Bio je žestoki i glasni protivnik režima Slobodana Miloševića, I prema režimu Aleksandra Vučića nije manje kritičan.” Ne mislim da je danas režim u Srbiji bolji ,ali promijenila su se sredstva.Nema više one politike strahovlade koju je provodio Milošević i pogotovo njegova žena Mira Marković. Danas se vlada manipulacijom i potkupljivanjem i što je najgore čini mi da je taj metod efikasniji.Vlast se na ovaj način lakše učvršćuje“ , objašnjava Žarko Trebješanin
Blag, tih i prijatan. Profesor, dr Žarkom Trebješanin, psiholog iz Beograda. Sreli smo se u Tivtu, na svečanom zatvaranju Tivatskog književnog ljeta. dr Trebješanin specijalni je gost na promociji knjige dr Ivice Hausmeistera Susret sa Jungom- psihološka interpretacija hrišćanstva. Rijetko je govorio za crnogorske medije jer su pozivi rijetko dolazili.
Razgovor teče lako i spontano. Starinom, Trebješani su iz nikšićke Trebjese. Godinama je Žarko provodio ljeta u Crnoj Gori, dok su mu bili živi stričevi, braća i sestre od stričeva. Danas, je samo još sestra, Božidarka Nikolić, ovdje. Rodio se 1950.godine u Beogradu, odrastao izmedju Studentskog parka, Kalemegdana i dunavskih pješčanih dina. Sjećanje na te dane, na igre kauboja i indijanaca , detektiva po Kalemegdanskoj tvrdjavi, na one ” bande” koje su kao dječaci na Dorćolu osnivali, pa ih nadijevali po ulicama , Jevremova ili Jovanova i danas izazazovu sjetni osmjeh na Žarkovom licu. Nažalost, primjećuje Žarko, nema više dječije igre po tim ulicama, ni sankanja niz Kapetan Mišinu ulicu…
Ljudska lica rano su postala predmet njegovog interesa.Posmatrao ih je, pratio promjene u izrazima , otkrivao osjećanja. Crtao, proučavao i pamtio… Da li je ovdje počeo njegov interes za psihologiju, ne tvrdi.Zanimala ga je i fizika, mogao je nastaviti studij likovne umjetnosti. Upisuje književnost i psihologiju, ali razmišlja, čitati može i sam, a predavanja iz književnosti po potrebi može posjećivati. Studij psihologije ostaće njegov izbor, put da se, kaže Trebješanin, ” udje u zanat, upozna metodologija, statistika, biologija, fiziologija…
Školske 1969. – 1970. počeo je studij, četiri godine kasnije diplomirao, a 1982. magistrirao radom Fromovo shvatanje uticaja društva na formiranje ličnosti.Tema doktorskog rada, odbranjenog 1990. bila je ” Shvatanje deteta i razvoj ličnosti u tradicionalnoj kulturi Srba.Prosječna ocjena 9, 7 upisala ga je medju najbolje studente beogradskog Filozofskog fakulteta.
Trebješanin je bio predsjednik Saveza psihologa Jugoslavije, član Upravnog odbora Politike od 2009. do 2011. g., član UO RTS-a, od 2011. do 2016. i glavni urednik Psiholoških novina 1983. do 1984.
Studij književnosti je napustio, ali književnost je bila i ostala Trebješaninova velika ljubav. U Pljevljima, gradu koji tokom ljetnih mjesecima okuplja satiričare, aforističare, književnike, pjesnike, esejiste i dramske umjetnike, dodijeljena mu je ovog ljeta nagrada za doprinos tumačenju savremene književne satire. Duže od tri decenije tumačio je satiru u njenim različitim žanrovima.Napisao je više studija, eseja i književnih prikaza, satiričnih priča i pjesama.” Uvijek su mi bili simpatični satiričari. Mislim da su oni mnogo zadužili srpsko društvo, ali i region. Kada je na ovim prostorima bio potpuni mrak, satiričari se nisu dali. Bili su svijetla tačka.” Trebješanin je pisao i predgovor za zbirku antiratnih aforizama autora Slobodana Simića, psihijatra i sjajnog aforističara. Bavio se i melanholijom u djelu Antuna Pavlovića Čehova.
