Pustošenje kolašinskih šuma počelo je odavno, a skorašnje aktivnosti nadležnih ispekcija, prema mišljenju mnogih, poprilično su zakasnile. Tokom minule dvije godine Uprava za inspekcijske poslove podnijela je sedam krivičnih prijava protiv zaposlenih u kolašinskoj područnoj jedinici Uprave za šume. Oni se sumnjiče da su omogućavali i sudjelovali u bespravnoj sječi šume. Riječ je, uglavnom, o zaštitarima, lugarima i doznačarima…
Vanrednom kontrolom kolašinske Uprave za šume, u junu prošle godine, u gazdinskim jedinicama Pješčanica Pčinja i Rijeka Mušovića, otkrivena je bespravna sječa. Ukradene su hiljade kubika. Šumokradice su sjekle bukve i jele, a utvrđenu štetu nadležni mjere stotinama hiljada eura.
Komisija je u izvještaju tada navela i da je započelo bespravno probijanje šumskih puteva i vlaka, čija je dužina oko 21 kilometar. To je ukazivalo da su šumokradice namjeravale da nastave pustošenje šume u tim rejonima. U gazdinskoj jedinici Pješčanica Pčinja, u kojoj je bespravnom sječom pričinjena šteta veća od 214.000 eura, šumu je čuvao lugar koji nije bio u stalnom radnom odnosu. Još nekoliko kolašinskih šumara je imalo isti status.
Protiv Kolašinca, lugara R.B., zaduženog za zaštitu šuma u gazdinskoj jedinici Mušovića Rijeka, policija je ljetos podnijela krivičnu prijavu, sumnjičeći ga za nasavjestan rad u službi. ,,On je nesavjesno postupao ne obilazeći rejon i ne prijavljujući bespravne sječe na ovom području. Kako se sumnja, dozvolio je bespravnu sječu šume u količini od 1340,56 metara kubnih drvne mase, čime je pričinio štetu Upravi za šume u iznosu od 82.966 eura. R.B., sumnja se, nije izvršio premjer, žigosanje i evidentiranje bespravno posječenih stabala i nije ih evidentirao na terenu i šumi u knjigama evidencije za rejon za koji je bio zadužen”, saopštila je policija.
Službenici Odsjeka za suzbijanje privrednog kriminala Osnovnom državnom tužilaštvu, nekoliko dana prije toga, podnijeli su krivičnu prijavu i protiv lugara M.M.. On je bio zadužen za čuvanje šume u rejonu Vučje i ,,omogućio nepoznatim počiniocima da izvrše bespravnu sječu u šumi koja je državno vlasništvo, u količini od 744.80 m2 bruto drvne mase bukovih stabala”.
Krajem minule godine krivična prijava je podnesena i protiv M.V., takođe lugara, zbog nesavjesnog rada u službi na istom i rejonu Trebaljevsko-lipovačkih šuma. Još nekoliko njihovih kolega se sumnjiče za isto krivično djelo. Činjenica da će se lugari naći pred sudom, za one koji znaju na koji se način godinama eksploatišu kolašinske šume, nije previše ohrabrujuća. Šteta i obim bespravne sječe, koje su konstatovale nadležne inspekcije i komisije, nije ni približna stanju na terenu. Štete prouzrokovane nasavjesnim radom lugara i zaštitara, kažu sagoornici Monitora, samo su mali dio stvarne ,,pohare” tog prirodnog bogastva. Objašnjavaju da će se i prilikom narednih kontrola, vjerovatno, dešavati da se ,,kola slome” na onima koji su najniže u hijerarhiji.
,,Svakako da treba krivično goniti i te ljude, koji su prekršili zakon. Međutim, time se vrlo često ostavlja lažan utisak da su preduzete neke značajne mjere da se zaštite šume, odnosno ovo što je od kolašinskih šuma ostalo. Bojim se da će najveće šumokradice i oni koji su im pomagali iz Uprave za šume ostati neidentifikovani i nastaviti da rade na isti način kao prethodnih godina. Ništa nije riješeno brojnim krivičnim prijavama prošle godine”, kaže inženjer zaposlen u kolašinskoj Upravi za šume koji je želio da ostane aniniman.
Prema riječima Dragiše Dožića, nekadašnjeg dugogodišnjeg direktora Šumsko-industrijski kombinat (ŠIK) Tara i rukovodioca nekadašnje Republičke samoupravne interesne zajednice za šumarstvo Crne Gore, stanje u oblasti šumarstva je alarmantno.
,,Nastavi li se ovakvo krčenje i neplanska sječa šuma i ako se ne preduzme hitno nešto kako bi se zaštitio šumski ekosistem, biće kasno za interventne mjere. Ne smije se zaboraviti koliko je proces obnove šuma dugotrajan. Minulih godina pred očima crnogorske javnosti dešava se ekološki i privredni zločin nad najznačajnijim privrednim resursom sjevera Crne Gore”, kaže Dožić.
On tvrdi da su prvi koraci, koji su doveli do takvog stanja, učinjeni donošenjem zakona o šumama 2000. godine, kada su i uvedene koncesije. Na taj način, kaže, Dožić, ,,zakonskim odredbama, kroz statusnu i organizacionu formu, oblast šumarstva je udaljena od društvene brige”.
Podsjećajući da kada je riječ o bivšim jugoslovenskim republikama, od Crne Gore, samo Slovnija ima više površine pod šumama. Od evropskih država više teritorije pod šumama od nas imaju samo Finska i Švedska, pa Dožić apeluje da se što prije razmotri mogućnost osnivanja posebnog ministarstva čija će briga biti taj značajan nacionalni resurs.
Prema njegovim riječima, ponašanje pojedinih koncesionara odavno je društveni problem. Ta preduzeća, tvrdi on, uništavaju asfaltne i makadamske putve, remete vodotoke, zatrpavaju izvorišta… Pored toga što bespoštedno i bez adekvatnih kontrolnih mehanizama krče šume, kaže Dodžić, firme koje eksploatišu šumu, ne osjećaju ni najmanju potrebu da išta učine kada je riječ o zaštiti i obnavljanju. Lokalne uprave, tvrdi, treba da se što hitnije izbore za veća ovlaštenja i uvid u gazdovanje u šumama na njihovoj teritoriji.
A u kolašinskoj lokalnoj upravi skoro godinu dana su čekali odgovor iz Uprave za šume, kako bi utvrdili koliko tačno novca od koncesionih naknada nije ,,leglo” na opštinski račun. Tek nedavno te informacije su stigle, pa se u Opštini sada bave upoređivanjem podataka iz Poreske uprave i Uprave za šume. Što se tiče zaštite šume tu, tvrde, malo šta mogu učiniti. O bližoj i plodonosnoj saradnji sa nadležnima za šume sa državnog nivoa za sada nema govora. Kolašinska izvršna vlast nema ni precizne podatke o tome koliko je štete pričinjeno bespravnom sječeom šuma na području te opštine.
Dragana ŠĆEPANOVIĆ
INTERVJU3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
HORIZONTI3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice