JP Komunalno Petnjica je u nedostatku privremene deponije kopalo rupe na velikom broju lokacija u ovoj opštini, punili ih smećem i potom zatrpavali. Ekolozi su im ušli u trag. Oni traže od nadležnih da hitno reaguju na ovaj zločin protiv prirode i javnog zdravlja. Neke od rupa u blizini su izvorišta pitke vode
Gdje god nađeš zgodnu rupu, tu smeće posadi. Tom logikom su se, izgleda, vodili u JP Komunalno Petnjica, kada su u nedostatku privremene deponije kopali rupe na velikom broju lokacija u ovoj opštini, punili ih smećem i potom zatrpavali. Ekolozi su im, ipak, ušli u trag. Aktivisti više nevladinih organizacija otpužili su ih da su nelegalno zatrpavali otpad u devet otkrivenih deponija na teritoriji te opštine.
Isad Muratović, predsjednik NVO Moto klub Bihor. svojom mehanizacijom uspio je da otkrije, odnosno iskopa ta divlja smetlišta i to objavio na svom Fejsbuk profilu. On je za Monitor kazao da je u svemu najgore što su rupe u kojima je skrivano smeće na izvorištima rijeka pitke vode.
„Čak četiri zatrpane ogromne rupe sa smetlištem, otkopali smo u rejonu izvorišta Murovske rijeke. Tu su tri izvora sa kojih se vodom napaja sedamedset odsto stanovnika Petnjice. To je ne samo težak ekocid, nego i vrlo opasno žarište raznih oboljenja za stanovnike ovog kraja““, kazao je Muratović.
On je, 18. oktobra ,sa Fejsbuk profila uživo emitovao iskopavanje jedne od tih divljih deponija, što je izazvalo veliko interesovanje kod građana. Prema njegovim riječima, čak tri rupe otrkivene su neposredno kod fabrike košulja „La vista“, odnosno kod izvorišta rijeke sa koje se ova fabrika snadbijeva vodom za piće. „Dvije rupe sa smećem su samo 20 metara od izvorišta, a još jedna malo dalje“, objasnio je.
Nevladini aktivisti sa područja opštine Petnjica su odavno pokrenuli akciju čišćenja prirode, a onda se ispostavilo da su kese sa smećem koje su oni skupljali završavale u tim naizgled dobro skrivenim rupama.
„Zamislite kada su jednu rupu napravili tačno pored rijeke Popče, i to baš iznad Bratonjinog vira, koji predstavlja turističku atrakciju za čitav Bihor. Dok god dozvoljavaju vremenske prilike mi ćemo i dalje tragati za takvim mjestima“, kazao je Muratović.
Aktivisti osam nevladinih organizacija sa područja Petnjice obratili su se resornom ministarstvu da im pomogne u zaustavljanju ovakve prakse.
„Tražili smo da izađu inspektori i da se sankcinišu oni koji su ovo radili ili i dalje rade. Oni su za lokalni Radio Petnjica priznali da su napravili to na lokaciji Murovske rijeke, ali za drugo ne priznaju da je radila njihova mehanizacija. Ono što mi znamo je to da su oni sa komunalnih kamiona pretovarali smeće na obične privatne kamione i odvozili ga na ta nedozvoljena mjesta“, – kazao je Muratović.
Ekološki aktivisti iz Petnjice uputili su poziv drugim ekološkim nevladinim organizacijama da im pruže podršku i da uz pomoć dronova uđu u trag svim lokacijama koje su kontaminirane ovakvim deponijama.
Sjever Crne Gore nema još uvijek regionalnu sanitarnu deponiju, što predstavlja problem za lokalne uprave u gradovima u tom regionu, tako da se broj divljih deponija može mjeriti praktično „po glavi stanovnika“.
Komunalni otpad iz Petnjice je dugo odlagan na divlju deponiju Mostine kod Rožaja, ali su se pobunili tamošnji mještani, koji traže da se i ta deponija konačno zatvori i sanira.
Nevladini aktivisti iz Petnjice vjeruju da se od tada na teritoriji njihove opštine pribjegava ovakvom „skrivanju“ otpada. .
Ekološki aktivista i direktor „Ozona“ Aleksandar Perović ocjenjuje da neuređena gradska smetlišta na sjeveru Crne Gore predstavljaju veliki ekološki i ekonomski problem koji je sistemski i samim tim zahtijeva preuzimanje obaveza od strane Vlade.
On kaže da je neefikasna primjena zakonskog okvira, podcjenjivanje problematike i omogućavanje bahatog, nehumanog odnosa lokalnih samouprava, dovela do toga da su danas ugroženi i javno zdravlje i ekonomija građana opština sjevernog regiona Crne Gore.
“Tako ja vidim ovo što se događa u Petnjici. Kada imamo od ranije ekosistemske štete po riječne bisere kakve su Tara, Lim, Ibar i njihove pritoke, a evo sada vidimo kako u tom gradu lokalno komunalno preduzeće ugrožava izvore pitke vode koji građanima ruralnih krajeva bukvalno znače život, moramo doći do zaključka da se radi praktično o organizovanom kriminalu“ – smatra Perović.
On je ocijenio da je zatajila i sudska vlast, naročito tužilaštvo koje je, po njemu, potpuno obesmislio Krivični zakonik i Ustav Crne Gore kao ekološke države i samim tim uticalo da se od jedne potencijalno globalno prepoznatljive turističke destinacije pretvorimo u teritoriju potpuno neinteresantnu za investicije koje su u vremenu ekspanzije cirkularne ekonomije, usmjerene i na resurse kakav je otpad.
„Da funkcioniše pravna država, neko bi zbog ovoga morao biti uhapšen, jer se prave nemjerljive ekološke i ekonomske štete, koje će osjećati i buduće generacije“ – kaže Perović.
On objašnjava da su lokacije koje su određene za privremeno deponovanje komunalnog otpada, zbog neodgovornog ponašanja lokalnih samouprava, kao i miješanja sa drugim, pa i opasnim vrstama otpada, pretvorene u ekološke crne tačke, koje su velika opasnost za javno zdravlje i životnu sredinu.
„Kada smo prije nekoliko godina mapirali divlje deponije po Crnoj Gori, najveći broj je bio registrovan na sjeveru i to na mjestima koja su trebala biti netaknuta priroda. Stekli smo utisak da postoji prostor za ispitivanje koruptivno-kriminalnih elemenata kao i unaprjeđenja obrazovanja o ovoj problematici, što su osnovne pretpostavke da se stanje unaprijedi u nekom narednom, sigurno ne tako kratkom periodu“, kaže ovaj ekološki aktivista.
Iz „Euromosta“, koji se na sjeveru profilisao u vodeću ekološku organizaciju slučaj u Petnjici smatraju slikom i prilikom društva bez kulture odgovornosti. Oni poručuju da bi taj slučaj morao da se službeno procesuira.
„Naše kolege iz Petnjice su identifikovale zanimljiv način oslobađanja od otpada, prikrivanjem, pa su se kao arheolozi dali u otkopavanje ne blaga, nego smeća. Mi smo spremni da im ponudimo pomoć u vidu stalnog posmatranja terena dronom i otkrivanja takvih crnih tačaka“ – kazali su Monitoru u toj NVO.
Hoće li neko, doista, preispitati odgovornost komunalnog preduzeća u Petnjici? Ili će i, možda, nagraditi za najmaštovitiji način skrivanja otpada. Koji bi nas mogao koštati i prirode i javnog zdravlja.
Tufik SOFTIĆ
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
INTERVJU4 sedmice
INTERVJU2 sedmice
INTERVJU4 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice