Sve je vidjivija površnost u prikrivanju problema koji su očigledni: postepena ekonomska marginalizacija socijalno ranjivijih, sveopšti pad preduzetničkog elana i dolazak na naplatu nagomilavanja zaposlenih u državnoj upravi

MONITOR: Dobili smo prijedlog budžeta za 2025. godinu, sa tri dana kašnjenja u odnosu na zakonsku normu. Kakvi su prvi utisci?

VUJOVIĆ: Da je Budžet koncipiran sasvim surotno od onog što je obećavala ova vlast kada je bila opozicija. On je prepun stavki koje govore o povećanju privilegija i beneficija za one koji su na vlasti, a dozirana su sredstva prava iz oblasti socijlne zaštite. Druga impresija je da se isuviše nonšalantno predstavljaju trenutna i buduća budžetska opterećenja.

Dva paramtera nam dosta govore. Prvi: uvećana su sredstva za reprezentaciju sa oko 650 hiljada eura koliko je planirano za ovu, na preko miliona eura za narednu godinu, službena putovanja su uvećana sa 5,8 na oko 8,2 miliona, dakle uvećanje od 41 posto dok je za porodiljsko odstvo uvećanje bilo sa 35 na 36 miliona, ili manje od 3 posto. Stavka ostala prava iz oblasti socijalne zaštite nepromijenjena je u odnosu na 2024. godinu. Poseban komentar ne treba.

Drugi: nedostajuća sredstva na nivou od 1,14 milijardi eura prilično su velika, bez obzira na zavodljivost određenih parametara o sveopštem rastu. Dionica autoputa Smokovac – Mateševo je koštala znatno ispod tog iznosa sa svim mogućim propustima, finansijskim nepromišljenostima i nedorečenostima. Naravno da nova vlast nasljeđuje dugove prethodne i da ih mora servisirati, ali to je ne lišava odgovornopsti da sistem uvede u stabilnije okvire. Jednog dana će i neka buduća vlast morati da menadžeriše vraćanja nekih ranijih dugova. Vidjeli ste trendove u socijlanim davanjama, to je indikator da stvari nisu ružičaste ni sada.

Ova dva parametra izazivaju nelagodu i sve je vidjivija površnost u prikrivanju problema koji su očigledni: postepena ekonomska marginalizacija socijalno ranjivijih, sveopšti pad preduzetničkog elana i dolazak na naplatu nagomilavanja zaposlenih u državnoj upravi.

Milena PEROVIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net

Izbacivanje predmeta iz bošnjačke književnosti i profesorke bošnjačke književnosti jasan je koncept. Protiv brisanja sam se  pobunila. Za svoj angažman brutalno sam kažnjena jer nisam pristala na cenzurisanje knjiga prema kojima osjećam ljubav

Nadija Rebronja je pjesnikinja i esejistkinja. Doktorirala je književnost na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Predaje književnost kao univerzitetski docent. Njena poezija je prevođena na engleski, španski, italijanski, francuski, njemački, poljski, turski, persijski, makedonski, albanski i slovenački jezik. Kao naučnik-istraživač boravila je na Univerzitetu u Beču (2009) i Univerzitetu u Granadi (2010—2011). Kao predavač književnosti održala je nekoliko gostujućih predavanja na univerzitetima u Panami na španskom jeziku. Govori engleski, španski i turski, služi se ruskim i poznaje arapski jezik. Školovala se, duže ili kraće živjela u Novom Pazaru, Beogradu, Novom Sadu, Sarajevu, Granadi, Beču, Istanbulu. Ne vjeruje u adrese ni mjesta boravka.

MONITOR: Na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru radite od 2007. Očekivali ste da vas nakon odličnih preporuka stručne komisije izaberu u zvanje vanrednog profesora. Umjesto toga, odbijen je vaš reizbor u docenta, pa nakon isteka ugovora u januaru 2025. očekujete otkaz. Kako je došlo do svega ovoga?

REBRONJA: To nisam očekivala. Ispunila sam sve uslove za vanrednog profesora i od traženih 24 boda, koliko je potrebno za napredovanje, imam 76. Komisija je ocijenila da ja višestruko premašujem tražene uslove i da u svakom aspektu koji se vrednuje kao uslov pokazujem izvrsnost. U poslednjih 10-13 godina izbori u više zvanje na DUNP više liče na montirane procese protiv ljudi nego na ono što je akademska praksa. Izmišljaju se izgovori da kolege ne mogu da napreduju i biraju ih 2-3 puta u docentsko zvanje iako imaju uslove za napredovanje. Dešavalo se da kolegama traže da od matičnog odbora koji funkcioniše pri Ministarstvu prosvjete dostave potvrde koje ne postoje jer ih taj odbor ne izdaje. Neke kolege  pristaju na sve to da zbog egzistencije. Mnogi zbog svega napuštaju univerzitet, izgubili smo dragocjene kadrove, vodeće intelektualce. Mi koji smo gradili ovaj univerzitet od njegovog početka u želji da emancipujemo podneblje u kom živimo, što je valjda suštinski nagon intelektualca, u nekom trenutku osjetili smo da smo dio Potemkinovog sela, da igramo u teatru apsurda čiji je cilj da se uhljebe pojedinci a da se adekvatan razvoj tog kraja ne desi.

Praksa maltretiranje ljudi pri izboru u zvanje dovela je do toga da su jedine osobe koje su gradile svoju karijeru na DUNP od asistenta, a koje su uspjele da pređu put do redovnog profesora zapravo rektorka Zana Dolićanin i njen brat Edin Dolićanin. Oni su djeca prvog rektora koji je učestvovao u osnivanju univerziteta, Ćemala Dolićanina. Nakon svega, Zana je izabrana za rektorku jer nije bilo mnogo redovnih profesora koji su konkurencija.

Predrag NIKOLIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net

Vizura djeteta omogućila nam je da na svijet gledamo s nevinošću i radoznalošću, dok su SF elementi dodali sloj mašte koji je publici, posebno najmlađoj, omogućio lakšu povezanost s našim likovima

Film Planeta 7693 u režiji Gojka Berkuljana imao je prošlog mjeseca svečanu premijeru u Podgorici, u velikoj sali Muzičkog centra Crne Gore. Filmski centar Crne Gore i Mreža kinoprikazivača Crne Gore, u saradnji sa produkcijskom kućom Giggling Goat Production, uspješno su organizovali seriju besplatnih projekcija filma Planeta 7693. Održane su povodom Njegoševog dana, a okupile su više od 1.200 osnovaca iz 12 opština.

Film je zasnovan na originalnom scenariju Ane Vujadinović-Tomić, producent je Marko Jaćimović, dok glavne uloge tumače Ilija Pejaković, Kristina Obradović, Andrija Kuzmanović, Hana Ivanišević i Mara Rakčević. Film je nastao u produkciji kompanija Giggling Goat Production, Cinnerent i Skopje Film Studio.

MONITOR: „Planeta 7693“ se bavi borbom porodice za egzistenciju, tranzicijom, privatizacijom, ali i gubitkom djeteta i snagom zajedništva, pripadnosti. Sve ste to ispričali iz vizure jednog devetogodišnjaka. Volio bih da nam kažete o ideji  i snimanju filma koji bismo uslovno definisali kao film za djecu i mlade, a možda i naučna fantastika namijenjena cijeloj porodici.

BERKULJAN: Planeta 7693 nastala je iz želje da ispričamo jednostavnu, ali duboku priču o porodičnim lomovima i potrebi za zajedništvom, djelimično smještenu u neobičan svijet naučne fantastike. Scenaristkinja Ana Vujadinović-Tomić i ja smo željeli da djetinjstvo prikažemo iz jedinstvene perspektive maštovitog devetogodišnjeg dječaka, kombinovane sa surovim realnostima života. Vizura djeteta omogućila nam je da na svijet gledamo s nevinošću i radoznalošću, dok su SF elementi dodali sloj mašte koji je publici, posebno najmlađoj, omogućio lakšu povezanost s našim likovima.

Jednostavno, željeli smo da stvorimo porodični film nalik onima koje smo kao djeca obožavali i kojima se i danas rado vraćamo. Na neki način, Planeta je omaž našem djetinjstvu i neiskvarenoj dječjoj mašti kojoj smo nekada davno i sami pribjegavali u trenucima bolnog suočavanja sa stvarnošću. Cilj je bio stvoriti univerzalni svijet, razumljiv i dostupan djeci, ali istovremeno dovoljno slojevit za odrasle.

Miroslav MINIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net