Iz NVO Euromost ističu da je Lim na području Bijelog Polja trenutno najzagađenija rijeka u regionu i rijeka koja na ovom području ljeti predstavlja ogroman zdravstveni rizik, jer se u nju uliva čak pet hiljada kanalazicionih izliva
Jedan od najvećih evropskih projekata na sjeveru Crne Gore, pod nazivom „Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i kanalizacione mreže i unapređenje vodosnabdijevanja u opštini Berane”, svrstao je ovaj grad u red rijetkih u državi koji imaju izgrađen kolektor i postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda.
Uz ocjenu da postrojenje već treću godinu besprekorno funkcioniše, predsjednik Opštine Berane, Vuko Todorović, koji je u vrijeme kada je taj projekat realizovan bio na čelu JP Vodovod i kanalizacija, danas ističe da je zagađenje vode rijeke Lim svedeno na nultu tačku.
„Na ovaj način mi smo ne samo zaštitili Lim ispod Berana, već doprinijeli i smanjenju zagađenja ukupnog crnomorskog sliva. Berane je jedini grad na sjeveru koji ima ovakvo postrojenje, i jedini grad na Limu, na njegovom toku kroz Crnu Goru, koji je izgradio prečišćivač“, kazao je Todorović za Monitor. On podsjeća da su evropski fondovi, uz učešće Opštine i Vlade, obezbijedili najveći dio novca za izgradnju kolektora na teritoriji grada i prigradskih naselja, koji je obuhvatio kanalizacionu mrežu u dužini od čak dvadeset i jedan kilometar.
Na području Berana do tada je postojalo mnoštvo takozvanih kanala iz kojih su se fekalije izlivale direktno u rijeku Lim, i to je bio višedecenijski problem sa kojim se suočavalo lokalno stanovništvo. U zvaničnim dokumetima Evropske komisije je zapisano da se radi o investiciji vrijedanoj 13,2 miliona eura, od čega su bespovratna sredstva Evropske unije iznosila 8,3 miliona eura, dok je ostatak sredstava izdvajala Crna Gora u vidu kofinansiranja.
„Za građane Berana period izgradnje nove kanalizacione mreže u gradu bio je naporan zbog raskopanih ulica, ali zato sada možemo biti ponosni na to koliki je posao i kakvog međunarodnog značaja, u smislu zaštite životne sredine i zdravlja građana, odrađen u našem gradu“, rekao je Todorović.
Aktuelni v.d. direktora preduzeća Vodovod i kanalizacija Dragić Vukić podsjeća da je kroz ovaj projekat postavljeno preko dvadeset kilometara potpuno nove kanalizacione mreže. „Kroz ovaj međunarodni projekat omogućeno je i da Berane dobije novu pumpnu stanicu, zatim rekonstrukciju starog rezervoara za vodu na brdu Jasikovac, kao i izgradnju još jednog novog rezervoara, i to većeg kapaciteta. Takođe je rekonstruisana prekidna stanica na gradskom vodovodu u mjestu Selače, kao i izgrađena hlorna stanica na dapsićko-poličkom vodovodu. I sve je to na najsavremeniji način automatizovano“, kaže Vukić.
Kruna čitavog projekta je prečićivač otpadnih voda, koji je izgrađen na izlazu iz grada, u mjesnoj zajednici Beranselo. Da prečiščivač funkcioniše besprekorno dobro smatra i šef tog postrojenja, Slavoljub Todorović. On objašnjava da je trenutni kapacitet postrojenja predviđen za dvadeset hiljada stanovnika. „Sada imamo tri bazena, ali je ostavljena mogućnost da se doradi još jedan bazen, pa da se kapaciet prečišćivača poveća na trideset hiljada stanovnika. To su takozvani sekvecioni biološki reaktori. Iz njih u rijeku Lim odlazi potpuno prečišćena voda“, kaže Todorović.
Prema njegovim riječima, sve se radi uz strogi nadzor Uprave za vode, kojima se redovno dostaljaju uzorci, a svi dosadašnji nalazi su dobri. „Srednja količina dotoka fekalnih voda u prečišćivač iznosi 190 kubika na sat. Nakon prečišćavanja, u bazenima ostaje samo mulj, koji se za sada transportuje“, dodaje Todorović.
Projekat je zvanično započet 2017. godine, a postrojenje za prečišćavanje je probno pušteno u rad krajem 2020. godine. Realizacija projekta je, po sprovedenom međunarodnom tenderu, bila povjerena španskoj firmi Aqualia Infraestructuras, jednoj od najvećih u Evropi i svijetu, kada su u pitanju slični infrastrukturni projekti.
Sličan kolektor i prečišćivač voda najprotrebniji bi, po svemu sudeći, bio u Bijelom Polju. Novinar iz tog grada Milovan Novović ukazuje na da od kolektora i pompeznih najava o njegovoj izgradnji, još uvijek nema ništa. „ Rijeka Lim, sa svim svojim pritokama, pretvorena je u veliki fekalni kanal. Divlje cijevi su svuda, a riblji fond je na području Bijelog Polja potpuno uništen”, tvrdi Novović.
Ne čudi, nakon svega što se često može čuti, kako je rijeka Lim, koja prolazi kroz tri države, do ulivanja u Drinu malo iznad Višegrada, najzagađenija upravo na teritoriji Bijelog Polja. Iz NVO Euromost ističu da je Lim na području Bijelog Polja trenutno najzagađenija rijeka u regionu i rijeka koja na ovom području ljeti predstavlja ogroman rizik za zaraze, jer se u nju uliva čak pet hiljada kanalazicionih izliva, što direktno, što preko raznih gradskih rijeka, od Lješnice, Lipnice pa nadalje.
,,Opština Bijelo Polje iako je milione eura dobila od EU za izgradnju kolektora da bi zaštitila ovu rijeku, preko šest godina nije završila ni pola posla”, ističu u Euromostu. Oni tvrde da je Brisel prepoznao Lim kao rijeku od značaja ne samo za Crnu Goru, već za čitav region pa i Evopsku uniju. ,,Nijesmo zadovoljni dinamikom izgradnje prečišćivača”, ističu iz Euromosta.
U lokalnoj upravi u ovom gradu Monitor nije uspio dobiti komantar na pitanje zbog čega se kasni sa izgradnjom kolektora i prečišćivača voda, a u Beranama su kazali kako je delegacija iz Bijelog Polja dolazila da vidi kako i na koji način kolektor i prečišćivač funkcionišu uzvodno od Bijelog Polja.
Nešto manji zagađivači Lima iznad Berana su Andrijevica i Plav. U Plavu su trenutno preokupirani izradom projektne dokumentacije za zaštitu Plavskog jezera od laganog nestajanja, dok u Andrijevici zbog nedostatka sredstava do sada nijesu ni razmišljali o izgradnji prečišćivača otpadnih voda.
Berane ostaje tako, za sada, jedini grad na Limu kroz Crnu Goru koji je riješio to pitanje. Stanovnici ovog grada nerado se sjećaju prekopanih ulica i saobraćajnih problema, kao i neodgovornog odugovlačenja od strane španskih izvođača radova, ali zato sada ubiraju benefite.
Iz sjedišta Evropske komisije u Crnoj Gori kažu kako je svečano zatvaranje projekta „Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i kanalizacione mreže i unapređenje vodosnabdijevanja u opštini Berane” odlagano zbog pandemije koronavirusa a, kako je najavljeno, taj čin je zakazan sa sljedeći mjesec.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice