Prva banka porodice Đukanović je tokom proteklih deset mjeseci izdala milione eura svojim najbližima, kumovima i prijateljima uključenim u energetski biznis.
Prema registru zaloga Prva banka je tako u martu ove godine kompaniji Hidroenergija Montenegro čiji su vlasnici Oleg Obradović, Ranko Ubović i Aleksandar Mijajlović, izdala kredit od 5.600.000 eura, sa rokom otplate od 60 mjeseci.
Obradović je dugogodišnji član Borda direktora Prve banke u koju je prešao iz Telekoma. Njegovo ime pominjalo se u aferi Telekom, kada su američki istražni organi optužili bivši menadžment mađarske kompanije Matav da su prilikom privatizacije Crnogorskog Telekoma radi povoljnijeg ugovora i privilegovanog statusa dali mito od 7,3 miliona eura crnogorskom vrhu. Mito je stigao preko četiri lažna konsultantska ugovora, a jedan od njih potpisao je upravo Obradović.
Među osnivačima Hidroenergije je još jedan akter afere Telekom, Miodrag Ivanović, potpisnik drugog spornog ugovora kojim je mito stigao u Crnu Goru. Ivanović je bio dugogodišnji predsjednik Borda državne Pobjede. On, međutim, nije više dio zvanične vlasničke strukture Hidorenergije.
Ubović i Mijajlović se povezuju sa nekadašnjim lokalom Grand u Podgorici, simbolom Đukanovićevog režima, te kompanijom Bemaks za koju se tvrdilo da iza nje stoji kapital Milana Roćena, bivšeg ministra inostranih poslova, što je on više puta demantovao. Kredit od preko pet miliona eura iz proljeća ove godine je tek jedna od milionskih injekcija koja je ovoj, ali i drugim kompanijama bliskim porodici Đukanović u energetskom biznisu, došla kako iz Prve banke, tako i iz Investiciono razvojnog fonda Crne Gore (IRF) čiji je osnivač Vlada.
Prema registru zaloga, Hidroenegija je tokom proteklih godina, otkako je u biznisu sa izgradnjom hidroelektrana, iz Prve banke povukla pet kredita. Posljednji je uzela u vrijeme kada joj je Ministarstvo održivog razvoja odobrilo izgradnju male hidroelektrane Kaludra 2 u Beranama.
Nekako Hidroenergiji od Đukanovića, da li iz privatne banke ili državne kase, višemilionska pomoć stigne kad god treba. Iako se danas hvale da su u posao sa hidroelektranama ušli efikasno i bez mrlje, vlasnici ove kompanije zaboravljaju da napomenu da u biznis teško da bi ušli bez te pomoći familije.
Kredit od pet miliona eura Hidroenergija Montenegro dobila je od IRF i 2013. godine u vrijeme izgradnje hidroelektrana od kojih danas ubira prve milionske naknade zbog podsticajne politke Vlade.
Ta kompanija je na listi povlašćenih proizvođača električne energije koji su u prošloj godini i za prva tri mjeseca ove dobili 2.289.667 eura na ime podsticaja za proizvodnju struje iz obnovljivih izvora, pokazuju podaci Crnogorskog operatera tržišta električne energije (COTEE). Upravo tada su se, kada su mediji objavili tu informaciju, iz Hidroenergije oglasili saopštenjem tvrdeći da ih mediji predstavljaju privilegovanim iako to nijesu. Samo su, valjda, rođeni pod srećnom zvijezdom.
,,Podsticaj za obnovljive izvore energije je snažna direktiva EU prema svim sadašnjim i budućim članicama. Građani će i sami vidjeti na svojim računima koliko je zanemarljiva ta stavka, a za tako značajnu stvar”, saopštili su tada iz Hidroenergije. Šta je za građane dodatnih desetak centi mjesečno za familiju.
Osim Hidroenergije koja je dobila 1.965.645,42 eura, na listi onih koji su dobili prve naknade je i kompanija Sinerdži kojoj je isplaćeno 199.844,86. Radi se o kompaniji koja se povezuje se kumom premijera Đukanovića Vukom Rajkovićem. Rajković je i premijerov poslovni partner u kompaniji Global Montenegro, koja gazduje zemljišnim kompleksom na brdu Košljun u Budvi.
Status povlašćenog proizvođača, ima sedam hidroelektrana – Jezerštica, Bistrica, Orah, Rmuš i Spaljevići 1 u Beranama, čiji je vlasnik Hidroenergija Montenegro, kao i Vrelo u Bijelom Polju i Bradavec u Andrijevici čiji su vlasnici Sinerdži, odnosno Igma enerdži. Povlašćenim proizvođačima, kako su ranije saopštili iz COTEE, do kraja godine planirano je da se isplati još 2.451.211,22 eura.
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) prošle godine je upozorila da se preko IRF-a ubrizgavaju milioni članovima porodice Đukanović, njihovim prijateljima i kumovima kako bi im se omogućilo da pokrenu energetski biznis, a potom i dobijaju podsticajne milionske nagrade o trošku građana.
,,Ključnu korist od najnovije kreditne linije Investiciono razvojnog fonda (IRF) u iznosu od čak 55 miliona eura će imati firme koje grade male hidroelektrane, a koje su uglavnom u vlasništvu domaćih tajkuna i lica povezanih sa premijerom Milom Đukanovićem”, saopštio je prošle godine Istraživački centar MANS-a.
Oni su otkrili da se u dokumentaciji koju je IRF dostavio Komisiji za kontrolu državne pomoći, radi ocjene usklađenosti dodjele kredita u 2015. godini sa Zakonom za kontrolu državne pomoći, navodi da je uspostavljena saradnja sa Izvozno kreditnom garantnom agencijom Norveške u cilju finansiranja projekata obnovljivih izvora energije u Crnoj Gori.
„IRF je pripremio poseban projekat za finansiranje malih hidroelektrana, u kome je predloženo da se obezbijedi 55 miliona eura. Akcenat je stavljen na finansiranje malih i srednjih hidroelektrana u Crnoj Gori”, naveli su oni djelove te dokumentacije.
Ministarstvo ekonomije je zaključilo ugovore o koncesiji za 21vodotok, kojima je predviđena izgradnja 41 male hidroelektrane. Okvirna vrijednost ovih investicija procijenjena je na oko 109 miliona eura.
Iz MANS-a su podsjetili da većina tih projekata kasni. ,,Ključni problem u poslu sa hidroelektranama bio je taj što investitori nijesu imali novac za gradnju hidrocentrala i nijesu mogli obezbijediti kredite od banaka, pa je očito da je sada nađen način da se posredstvom IRF domaćim tajkunima obezbijede povoljni krediti iz državne kase”.
Premijer je na štetu državnih prihoda u potpunosti kreirao zakonski i svaki drugi okvir, kako bi omogućio privatni biznis svog sina i svojih prijatelja, konstatovali su oni.
Hoće li se premijerov sin Blažo Đukanović naći na listi onih koji će dobiti dio vrijednog kolača IRF o kom je izvjestio MANS, vidjećemo. U avgustu ove godine kompaniji BB Hydro izdati su urbanističko-tehnički uslovi za izgradnju hidroelektrane Bistrica. Mladi Đukanović je tu firmu otvorio sa poslovnim partnerom Ivanom Burzanovićem. Đukanović i Burzanović su od 2011. skupa u kompaniji BB Solar, čija je djelatnost postavljanje električnih instalacija.
Ono što je sigurno je da je premijerov sin energetski biznis pokrenuo zahvaljujući podršci Vlade, ali i stricu Aleksandru koji je, kad je u pitanju kreditiranje bratanića, bio široke ruke.
Prvoosnovana kompanija BB Solar Blaža Đukanovića, o čemu je Monitor pisao, je na sumnjiv način dospjela na listu firmi koje je podsticala Vlada kada je u pitanju posao sa solarnom energijom. Takođe, iako bez puno iskustva, dodijeljen mu je posao izgradnje solarnih panela na Eko zgradi u Podgorici. Zbog kašnjenja u realizaciji projekta, umjesto donacijom, Vlada je sama morala da investira završne radove. Ugradnja solarnih panela dodijeljena je premijerovom sinu, a platili su je građani, nešto manje od million eura.
BB Solar je u protekle tri godine, otkako je osnovana, prema podacima Registra zaloga, 36 puta založila imovinu zbog kredita uzetog u porodičnoj, Prvoj banci. Krajem prošle godine, mladi Đukanović podigao je kredit od 4,9 miliona eura u banci strica, oca i tetke.
Zanimljivo je i da, prema podacima dostupnim na sajtu Uprave za nekretnine, BB Solar svoju imovinu u Podgorici nije samo založila za kredit od 4,9 miliona eura koje je uzela u Prvoj, već i za kredit Bemaksa, takođe uzetog u Prvoj banci. Radi se o šest miliona eura kredita koje je Bemaks uzeo u decembru prošle godine, kad i BB Solar. Valjda još jedan dokaz da se familija međusobno ispomaže.
Mi plaćamo.
Milena PEROVIĆ-KORAĆ
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
SVIJET3 sedmice