Nijedan planski dokument nije izazvao tako burnu reakciju javnosti kao Prostorni plan obalnog područja, koji je od 26. januara izložen na javnu raspravu. Riječ je o planu PPPNOP kojim se za period do 2030. godine uređuje prostor Crnogorskog primorja koji zahvata teritorije šest primorskih opština.
Javne rasprave održane su u svim primorskim gradovima odakle pljušte negativne reakcije i primjedbe lokalnih uprava, mjesnih zajednica, nevladinih organizacija i pojedinaca, koje stižu na adresu Ministarstva održivog razvoja i turizma, naručilaca izrade ključnog planskog dokumenta.
Planom je izvršen direktan udar na interese vlasnika zemljišta u primorskoj regiji. Čitava područja za koja su usvojeni urbanistički planovi svih nivoa su prosto ,,obrisana”. Urbanizovane, gabaritnim turističkim i stambenim kompleksima pokrivene lokacije – ponovo su postale zelene površine. Na udaru su se našli projekti mnogobrojnih tajkuna, domaćih i stranih, koji su uložili milione eura u kupovinu atraktivnih lokacija duž obale, na kojima su planirali gradnju raznovrsnih turističkih kapaciteta. Prema odrednicama nacrta Plana na njihovim parcelama nema više ničega, samo makija, maslinjaci ili zelena trava, kao onda, prije desetak godina, kada su, zahvaćeni kupoprodajnom groznicom, zemlju pazarili.
Jedan od većih zemljoposjednika na primorju čiji su se projekti našli na udaru obrađivača Plana jeste Atlas grupa Duška Kneževića. U selu Komoševine iznad plaže Mogren, Knežević je planirao gradnju apartmanskog kompleksa od 28.500 kvadrata, na osnovu Urbanističkog projekta Komoševina koji je Opština usvojila. Do realizacije ove investicije nije došlo, pa se, neočekivano, u mapama Plana na zemljištu Kneževića obrela zelena površina
Kompleks je obrisan, jer se, između ostalog nalazi u posebnoj zoni udaljenoj 1.000 metara od obale, u kojoj neće biti dozvoljena gradnja stanova. Međutim, taj princip nije ispoštovan na Atlasovoj lokaciji Mogren grad, pored plaže Mogren, koja je u zoni ,,obalnog odmaka” od 100 metara, pa je taj projekat sačuvan.
Knežević je oštećen i na projektu turističkog naselja Mimoza, na Rtu Kobila u Herceg Novom. Na parceli površine 30 hektara, koja se nalazi na ulazu u Bokokotorski zaliv, planirana je izgradnja turističkog rizorta sa 2.800 kreveta. Planom mu je dozvoljeno manje od polovine, 1.080 kreveta.
Prava čistka planiranih građevinskih područja napravljena je u turističkoj zoni Reževića, u kojoj je glavnina zemljišnih posjeda tokom investicionog talasa promijenila vlasnike. Kada su se gole ledine i kamenjari prodavali za astronomske sume, a mnogi Paštrovići preko noći postajali milioneri.
Situacija se sada preokrenula. Ukoliko se ovakav Plan usvoji, većina kupaca na svojim parcelama neće moći ništa graditi. Preko noći će postati gubitnici, bez mogućnosti da nadoknade uloženo. Mnoge parcele pod teretom su bankarskih kredita koje neće moći vratiti.
Na potezu od naselja Sveti Stefan pa sve do Perazića Dola, većina urbanizovanog zemljišta između magistralnog puta i mora, vraćena je u prvobitni, zeleni pojas. Izbrisane su stotine hiljada planiranih kvadrata, precrtani su hektari lokacija uz more, koje su Prostornim planom Opštine označene kao zone za razvoj turizma.
Izbrisano je turističko naselje Skočiđevojka, na kome je planirana gradnja hotela, vila i apartmana ukupne površine od 160.000 kvadrata na parceli od 20 hektara. Ova lokacija u javnosti je poznata po višestrukoj preprodaji zemljišta, koje je Opština prodala kao vojni kompleks bivše JNA, za 2,3 miliona eura, dvjema ruskim kompanijama. Plac ubrzo kupuje firma Caldero Trade ltd., biznismena Zorana Bećirovića za oko 14 miliona eura, da bi ga preprodala palestinskom biznismenu Muhamedu Rašidu za fantastičnih 41 milion eura. Zbog Rašidovih dugova, Privredni sud je oglasio prodaju zemljišta, čiji vlasnik na kraju postaje austrijski bankar Julijus Majnl, po višestruko nižoj cijeni od 7,2 miliona eura.
I druga investicija za koju se vezivalo ime Zorana Bećirovića, propala je. Planom je očišćena parcela od 5,6 hektara u zaleđu prirodne pješčane plaže Drobni pijesak na kojoj je investitor planirao gradnju hotela, vila i apartmana. Kupac, američka firma Roychamp LLC, ćerka firma kompanije Beppler&Jacobson, koja posjeduje hotel Avalu u Budvi, platio je zemljište, u vrijeme investicione ekspanzije, punih pet miliona eura.
Revidovan je i projekat Smokvice. Jedna od senzacionalnih transakcija koja je obilježila zlatni period bila je kupoprodaja zemljišta u selu Smokvice, između Rta Skočiđevojka i uvale Perazića Do, kada je grupa ruskih bankara kompanije V.A.C. Investment kupila parcelu od 13 hektara za sumu od 25 miliona eura. Opština je inkasirala 13 miliona za svojih 62.000 kvadrata, dok su ostatak dobili mještani prodajom svojih imanja.
Namjera novih vlasnika bila je da na makijom obraslom kamenjaru, izgrade ekskluzivno turističko naselje sa hotelom sa sedam zvjezdica, sa franšizom poznatog hotelskog lanca Kempinski. Kasnije su se podijelili pa je V.A.S. zadržao vlasništvo nad 65.000 m2, dok se ostatak parcele vodi na firmu Boticelli Land Development, čiji je vlasnik ruski državljanin, Pavel Loškarev.
Izrađen je UP Smokvice sa oko 100 objekata različite spratnosti i gabarita. O kakvom se urbanističkom ataku na priobalni pojas radi, najbolje ilustruje podatak da planirana bruto izgrađena površina na lokaciji Smokvice, iznosi 188.923 kvadrata. Planom je obrisana trećina, Smokvice 1 i 3, dok na ostatku mogu da se nađu samo turistički sadržaji bez stanova za tržište.
Oštećeni su i vlasnici koji nisu prodavali svoju zemlju, imanja su im ponovo spremna za poljoprivredu.
Atraktivna parcela u Reževićima, kupljena od mještana za 11 miliona eura, na kojoj suvlasništvo ima Nil Emilfarb, vlasnik naselja Zavala, takođe je postala zelena površina. Obrisana je i druga faza turističkog kompleksa Zavala, lokacija na kojoj je bila planirana gradnja hotela Jedro.
Očišćene su lokacije u Budvi koje su u vlasništvu osoba povezivanih sa Svetozarom Marovićem. Oko 30.000 kvadrata obrisano je kompaniji Good location properties, vlasnice Olivere Ilinčić, osumnjičene za učešće u mnogim budvanskim aferama, u naselju Podkošljun. Dio brda Košljun naspram Zavale, koji se vodi na imena Marovićevih saradnika, takođe je obojen u zeleno.
Redukcija građevinskih površina zahvatila je i paštrovska sela. Što mnogi ocjenjuju kao trik naručilaca Plana, kojim se šteluju procenti kako bi se dobio prostor za urbanizaciju novih lokacija.
Autori Plana ističu kako je smanjeno građevinsko područje za više od 15 odsto. Smanjivali su na jednoj, a dodavali na drugoj strani, u Buljarici, Solani, Valdanosu, Miločeru, na ostrvu Sv.Nikola. Radi se na efikasnom ubijanju konkurencije i favorizovanju novih lokacija i novih interesnih grupa. Svi ti silni turistički kompleksi ucrtani duž budvanske rivijere mogu biti ozbiljna konkurencija investitorima u Buljarici, Kraljičinoj plaži kod Bara, Solani, budvanskoj marini…
Za pohvalu je odluka da se ponište pogubni planovi koje je Opština Budva donosila u proteklom periodu. Ali kako objasniti ideju da se redukuje gradnja u paštrovskim selima ili širem prostoru Budve, a da se urbanizuje jedino ostrvo Školj, brdo Spas, Miločerska šuma i Sveti Stefan. Plan mijenja strukturu investitora, briše lokacije u Paštrovićima koje su mahom u vlasništvu bogatih ruskih državljana a širi one na kojoj očekuje Arape.
Plan obalnog područja pokazuje naknadnu pamet nadležnih za uređenje prostora, neozbiljnost i nepostojanost odluka koje se donose na državnom nivou. Prije svih Ministarstva održivog razvoja i turizma i ministra Branimira Gvozdenovića. Tokom njegovog mandata i uz njegovu saglasnost Opština Budva donijela je 76 planova, kojima je napravljen zločin prema prostoru. On ih sada poništava. Da li će neko u tom resoru odgovarati zbog neznanja, uludog trošenja vremena i novca, loše namjere i korupcije.
Punih deset godina vodila se politika bez jasnih kriterijuma, prodavalo se neurbanizovano zemljište, agitovalo na sve strane svijeta po principu, dođite, uložite, ucrtajte, gradite… Da bi sada bili prevareni.
Većina stranih vlasnika ne zna šta se dešava, da su planovi po kojima je njihovo zemljište urbanizovano, suspendovani. Niti Plan nudi odgovore kome da se obrate sa zahtjevima za nadoknadu štete. Kada stupi na snagu, biće zaštićena samo prava onih vlasnika koji imaju građevinske dozvole. Ostali mogu da sade masline.
Zato je nastala trka u vađenju dozvola za gradnju, prije nego što se to desi.
Reževići bez turizma
Oštećeni građani u Budvi ocjenjuju da je ozelenjavanje planiranih površina osmišljeno u sprezi sa novim Zakonom o planiranju i uređenju prostora, kako iz toga stoji namjera državnih vlasti da u budućnosti na oslobođenim atraktivnim lokacijama uz more proglašavaju javni interes i izvrše ekspropijaciju. Mještani mjesne zajednice Reževići to su i napisali u prigovoru na PPPNOP koji su podnijeli MORT-u. ,,Građani Reževića protiv su ovakvog plana koji ih vraća u1948. godinu. Vide jasnu namjeru pojedinaca da njihovo zemljište obezvrijede i pripremljenim zakonskim rješenjima otmu i preprodaju fiktivnim kompanijama skrivenim iza prljavih poslova”.
Branka PLAMENAC
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno1 sedmica
INTERVJU3 sedmice
OKO NAS3 sedmice
ANKETA4 sedmice