Bio je žestoki i glasni protivnik režima Slobodana Miloševića.Izbačen je iz nastave jer je kritikovao Zakon o univerzitetu iz 1998.g. Godinu kasnije vraćen je u nastavu sudskom odlukom. Uoči izbora 2000, vrijeme demokratskih promjena u Srbiji, aktivno je učestvovao na brojnim tribinama širom Srbije u kampanji Spasi Srbiju i glasaj. Pitali su ga često da li se tada plašio. ” Naravno da jesam”, odgovara, ”Ko se ne bi plašio da ostane sa ženom i decom bez posla.Tužio sam ih tada sudu, iako nisam verovao da ću dobiti parnicu, jer za istu stvar mnogi se nisu vratili na posao, mnogi su oboljeli, neki otišli iz zemlje. Ja sam eto, imao imao sreću da moj slučaj završi kod sudinice koja je bila objektivna.”
I prema režimu Aleksandra Vučića nije manje kritičan.” Ne mislim da je danas režim u Srbiji bolji ,ali promenila su se sredstva.Nema više one politike strahovlade koju je provodio Milošević i pogotovo njegova žena Mira Marković. Koliko se samo ubistava desilo u tom opasnom režimu.Danas se vlada manipulacijom i potkupljivanjem i što je najgore čini mi da je taj način efikasniji.Vlast se na ovaj način lakše učvršćuje.“ .
Novinari ga često zovu. Gostuje u brojnim emisijama u kojima se očekuje da ” iz rukava” izbaci profil nekog ubice, silovatelja, ili uspješnog sportiste poput Novaka Djokovića.” Psihologiju ne treba precjenjivati, jer ona može objasniti stvari tek u sadejstvu sa drugim naukama”, kaže dr Trebješanin. Decenijama se „ bori“ da se osvijeste i probude građani. Ne uvijek sa velikim uspjehom.” Ali, nisam zbog toga ni očajan, ni obeshrabren. Sve ideje u istoriji koje su bile progresivne i nosile nešto novo, uvek su bile u manjini”
Prof dr Žarko Trebješanin autor je 20 knjiga i više od 100 naučnih i stručnih radova, brojnih predgovora. Njegovi radovi, naučne studije, ogledi, intervjui prevodjeni su na engleski, francuski, njemački, madjarski, makedonski i slovenački jezik. Medju brojnim naslovima nalaze se Fromove dihotomije, Šta Frojd zaista nije rekao, Šta Jung zaista nije rekao, Rečnik Jungovih pojmova i simbola, Rječnik psihologije, Nikola Tesla ličnost, neuroza, poslanje. Osnivač je i urednik biblioteke Psihologija za radoznale,Leksikon psihoanalize…
Učestvovao je kao saradnik i rukovodilac projekata Instituta za psihologiju kao što su Socijalizacija dece u Srbiji, Kako deca Srbije vide rat i mir, ” Psihosocijalne posledice rata po decu i roditelje… Saradjivao je na projektima edukacije mladih u organizaciji Gradjanskih inicijativa, predavač na tematskim seminarima o ličnom i kolektivnom identitetu, stavovima, predrasudama i stereotipima…
Danas živi, kaže, ” pomalo dosadno”. Voli da izadje sa društvom, ali ti susreti su sve rjedji. Piše neprestano, jer to je bio i ostao dijelom smisao njegovog postojanja. Života koji je posvetio dubljoj spoznaji čovjeka, njegovih potreba, želja, svijesti i podsvijesti, ponašanja… Nagrade za naučni doprinos psihologiji koju dodjeljuje Društvo psihologa Srbije Dušan Stevanović, Žiža Vasić za popularizaciju savremene psihologije, Vitez poziva, za časno obavljanje svoje profesije, ili Stojan Novaković, za najbolji školski udžbenik, tek su kruna na ovom dugogodišnjem velikom pregalaštvu.
Lidija KOJAŠEVIĆ SOLDO
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice