Priča o oštećenju Đalovića pećine započeta je krajem ljeta 2022. godine kada su predstavnici Speleološkog kluba Pauk policiji prijavili da su vandali ispisivali imena po zidovima pećine i oštetili pećinski nakit. Tek potom je postavljeno pitanje kvaliteta radova na valorizaciji pećine
Dok iz Opštine Bijelo Polje pokušavaju da minimiziraju štetu nastalu na lokaciji Đalovića pećine, predstavnici Speleološkog kluba Pauk pripremaju i drugu krivičnu prijavu protiv svih koji su učestvovali u devastaciji kompletnog područja Đalovića klisure koja je još prije šezdeset godina proglašena spomenikom prirode.
Iz ove asocijacije ranije su podnijeli krivičnu prijavu zbog uništavanja Đalovića pećine, ali, kako su kazali Monitoru, po toj prijavi još ništa nije urađeno. Zapravo je Osnovno državno tužilaštvo predmet uputilo Specijalnom državnom tužilaštvu, ali su iz tog tužilaštva slučaj vratili u ODT Bijelo Polje.
Prema saznanjima Monitora saslušan je veliki broj mogućih učesnika u devastaciji Đalovića pećine, koji su uglavnom negirali odgovornost, ili bolje reći skidali je sa sebe, ali je zavladala veli ka nervoza u lokalnoj upravi, čiji je predsjednik ranije bio vlasnik preduzeća Imperijal koje je podizvođač na mnogim lokalnim poslovima, pa i na ovom.
Osnovno državno tužilatvo u Bijelom Polju nije još okončalo ovaj predmet, pa su speleolozi okupljeni oko kluba Pauk odlučili da idu korak dalje. “Mi sada pripremamo mnogo širu krivičnu prijavu protiv svih koji su učestvovali ne samo u nepopravljivom oštećenju Đalovića pećine, već čitave Đalovića klisure. Radimo to polako, pripremamo obiman dokazni materijal u kojem će biti i video zapisi prije, za vrijeme devastiranja i poslije devastacije”, priča predsjednik Speleološkog kluba Petar Cerović.
On je uputio apel svim speleolozima u Crnoj Gori i svim ekološkim nevladinim organizacijama, da se uključe u rješavanje ovog problema. “Ulazimo u četvrtu godinu od kada je devastiran ulaz u Đalovića pećinu i nailazimo svuda na ćutanje. Mi upućujemo apel svim spelolozima Crne Gore, koji najbolje razumiju šta je ovdje urađeno, da nas podrže.”
Cerović tvrdi da je Đalovića pećina trajno oštećena, promijenjena je klima u njoj i uništen biodiverzitet. “U pećinu je moralo da se ulazi u specijalnoj opremi, a radnici su ulazili i probijali tunel kao da probijaju Sozinu. Zločin je napravljen, i to organizovan, i to sve prolazi nekažnjeno”, kaže.
On je objasnio da se ništa na preduzima na mogućoj sanaciji nastale štete, i da sve stoji onako kako je bilo na početku, prilikom nestručnog otvaranja ulaza. “Ovdje se radi o potpunoj neodgovornosti, i zbog toga mi sad pripremamo drugu krivičnu prijavu zbog kompletnog područja Đalovića klisure kao zaštićenog prirodnog nacionalnog dobra.”
Valja se prisjetiti. Radove na valorizaciji reona Đalovića pećine i Đalovića klisure izvodi firma Novi Volvox, dok im je podizvođač firma Imperijal. Njegov osnivač Petar Smolović je to preduzeće, po izboru za predsjednika opštine, prepustio bratu. Formalno.
Poznati speleolog podsjeća da je firma Novi volvox, od čijeg osnivanja 2009. godine je zabilježeno dvadeset i pet vlasničkih promjena, osim Đalovića pećine, u Bijelom Polju bila uključena i u kapitalni projekat valorizacije planine Bjelasice, odnosno Ski centra Cmiljača, vrijedan preko dvadeset miliona eura. I na tom projektu podizvođač je bila firma Imperijal. I tu se ispostavilo da su napravljene nepopravljive greške, i radovi na ovom kapitalnom projektu su odavno stali.
Ulaz u Đalovića pećinu je devastiran prije četiri godine, a od tada nije ništa urađeno da se bilo šta popravi. “Najgore je što je i dalje gradilište Đalovića pećina neadekvatno konzervirano, ostavljeno da se i dalje biodiverzitet same pećine urušava. Samo jedan podatak, a to je da se kripto-klima promijenila 4 do 6 stepeni, samo po sebi predstavlja katastrofu. Izvođač radova se neodgovorno i neprofesionalno odnosi prema Đalovića klisuri, a utrošeni su milioni”, kaže Cerović.
Priča oko Đalovića pećine započeta je krajem ljeta 2022. godine kada su predstavnici Speleološkog kluba Pauk policiji prijavili da su vandali ispisivali imena po zidovima pećine i oštetili pećinski nakit. Protiv nekoliko lica je podnesena krivična prijava zbog uništenja prirodnog dobra, ali se nakon toga pokrenulo pitanje oko toga kako se godinama izvode radovi na valorizaciji pećine. Da li se to radi na stručan način ili se nanosi nepopravljiva šteta prirodnom ambijentu najveće pećine na Balkanu, kao i čitavom njenom okruženju. Odgovora još nema.
Ova pećina se smatra jednom od najdužih na Balkanskom poluostrvu. Istraženih 17,5 kilometara pećine pripada teritoriji Crne Gore, ali se procjenjuje da ova pećina zadire duboko u utrobu Pešterske visorevni, sa još, vjerovali ili ne, 200 kilometara neistraženih kanala.
Speleolozi uporno prizivaju SDT da se umiješa u ovaj slučaj. “Ovo je organizovani kriminal. Nije ovo uradila jedna ili dvije osobe, već je u devastaciju uključen ogroman broj ljudi. Mislim da ovu drugu prijavu, kada je predamo, Specijalni tužilac mora uzeti u razmatranje. Idemo do kraja, nema predaje”, poručuju iz Speleološkog kluba Pauk.
Osim bjelopoljskih speleologa, svi drugi ćute. A devastirani ulaz u Đalovića pećinu već četiri godine stoji tako kako stoji.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice