Povežite se sa nama

INTERVJU

ALEKSANDAR PEROVIĆ, EKOLOŠKI POKRET OZON: Ekologija nije utopija, već šansa za razvoj

Objavljeno prije

na

Teško je biti optimista u životnoj sredini gdje u prvi plan dolaze neznanje, bahatost i ekokriminal. Ipak ono zbog čega smo osnovani ne daje nam prostor za pesimizam, pa ćemo nastaviti sa borbom da se ekološka država posmatra kao razvojni pravac, a ne kao utopija, kako je doživlja ubjedjliva većina građana

 

MONITOR: Godinama konstatujete da što se kvaliteta vazduha tiče živimo u otrovnom oblaku. Kakav je kvalitet vazduha tokom ove godine u najugroženijim opštinama?

PEROVIĆ: Najviše dana sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10 zaključno sa junom tekuće godine, registrovano je u Pljevljima, gdje je 56 dana bilo veće srednje dnevne vrijednosti od zakonom dozvoljenih 50 µg/m3. Slijedi Bijelo Polje gdje su automatske stanice Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha registrovale 47 dana sa prekoračenjima. U Glavnom gradu Podgorica, tokom posmatranog perioda, na Zabjelu je registovano 40 a u Bloku V 24 dana sa prekoračenjima, dok su u Nikšiću 21 dan bile premašene dozvoljene vrijednosti PM10 suspendovanih čestica.

MONITOR: Već su premašena oganičenja.

PEROVIĆ: Rezultati koje smo dobili pokazuju da je u opštinama Pljevlja i Bijelo Polje ,zaključno sa zadnjim danom februara, već premašen broj od 35 dozvoljenih dana na godišnjem nivou sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10 susprendovanih čestica, čime se nastavlja negativan trend od prethodnih godina. U Pljevljima je bilo i najviše dana sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha, čak 24, kada srednja dnevna vrijednost PM10 prelazi 100 µg/m3 i kada se shodno savjetima Instituta za javno zdravlje preporučuje svima da izbjegavaju boravak na otvorenom, a naročito izvođenje fizički zahtjevnih aktivnosti. U Bijelom polju je registrovano šest dana sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha, kao i na mjernoj stanici na Zabjelu, u Nikšiću pet, a u Bloku V tri dana. Pljevlja su imala i najveću srednje dnevne vrijednosti PM10 i PM2,5 čestica. Drugog dana januara srednja dnevna vrijednost PM10 je iznosila 228,55 µg/m3 a PM2,5 186,45 µg/m3.. Jedini neslavni rekord koji nije zabilježen u opštini Pljevlja, jeste najveća izmjerena satna koncentracija PM10. Na mjernoj stanici u Nikšću, 22. januara u 20 h zabilježeno je 632,9 µg/m3 Inače, to je u Nikšiću bio dan sa najizraženijim aerozagađenjem u analiziranom periodu i zabilježena je i najveća srednja dnevna vrijednost PM10 137,73 µg/m3 , a čak tri uzastopne satne vrijednostu u peruodu od 18 h do 20 h bile su iznad 600 µg/m3

MONITOR: Jedna ste od rijetkih organizacija koja je reagovala na projekat ponovnog otvaranja rudnika Brskovo u Mojkovcu. Priča oko toga je za sada utišana, ima li novih informacija?

PEROVIĆ: Naravno da smo podržali građansku inicijativu Zdravi Mojkovac, koja je opravdano, argumentovano i građanski hrabro dala otpor suludom planu otvaranja još jedne ekološke crne tačke u Crnoj Gori, koja bi samo interesnim grupama donijela korist a građanima te opštine, kao i velikom dijelu naše države samo probleme. Smatramo da nam je to obaveza, isto kao i za veliki broj građanskih inicijativa koje smo svih ovih 17 godina postojanja smatrali za najbolji dio građanske i ekološke Crne Gore. Nakon javne rasprave za prostorno plansku dokumentaciju i prateću stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu, koja je bila prije farsa nego ono što podrazumijeva garantovano pravo učešća javnosti u procesu donošenja odluka, imamo muk instutucija sistema. Umjesto da se raskine koncesioni ugovor, jer za to imaju svi uslovi, te da se javni interes stavi na prvo mjesto, kako sa se pokušava izbjeći odgovornost i na sledeću Vladu prebaciti taj teret. Po nama postoje uslovi za preispitivanje koruptivnih momenata, jer nije logično da izvršna vlast ne postupa onako kako i stručna i laička javnost prepoznaje da treba. Riječ je budućnosti i održivom razvoju Crne Gore i svako pokretanje takvih projekata donijelo bi ogromne ekonomskne i ekološke štete našem društvu.

MONITOR: Kako ocjenjujete rad još uvijek aktuelne Vlade, na čijem čelu je lider stranke sa ekološkim predznakom, a kako rad institucija koje su zadužene za ekologiju?

PEROVIĆ: Trenutna tehnIčka Vlada, isto kao ona koju su naslijedili, nastavila je negativan trend u rješavanju postojećih problema,  i zatvaranju prostora za različite interesne grupe koje prirodne ljepote Crne Gore vide kao prostor za lično profitiranje. Kao neko ko se godinama borio za sistemske promjene, mogu samo konstatovati da smo unazadili oblast životne sredine, te da je konačno svima jasno da se iza politikanskih nastupa krila namjera manipulacije javnog mnjenja. Da je tako povrđuju i izvještaji o Crnoj Gori, u kontekstu napretka u procesu EU intergacija, gdje je takođe konstatovano da nema pomaka, što je poražavajuće.

MONITOR: Što sve nedostaje Crnoj Gori da bi u budućnosti mogla da privlači turiste i kao atraktivna ekološka destinacija?

PEROVIĆ: Da bi Crna Gora postala zanimljiva turistima kojima su prirodne ljepote, a ne kasina, narkotici i drugi poroci u prvom planu, prije svega nedostaje jasna razvojna strategija, bazirana na održivom korišćenju prirodnih resursa, kao i odgovorne vlasti, kojima je na prvom mjestu javni interes. Nažalost, višegodišnja društvena, ekonomska i obrazovna kriza, sad imaju vidljive posljedice, pa se nadamo da bar rijetki od nas vide svijetlu tačku na horizontu. Teško je biti optimista u životnoj sredini gdje u prvi plan dolaze neznanje, bahatost i ekokriminal. Ipak, ono zbog čega smo osnovani ne daje nam prostor za pesimizam, pa ćemo nastaviti sa borbom da se ekološka država posmatra kao razvojni pravac, a ne kao utopija, kako je doživlja ubjedliva većina građana.

 

Rješenje za Mislov do

MONITOR: Deponije su akutni problem. Posljednjih mjeseci aktivno ste učestvovali u rješavanju problema deponije Mislov do. Dokle se tu došlo?

PEROVIĆ: Divlje deponije i neuređena gradska smetlišta nažalost su još uvijek akutni problem, jedna od najvećih prepreka u ostvarenju ekološke države. To je još jedan višedecenijski dokaz nesposobnosti vlasti da građanima obezbijede osnovne životne uslove. Kada je gradsko smetlište ,,Mislov do“ u pitanju, po prvi put imamo osjećaj da aktuelna lokalna samouprava ozbiljno pristupa problemu i ima želju da se trajno riješi jedna od ekoloških crnih tačaka u Nikšiću. Mi smo pokrenuli zahtjev za odgovornost utvrđivanja štete u životnoj sredini ka Agenciji, a već dvije i po godine učestvujemo u svim komisijama i tijelima koje se bave pronalaženju najboljeg rješenja za trajno zatvaranje i sanaciju tog prostora, koji je na jednom od naljepših vidikovaca na Budošu. Trenutno je pripremljen lokalni plan upravljanja otpadom koji je upućen na saglasnost resornom Ministarstvu. Takođe ,uporedo se radi na pronalaženu najboljeg tehnološkog rješenja za Centar za upravljanje otpadom za koji imamo i interesovanje investitora, kao i prostor u okviru kompleksa EPCG Željezare, koji ispunjava prostorno planske i infrastrukturne preduslove. Nadamo se da ćemo ubrzo imati konkretni protokol o saradnji za realizaciju tog važnog projekta, od koga očekuje da građanima pruži uslove za dostojanstven život u sigurnoj životnoj sredini.

Predrag NIKOLIĆ

Komentari

INTERVJU

MIODRAG VUJOVIĆ, EKONOMSKI ANALITIČAR: Logika Skarlet O’Hare

Objavljeno prije

na

Objavio:

Sve je vidjivija površnost u prikrivanju problema koji su očigledni: postepena ekonomska marginalizacija socijalno ranjivijih, sveopšti pad preduzetničkog elana i dolazak na naplatu nagomilavanja zaposlenih u državnoj upravi

 

 

MONITOR: Dobili smo prijedlog budžeta za 2025. godinu, sa tri dana kašnjenja u odnosu na zakonsku normu. Kakvi su prvi utisci?

VUJOVIĆ: Da je Budžet koncipiran sasvim surotno od onog što je obećavala ova vlast kada je bila opozicija. On je prepun stavki koje govore o povećanju privilegija i beneficija za one koji su na vlasti, a dozirana su sredstva prava iz oblasti socijlne zaštite. Druga impresija je da se isuviše nonšalantno predstavljaju trenutna i buduća budžetska opterećenja.

Dva paramtera nam dosta govore. Prvi: uvećana su sredstva za reprezentaciju sa oko 650 hiljada eura koliko je planirano za ovu, na preko miliona eura za narednu godinu, službena putovanja su uvećana sa 5,8 na oko 8,2 miliona, dakle uvećanje od 41 posto dok je za porodiljsko odstvo uvećanje bilo sa 35 na 36 miliona, ili manje od 3 posto. Stavka ostala prava iz oblasti socijalne zaštite nepromijenjena je u odnosu na 2024. godinu. Poseban komentar ne treba.

Drugi: nedostajuća sredstva na nivou od 1,14 milijardi eura prilično su velika, bez obzira na zavodljivost određenih parametara o sveopštem rastu. Dionica autoputa Smokovac – Mateševo je koštala znatno ispod tog iznosa sa svim mogućim propustima, finansijskim nepromišljenostima i nedorečenostima. Naravno da nova vlast nasljeđuje dugove prethodne i da ih mora servisirati, ali to je ne lišava odgovornopsti da sistem uvede u stabilnije okvire. Jednog dana će i neka buduća vlast morati da menadžeriše vraćanja nekih ranijih dugova. Vidjeli ste trendove u socijlanim davanjama, to je indikator da stvari nisu ružičaste ni sada.

Ova dva parametra izazivaju nelagodu i sve je vidjivija površnost u prikrivanju problema koji su očigledni: postepena ekonomska marginalizacija socijalno ranjivijih, sveopšti pad preduzetničkog elana i dolazak na naplatu nagomilavanja zaposlenih u državnoj upravi.

Milena PEROVIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

INTERVJU

BODO VEBER, SAVJET ZA POLITIKU DEMOKRATIZACIJE, BERLIN: Šolcov poziv Putinu je štetan – samim tim što se desio

Objavljeno prije

na

Objavio:

Ako EU zaista želi štititi Zapadni Balkan od Trampa, ima samo par sedmica za sveobuhvatni strateški politički preokret prema regiji, baziran na čvrstoj i dosljednoj odbrani svojih demokratskih vrijednosti

 

 

MONITOR: Razrješenje ministra finansija Kristijana Lindnera iz liberalne FDP, povod je za gubitak većine njemačkog kancelara Olafa Šolca u Bundestagu. Šta su pravi uzroci raspada vladajuće „semafor koalicije“?

VEBER: Vladajuća semafor koalicija prva je u istoriji Savezne Republike Njemačke koja nije bila sastavljena od dvije nego od  tri stranke, što je značilo vise ideološko-programskih razlika nego što je uopbičajeno. A onda su svjetski politički tokovi-konkretno rat u Ukrajini, suštinski promijenili okvir vladavine naspram dogovorenog, kompromisnog vladinog programa. U prvoj godini, 2022. to je značilo uspješan krizni manadžment oslobođenja ovisnosti od ruskih energenata. Medjutim, ekonomske poslijedice i prethodne korona pandemije te tog skupog preobrata, bili su inflacija te ekonomska recesija zbog rasta energetskih troškova naše industrije. Politički se s time nositi zatijevalo je dogovor između ideološko suprotnih finansijskih politika koalicijskih stranaka – liberali sa politikom štednje, socijaldemokrati i zeleni s politikom novog zaduživanja. Našli su izlaz u triku – preusmjeravanje 60 milijardi eura predviđenih a nepotrošenih od prethodne vlade. Taj je kompromis 2023. godine iznenadno srušen od Ustavnog suda, kome se bila obratila opoziciona CDU. Od tada traje rat koalicijskih partnera – u 2023. su još uspjeli dogovoriti kompromis za budžet za 2024. Ove jeseni  spremnosti za kompromis oko budžeta došao je kraj.

MONITOR: Vanredni parlamentarni izbori se predviđaju za februar 2025., a ankete pokazuju veliku prednost CDU Fridriha Merca od oko 32 posto a prema njima, SPD ima oko 15 posto. Ako rezultat na izborima bude sličan, ko bi bio vjerovatan partner CDU-sem očekivane CSU?

VEBER: Već godinu sve tri stranke sada raspadnute koalicije imaju manje  nego opozicioni CDU-CSU. Međutim, pošto se koalicija razišla zbog ideologijskih razlika, mi u Njemačkoj- prvi put u najmanje dvije decenije, imaćemo izbornu kampanju između političkih vizija i programa građanskih parlamentarnih stranaka. To je  već smanjilo postotak populističkih stranaka, konkretno novoformirane stranke Savez Sarah Wagenknecht (BSW)  sa prethodnih 10 na šest pa sad pet posto, i blizu su- prvi put rizika da neće ući u Bundestag, dok tradicionalno prirodni partner CDU-a – liberali (FDP) i dalje rizikuju da ispadnu iz parlamenta. Pod tim okolnostima, CDU-CSU će imati koalicijsku opciju samo između Socijaldemokrata i Zelenih.

Nastasja RADOVIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

INTERVJU

DR NADIJA REBRONJA, DOCENTKINJA NA DRŽAVNOM UNIVERZITETU U NOVOM PAZARU: Brisanje bošnjačke književnosti

Objavljeno prije

na

Objavio:

Izbacivanje predmeta iz bošnjačke književnosti i profesorke bošnjačke književnosti jasan je koncept. Protiv brisanja sam se  pobunila. Za svoj angažman brutalno sam kažnjena jer nisam pristala na cenzurisanje knjiga prema kojima osjećam ljubav

 

Nadija Rebronja je pjesnikinja i esejistkinja. Doktorirala je književnost na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Predaje književnost kao univerzitetski docent. Njena poezija je prevođena na engleski, španski, italijanski, francuski, njemački, poljski, turski, persijski, makedonski, albanski i slovenački jezik. Kao naučnik-istraživač boravila je na Univerzitetu u Beču (2009) i Univerzitetu u Granadi (2010—2011). Kao predavač književnosti održala je nekoliko gostujućih predavanja na univerzitetima u Panami na španskom jeziku. Govori engleski, španski i turski, služi se ruskim i poznaje arapski jezik. Školovala se, duže ili kraće živjela u Novom Pazaru, Beogradu, Novom Sadu, Sarajevu, Granadi, Beču, Istanbulu. Ne vjeruje u adrese ni mjesta boravka.

MONITOR: Na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru radite od 2007. Očekivali ste da vas nakon odličnih preporuka stručne komisije izaberu u zvanje vanrednog profesora. Umjesto toga, odbijen je vaš reizbor u docenta, pa nakon isteka ugovora u januaru 2025. očekujete otkaz. Kako je došlo do svega ovoga?

REBRONJA: To nisam očekivala. Ispunila sam sve uslove za vanrednog profesora i od traženih 24 boda, koliko je potrebno za napredovanje, imam 76. Komisija je ocijenila da ja višestruko premašujem tražene uslove i da u svakom aspektu koji se vrednuje kao uslov pokazujem izvrsnost. U poslednjih 10-13 godina izbori u više zvanje na DUNP više liče na montirane procese protiv ljudi nego na ono što je akademska praksa. Izmišljaju se izgovori da kolege ne mogu da napreduju i biraju ih 2-3 puta u docentsko zvanje iako imaju uslove za napredovanje. Dešavalo se da kolegama traže da od matičnog odbora koji funkcioniše pri Ministarstvu prosvjete dostave potvrde koje ne postoje jer ih taj odbor ne izdaje. Neke kolege  pristaju na sve to da zbog egzistencije. Mnogi zbog svega napuštaju univerzitet, izgubili smo dragocjene kadrove, vodeće intelektualce. Mi koji smo gradili ovaj univerzitet od njegovog početka u želji da emancipujemo podneblje u kom živimo, što je valjda suštinski nagon intelektualca, u nekom trenutku osjetili smo da smo dio Potemkinovog sela, da igramo u teatru apsurda čiji je cilj da se uhljebe pojedinci a da se adekvatan razvoj tog kraja ne desi.

Praksa maltretiranje ljudi pri izboru u zvanje dovela je do toga da su jedine osobe koje su gradile svoju karijeru na DUNP od asistenta, a koje su uspjele da pređu put do redovnog profesora zapravo rektorka Zana Dolićanin i njen brat Edin Dolićanin. Oni su djeca prvog rektora koji je učestvovao u osnivanju univerziteta, Ćemala Dolićanina. Nakon svega, Zana je izabrana za rektorku jer nije bilo mnogo redovnih profesora koji su konkurencija.

Predrag NIKOLIĆ
Pročitajte više u štampanom izdanju Monitora od petka 22. novembra ili na www.novinarnica.net

 

Komentari

nastavi čitati

Izdvajamo