
Primjetno je i novo ponašanje turista. Gotovo svaki gost se cjenka prilikom zakupa smještaja. Znaju i turisti da su sobe prazne, pa na licu mjesta pokušavaju izboksovati povoljnije uslove.
Od hotela više kategorije uspješno posluje kompleks Iberostar – Belvi u Bečićima.
Španska kompanija s Palma de Majorke Iberostar jedini je hotelski brend na Crnogorskom primorju. Hotel sa četiri zvjezdice bilježi dobru popunjenost svojih 560 soba.
BETONIRANJE U SRED LJETA: Cijena „all inclusive” aranžmana u hotelu Belvi iznosi 96 eura po osobi. Hotel nudi i dnevni aranžman koji za 26 eura na dan uključuje sva tri obroka, ručak, doručak i večeru, piće, korišćenje dva bazena, stolica i suncobrana na njima i mnoge druge pogodnosti.
Ljeto 2009. u centru crnogorskog turizma protiče u znaku građevinskih radova.
Ruski Mirax neometano i u špicu turističke sezone izvodi radove na uređivanju svojih zgrada, izgradnji staza i betoniranju plaže Guvance.
Gosti prepunog hotela Belvi žale se na buku, prašinu i zatvoren pješački prolaz između Bečića i Budve, koji je ruska kompanija Mirax zazidala svojim bespravno podignutim vilama.
Prodorni zvuci mašina čuju se od rane zore i u centru Budve, dolaze sa gradilišta hotela Avala. Crni hotel Avala tokom juna i jula gotovo je prazan. Malo više posjete uslijedilo je povodom dolaska čuvene Pamele Anderson, koja je u hotelu provela tri dana.
Neshvatljiva je politika lokalne uprave najpoznatijeg turističkog grada u zemlji, koja je izdala odobrenje za izvođenje građevinskih radova u julu i avgustu povlašćenim investitorima, Miraxu i vlasnicima hotela Avala.
Uz naklonost Opštine u sred sezone Mirax betonira pjeskovitu uvalu Guvance, u čijem je neposrednom zaleđu, u strogoj zoni Morskog dobra i preko šetališta Budva-Bečići, bespravno podigao tri vile.
Čelnike Opštine ne brine turistička sezona od čijeg ishoda zavisi domaća ekonomija. Oni imaju više razumijevanja za privatne interese investitora.
I na drugom kraju grada teške građevinske mašine Miraxa, kojima se grade diskoteke na mjestu nesuđenog vodenog grada na brdu Topliš kod Budve, ometale su saobraćaj na tom putu. Diskoteka Mirax otvorena je 23. jula iako nije dovršena. Na stotine mladih prisustvovalo je otvaranju koje se odigralo pored parkiranih kranova i iskopane zemlje.
Učestali spektakularni vatrometi, koji raznim povodima paraju nebo iznad budvanske rivijere, napucane diskoteke sa „vip-djevojkama i vip-momcima”, stolicama i stolovima okupirani gradski trgovi kojima običan svijet više ne može da se kreće, ne znače da sezona cvjeta. Procvat vidi samo ministar Nenezić sa saradnicima iza lelujavih baldahina na plaži Oblatno.
Branka PLAMENAC
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice