Očekivana ekonomska kriza nije bila dovoljan motiv da poljoprivrednici sa sjevera povećaju obim svoje prozvodnje, a izuzetak su samo rijetke opštine. Podrška poljoprivredi iz opštinskih kasa uglavnom je veća nego lani, ali u lokalnim samoupravama su svjesni da je treba dalje povećavati, ako prihodi dozvole
U lokalnim samoupravama na sjeveru nemaju precizne podatke koliko je njihovih sugrađana, zbog predstojeće krize, riješilo da počne da se bavi poljoprivredom ili povećaju postojeću proizvodnju. Podaci postoje samo za registrovane poljoprivredne proizvođače, a statistika govori da, uglavnom, nije bilo povećanja proizodnje. Štaviše, u nekim opštinama tvrde da je trend smanjenja stočnog fonda i sezonskog uzgoja bio intenzivniji. Tako je, kaže za Monitor koordinatorka mojkovačke Službe za poljoprivredu Tatjana Simić i na prostoru te opštine. Prema njenim riječima, povećanje cijena stočne hrane, obeshrabrilo je i uzgajivače krava i svinja.
„Mislim da to nije slučaj samo u Mojkovcu, već da se odnosi na cijeli sjever. Sezonski uzgajivači svinja došli su u situaciju da im se ne isplati rad, jer su cijene stočne hrane izuzetno visoke. Slično je i u stočarstvu. Recimo u cijelim mojkovačkim Gornjim Poljima, koja su bogom dana za poljoprivredu, nema ni 15 krava. Ne znam za primjer povećanja obima proizvodnje u Mojkovcu, osim kad je riječ o jednom uzgajivaču pilića, koji je ove godine, zaista, vidno proširio svoje kapacitete. Nešto sistemski moramo mijenjati“, tvrdi Simićeva.
Prema njenim riječima, lokalna uprava je ove godine nastojala da pomogne što je više moguće registrovanim poljoprivrednim proizvođačima, pa je iz opštinske kase za tu namjenu izdvojeno 135.000 eura, za 22 oblasti. Najviše, oko 30.000 eura opredijeljeno je za podršku podizanju i opremanju voćnih zasada. Subvencije za nabavku motornih kosačica iznosile su 17.500, a izrada dokumentacije za IPARD projekte 15.000 eura. Ostale oblasti podržane su iznosima od 2.000 do 8.000 eura.
Fokus ovogodišnjih poljoprivrednih subvencija u Mojkovcu bio je uglavnom na biljnoj proizvodnji, ali u Opštini ocjenjuju da bi to trebalo mijenjati i kada je riječ o iznosu, ali i usresređenosti na pojedine grane poljoprivrede. Namjeravaju, kaže Simićeva, da ubuduće fokus bude na stočarstvu. Cilj je povećanje stočnog fonda u govedarstvu, ovčarstvu i kozarstvu, a isto tako pomoći zainteresovanim držaocima suprasnih krmača. Proizvodnja hrane, bilo biljnog ili animalnog porijekla, trebalo bi, ocjenjuje sagovornica Monitora, da bude prioritet domaćinstava sjeverne regije Crne Gore, pa i Mojkovca. Vlada i Opština, sugeriše ona, trebalo bi da u narednom periodu značajna sredstva usmjere ka infrastrukturnim projektima, prvenstveno uređenju putnih pravaca ka selima i od sela prema katunima na Bjelasici, Sinjajevini i Prošćenskim planinama.
,,Upravo na teritoriji naše opštine rekonstrišemo seoske puteve. Urušeni, zapušteni i veoma loši putevi, jedan su od razloga zbog kog su naši katuni u Crvenoj lokvi ostali bez ijednog domaćina. Sve to uprkos činjenici da su blagodeti i ljepote te planine neprocjenjive”, kaže koordinatorka Službe za poljoprivredu.
Opština Kolašin je budžetom za poljoprivredu u 2022. godini opredijelila 80.000 eura, a Program je 11 podsticajnih mjera. Sekretar za finansije Dragan Bulatović kaže da će naredne godine biti više, ukoliko budu povećani prihodi budžeta. Do značajnijeg povećanja poljoprivredne proizvodnje u toj opštini, prema podacima kojim raspolažu u lokalnoj upravi, nije došlo, uprkos najavljenoj krizi.
,,Imamo podatke samo za registrovane proizvođače, a tu nije bilo značajnijeg rasta proizvodnje. Vjerovatno ima sugrađana koji su, potaknuti najavama krize, posadili nešto povrća uz svoje kuće ili kupili jednu kravu, ali te podatke nemamo. Podrška poljoprivrednicima iz opštinskog budžeta se kontinuirano povećava, međutim, dešavalo se da nema dovoljno onih koji ispunjavaju uslove za te subvencije pa je novac ponekad ostajao neutrošen”, kaže Bulatović za Monitor.
Odgovor na najavljenu krizu, smatraju u Opštini Pljevlja je, između ostalog, i to što su za mjere agrarne politike ove godine opredijelili 452.000 eura kroz 23 mjere. To je, tvrde za 42 osto više u odnosu na lani. Kroz mjere je obuhvaćena podrška iz oblasti stočarstva, ratarstva, voćarstva, povrtlarstva, pčelarstva, organske proizvodnje, poboljšanja kvaliteta života u ruralnim područjima… Takođe i podrška promociji poljoprivrednih proizvoda, posjeti sajmovima, edukaciji poljoprivrednika, osiguranju poljoprivrednika i poljoprivredne proizvodnje …
,,Posebna pažnja Opštine Pljevlja iz oblasti agrarne politike usmjerena je na mjere iz stočarske proizvodnje, zbog čega su premije za mlijeko povećane 66 odsto. Uvedena je i nova mjera za podršku preradi mlijeka na gazdinstvu od ukupno 90.000 eura. Povećana su izdvajanja za ratarsku proizvodnju, kao i za druge oblasti koje utiču na poboljšanje uslova života na seoskom području. Izmirene su sve obaveze po osnovu subvencija u poljoprivredi minulu godinu”, tvrde u pljevaljskoj Opštini.
Poljoprivrednici na području bjelopoljske opštine iz lokalnog budžeta ove godine su dobili 300.000 eura. U lokallnoj upravi još ne znaju da li je i koliko to povećalo i obim proizvodnje.
Konkretnije podatke, koji su, kažu, razlog za optimizam imaju u Oštini Berane. Kako je za Monitor kazao sekretar za poljoprivredu, turizam i vodoprovredu Božo Premović najvidljivije je povećanje proizvodnje u ratarstvu.
,,Prije tri godine na području beranske opštine imali so 60 ha pod žitom, sada je to 120 ha. Razlog za to je svakako to što Opština pokriva 100 odsto troškova žetve. Ove godine smo za podršku poljoprivrednicima izdvojili iz budžeta 150.000, a za narednu godinu plan nam je da to bude 200.000 eura. Dali smo besplatno stočarima 10 junica, 120 jagnjica, a ratarima 200 plastenika, dajemo premije za svako od 5.000 pčelinjih društava, sufinansirali smo obnovu vodenica… Sve to daje rezultate. Svjesni smo da treba i više i bolje, al i ovo što se sada dešava u lokalnoj poljoprivredi je za optimizam”, tvrdi Premović.
Izdvajanja iz nacionalnog budžeta za poljoprivredu su 35,9 miliona eura što je za 33 odsto više u odnosu na prethodnu, odnosno, za 47 odsto više, u odnosu na 2020. godinu. Kako je, početkom ove godine saopšteno iz Privredne komore, zbog nedovoljnog korišćenja raspoloživog zemljišta, nerazvijenosti sjevernih krajeva Crne Gore, nedovoljne opremljenosti novim tehnologijama u proizvodnji, postoji potreba za stalnim povećanjem nacionalnih sredstava za razvoj poljoprivrede.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
Izdvojeno2 sedmice
INTERVJU3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
FOKUS3 sedmice