Skraćenjem dužine puta od Gusinja i Plava do Podgorice i obratno, preko teritorije Albanije, za tri puta – sa 210 na 70 km, mogućnosti razvoja su otvorene. Pitanje je koliko će biti iskorištene
Gotovo sedam decenija čekali su Gusinjani i Plavljani, a i ostali stanovnici Gornjeg Polimlja, da se ponovo otvori put preko Albanije kako bi na najlakši i najbrži način mogli doći do centralnog dijela Crne Gore i prema Primorju. Da do Podgorice ne moraju putovati tri sata, već upola manje.
Ta mogućnost otvorena je 2016. godine kada je završena izgradnja puta koji od Skadra vodi prema graničnom prelazu Vrmoš, odnosno Grnčar, koji se nalazi na teritoriji opštine Gusinje.
No, još punih pet godina čekalo se da Crna Gora napravi 14 km puta od Tuzi preko Dinoše do graničnog prelaza Cijevna Zatrijebačka, koji je uglavnom finansiran sredstvima EU. Taj put trasu od Podgorice do Gusinja skraćuje na manje od 70 km. Dvije trećine ovog veoma kvalitetnog puta vodi kroz Albaniju i prekrasne doline rijeka Cijevne i Tamare, odnosno Albanskih Alpa.
Osim što je na ovaj način konačno ispunjen san mnogih generacija, mještani Gusinja i Plava se nadaju da će ovo podstaći razvoj i zaustaviti dalji odlazak mladih. Mnogi ističu da je za početak dovoljno što više neće biti prunuđeni da prolaze kroz Platije.
Kako kaže Amil Ibrahimagić, Gusinje i Plav su dugo bili ,,slijepo crijevo” Crne Gore. ,,Na sreću, to više ne važi, a na lokalnim upravama obje opštine jeste da se ova ogromna šansa iskoristi”, navodi on.
Ali, dok se čekalo na sve ovo mnogo je energije utrošeno, dosta ljudi, posebno mladih se iselilo, a Plav i Gusinje su postale opozicione opštine u Crnoj Gori.
Čelnici ovih lokalnih uprava su, ipak, optimisti i apeluju da se nastavi sa daljim, konkretnim aktivnostima.
,,Prvi vikend nakon puštanja u promet kraćeg puta od Podgorice evidentni su rezultati – tokom subote i nedjelje preko 3.800 kumulativnih prelaza na graničnom prelazu u Grnčaru, velika posjećenost turističkih lokaliteta plavsko-gusinskog kraja”, kazao je predsjednik Opštine Plav Nihad Canović, dok njegova koleginica iz Gusinja Anela Čekić dodaje da očekuje da na graničnom prelazu Cijevna Zatrijebačka – Grabon neće biti gužvi kakve su se dešavale na Božaju – Hani i Hotit, posebno ljeti, kada u Gusinju borave ljudi iz dijaspore.
Zato Canović i Čekićeva smatraju da je najbolje rješenje izgradnja zajedničkog graničnog prelaza Crne Gore i Albanije, kakav je Sukobin – Muriqani kod Ulcinja, kako bi se principom jednog zaustavljanja, skratilo vrijeme čekanja i smanjili ukupni troškovi.
Iz Opštinskog odbora Socijaldemokratske partije u Plavu su ranije saopštili da se zalažu i za otvaranje novog graničnog prelaza između Crne Gore i Albanije, a to je Ćafa Vranices iznad Jasenice i Trokuza. Kako navode, time bi se stvorili uslovi za spajanje Nacionalnog parka Prokletije i Nacionalnog parka Valjbona, te stvaranje međunarodnog nacionalnog parka, koji će biti velika ekonomska razvojna šansa Plava, Gusinja i regiona, posebno kada su u pitanju poljoprivreda i turizam.
Inače, već duže vrijeme se najavljuje i otvaranje graničnog prelaza Ckla – Zogaj na Skadarskom jezeru, a premijer Albanije Edi Rama i potpredsjednik Vlade Crne Gore Dritan Abazović su nedavno u Tirani dogovorili izgradnju mosta preko rijeke Bojane koji će povezivati Velipoju sa Ulcinjom.
Na ovaj način će se bar malo rasteretiti prelaz Sukobin, koji je najfrekventniji u zemlji, jer tuda svake godine pređe preko dva miliona putnika. I na kojem još uvijek nema robnog prometa iako tako nešto stalno od crnogorske Vlade traže privrednici Ulcinja, Bara i Budve.
Poslanik Albanske koalicije Jedinstveno i lider Demokratske partije Fatmir Đeka kaže da put od Podgorice do Gusinja i Plava predstavlja prirodnu vezu Crne Gore i Albanije, podstiče razvoj i bolju povezanost sa tim prekrasnim, ali nerazvijenim područjima. On ukazuje da će sve do punog izražaja doći tek kada se izgradi put od Plava do Peći. ,,Tada će ovaj kraj konačno prodisati na oba ‘plućna krila’”.
Jedini put prema – Americi!
Put od Skadra prema Gusinju je predstavljao karavansku trasu iz starih vremena. Jer, kada su sa robom stigli u Gusinje trgovcima su se dalje otvarali putevi prema Bosni, Sandžaku i Kosovu.
To je omogućilo sveopšti razvoj, pa je sredinom 19. vijeka ova varoš imala 600 domaćinstava i 200 trgovinskih i zanatskih radnji.
Nakon što je 1948. godine hermetički zatvorena granica prema Albaniji, ovo malo urbano mjesto je praktično postalo zapećak Crne Gore.
Decenijama je lagano odumiralo, a jedini put, obično bez povratka, odavde je vodio za Sjedinjene Američke Države. Tamo živi i radi oko 30.000 Gusinjana i Plavljana, odnosno tri puta više nego što je danas stanovnika u Gusinju i Plavu!?
Oni koji su ostali u Gusinju govorili su prije desetak godina, tadašnjem američkom ambasadoru u Crnoj Gori Roderiku Muru, da su zbog loših uslova života spremni da se ,,kolektivno isele u SAD”.
Mustafa CANKA