Analiza strateških planova razvoja sjevernih opština pokazuje da je to nerijetko bio tek preambiciozan „spisak želja“. Na desetine planiranih projekata postoji samo na papiru, iako su rokovi za njihovu realizaciju odavno prošli
ormalnu obavezu da donesu četvorogodišnje ili petogodišnje strateške planove razvoja u minulom periodu ispunile su gotovo sve opštine na sjeveru. Međutim, analiza tih dokumenta pokazuje da su nerijetko bili tek preambiciozan „spisak želja“. Na desetine planiranih projekata postoji samo na papiru, iako su rokovi za njihovu realizaciju odavno prošli.14
Kreirajući nove strateške planove razvoja (SPR) mnoge opštine su „zaboravile“ da se osvrnu na uspješnost prethodnih. Oni koji su to uradili, suočili su se sa činjenicom su nerealno planirali ili imali neumjerenu ambiciju. Mnogi projekti, čija je realizacija oročena na četiri ili pet godina, nazavršeni su ili, čak, nezapočeti.
Dugoročni plan razvoja opštine, kojim se bliže definiše razvojna politika, služi kao osnov kreiranje budžeta, ili kandidovanje projekata kod donatora. Donošenje tog dokumenta je zakonska obaveza.
U Pljevljima, prošlim petogodišnjim SPR bio je zacrtan završetek 77 projekata. Kada je u oktobru prošle godine, sa značajnim zakašnjenjem, donošen novi plan, analiza je pokazala da je od 2013. do 2018, završeno svega – 11. Ukupna vrijednost ralizacije je 16,5 milona eura, a SPR je predviđao ulaganja vrednija od milijardu.
„Djelimično je realizovano, ili je realizacija u toku, 25 projekata, a čak 31 nije realizovan. Posmatrano prema prioritetnim oblastima, najviše je projekata sprovedeno u okviru unapređenje ambijenta za zadovoljenje potreba lokalnog stanovništva. To se odnosi na oblasti kulture, obrazovanja, socijalne i zdravstvene zaštite i sporta. Broj nerealizovanih projekata obuhvata i projekte od kojih se u toku realizacije, na neki način, odustalo, iz razloga njihove ekonomske opravdanosti“, zaključak je iz novog SPR te opštine, koji će važiti do 2025. godine.
U prethodnom periodu nije realizovan projekat rekonstrukcije postrojenja za preradu pitke vode na Pliješi, te distributivne mreže i dovodnog cjevovoda od Odžaka do Pljevalja.
Mješani pljevaljskih sela još nijesu dočekali izgradnju puta Kosanica – Glibaći – Bobovo, vrijednog 14 miliona eura. Nije urađena ni zapadna obilaznica oko grada, duga oko četiri kilometra, kao ni cementara, i projekat rekultivacije deponije Maljevac . Dugo najavljivana toplifikacija grada takođe je još „pusta želja“, kao i izgradnje druge faze Osnovne škole na Gukama. Pljevljaci nemaju ni davno planirano gradsko klizalište.
Gradska pijaca još je neuređena, iako je još prije tri godine trebalo da bude završena rekonstrukcija vrijedna četiri milona eura. Opština Pljevlja nije završila ni „jeftinije“ planove, kako što je studija o zdravstvenom stanju građana, za što je trebalo samo oko 10.000 eura. Neki od nerealizovanih planova samo su prepisanhi u novi SPR. Tako je sa izgradnjom otvorenog bazena. I dalje je među prioritetnim projektima i izgradnja cementare. Rekonstrukcije zgrada Gimnazije i Opštine, takođe.
Pravadajući što nijesu relizovali dio planiranih projekata iz prethodnog SPR u Opštini Andrijevica su konstatovali da su „potrebe građana velike, određene intervencije jako skupe, a da je budžet lokalne samouprave jako limitiran“.
„Pregledom izvora finansiranja može se vidjeti da su sredstva iz budžeta opštine korištena za svega 11 odsto za finansiranja prioriteta iz strateškog plana. Oko 38 odsto su sredstva iz kredita. Država, EU i međunarodne organizacija finansirale su preko 50 odsto prioritetnih projekata…“, konstatovano je u novom andrijevačkom SPR.
Iako aktuelni SPR opštine Kolašin važi do naredne godine, većina planiranih projekata iz tog dokumenta, donesenog 2018, nije ni započeta. Plan je rađen za vrijeme prethodne lokalne vlasti. Njime su planirani projekti sadržani u višedecenijskim obećanjima političara. Međutim, pokazalo se su i dalje krupan zalogaj za lokalnu vlast.
Među projektima, koji je trebalo da se realizuju do naredne godine je i izgradnja gradske toplane i uspostavljanje daljinskog grijanja na gradskom području.
Još nije ni započeto uspostavljanje i promocija sistema selektivnog sakupljanja otpada, kao ni izgradnja reciklažnog centra.
U odnosu na prije tri godine, nije se odmaklo ni u izgradnji infrastrukture u biznis zoni „Bakovići”. Na tom prostoru bila je planirana izgradnja vodovodne, komunalne, putne i električne infrastrukture. Očekivalo se da se poveća broj investitora u biznis zoni, ali i značajno smanji nezaposlenost u opštini.
Rekonstrukcija gradske pijace, takođe, još je samo ideja. Do naredne godine, prema Planu, trebalo je da bude završena i rekonstrukcija Doma učenika i davanje u zakup kroz privatno-javno partnerstvo. Taj objekat u Sportskoj zoni je i dalje ruina i trenutno nema nikavu namjenu. Bila je planirana i rekonstrukcija Spomen doma, zgrade u kojoj su smještene kancelarije lokalne uprave, Uprave za imovinu, te nekih političkih stranaka…
Tokom prve tri godine, perioda na koji se plan odnosi, ništa nije rađeno ni na zaštiti i promociji kulturnog i arhitektonskog identiteta grada. Usklađivanje obrazovnog sistema sa potrebama tržišta rada još je veliki problem.
I predhodni SRP Kolašina, kako se ispostavilo, bio je podjednako nerealan. Relizovano je svega 13 projekata, što je tek trećina planiranih.
Među rijetkim opštinama, koje su se pohvalile stepenom relalizacije starih SPR, su Žabljak i Bijelo Polje. Kako tvrde u bjelopoljskoj lokalnoj upravi do 2017. godine relizaovali su 292 projekta ukupne vrijednosti 149 milona eura.
„Neki projekti su realizovani iako nijesu planirani. To se dešavalo kada su se ukazivale mogućnosti korišćenja za to raspoloživih izvora na koje se za te namjene prilikom usvajanja plana nije računalo“, tvrde u Opštini. Sumiranje rezultata aktuelnog dokumenta slijedi na kraju ove godine, pa kažu da očekuje da će biti podjednako zadovoljni kao i prije četiri godine.
Na Žabljaku je iz prethodnog dokumenta ralizovano tri četvrtine planiranog.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
FELJTON3 sedmice
OKO NAS3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
BAŠTE BRIGANJA3 sedmice
ALTERVIZIJA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU2 sedmice