Posljedice monstruoznog čina se već osjećaju: rezervacije za boravak gostiju na sjeveru Albanije se otkazuju, posebno iz zemalja centralne Evrope. Vlasti u Tirani strahuju da bi taj proces još tokom ove sezone mogao pogoditi i primorski dio zemlje, što bi bio znatan udarac za albansku ekonomiju. Svaki 12 euro koji se slije u državnu kasu dolazi od ove privredne grane, dok su drugi, indirektni efekti, takođe veliki. Vizija Vlade premijera Edi Rame da postoji egzotična država u srcu Evrope koja bi mogla da postane globalno popularna turistička destinacija, opasno je dovedena u pitanje.
„Ja sam nekoliko puta dolazio ovamo i opet ću doći. Ali, nemam hrabrosti da drugome preporučim da to isto učini. O tome naši klijenti ubuduće moraju sami odlučivati”, kazao je albanskim medijima vlasnik češke turističke agencije „CK Mundo” Peter Zeliezko.
Taj organizator putovanja, koji je doveo u „zemlju orlova” na hiljade gostiju, dodaje da se ovakve stvari mogu desiti i u Francuskoj, Norveškoj ili u Švedskoj. „Kriminalci nemaju naciju, oni ubijaju gdje god da se nalaze”, rekao je Zeliezko.
Upravo je to bio slučaj sa mladim turistima iz njegove države, koji su krajem prošle sedmice ubijeni u svom automobilu u mjestu Prekalu, u brdovitom regionu Dukađina, nedaleko od Skadra.
Mihal Svatos (27) i Ana Kosinova (36) obreli su se u tom teško pristupačnom regionu nakon obilaska većeg dijela Albanije. Uživali su najprije na moru, na divnoj pješčanoj plaži u Velipoji, nedaleko od granice sa Crnom Gorom, a potom se uputili prema Prokletijama koje se često nazivaju „albanskim Alpima”. Evropljani vole ove jedinstvene predjele, koji su najljepši u kasno proljeće i rano ljeto. Građani Skadra i Primorci su istorijski označavali ovo područje kao prostore gdje žive „divlji ljudi”.
Gorka sudbina navela je taj češki par da naiđe na jednog takvog divljaka, 20-ogodišnjeg Sokola Mjacaja. Pod prijetnjom oružjem on je zaustavio džip kojim su se Česi kretali i nakon što su odbili da mu u toj nedođiji predaju ključeve svog luksuznog džipa, Mjacaj ih je izrešetao kalašnjikovim. Leševe nesrećnih turista i njihovo vozilo je nakon toga survao u obližnji klanac.
Strašna vijest se brzo proširila Albanijom, a vlast se našla u čudu. Reakcije javnosti su bile jednoglasne: ubicu koji je osramotio Albaniju i Albance, opasno narušio imidž države, ukorijenjeni mit o albanskom gostoprimstvu, treba odmah uhvatiti i najoštrije osuditi. Mnogi su se s nostalgijom prisjetili vremena komunističkog diktatora Envera Hodže čiji je režim ubicama i teškim prijestupnicima presuđivao po kratkom postupku.
Na prostor Dukađina upućene su specijalne policijske snage sa 350 pripadnika koji su krenuli u potragu za ubicom. Raspisana je i nagrada od 30 hiljada eura za svaku informaciju koja bi vodila do počinioca tog stravičnog zločina. „Ma dajte tri puta više za otkrivanje nečasnog ubice. To je atentat na naš moral, vrlinu gostoprimstva i našu tradiciju”, grmio je bivši albanski premijer Salji Beriša.
Nakon dva dana, on je uhvaćen u jednom obližnjem selu. Radilo se o 20-ogodišnjaku koji je prije samo mjesec dana, izašao iz zatvora. Tamo je izdržao kaznu od gotovo pet godina zbog toga što je 2010. godine učestvovao u ubistvu dječaka od 13 godina kojem je pokušao da ukrade zlatni lančić.
Zato je širom otvorena debata u albanskoj javnosti o efikasnosti državnih institucija i njihovom radu dok ta zemlja koja je od 2009. godine u NATO-u, nastoji da ubrza korake na putu približavanja Evropskoj uniji. Takođe, vlada se optužuje da već godinama ne čini dovoljno da se turisti osjećaju bezbjedno na području sjeverne Albanije. Naime, 2001. godine tu je nastadalo troje čeških studenata, o kojima se još uvijek ništa ne zna. Češki mediji su čak pisali da su oni bili žrtve trgovaca ljudskim organima!?
Od 2011. godine zabilježena su još četiri teška incidenta takođe sa češkim turistima, pa je analitičar Artan Hodža zaključio da „Čehe u albanskim Alpima prati neko prokletstvo”.
Interesantno je da se mnogi turisti odlučuju da posjete to predivno područje, gdje nadmorska visina dostiže i do 2400 metara, zbog toga što na licu mjesta mogu da konzumiraju kanabis!? Naime, ova teško pristupačna regija je od pada komunističke vlasti pretvorena u omiljenu lokaciju za uzgajanje te vrste narkotika uprkos policijskoj operaciji iz prošle godine na uništavanju usjeva. Ipak je to neznatno u poređenju sa selom Lazarati, na jugu Albanije, koji se često naziva „Republika kanabis”, koja godišnje od proizvodnih aktivnosti ostvari promet od čak dvije milijarde eura!? Albanija je zahvaljujući tome postala najveći evropski proizvođač kanabisa.
Uz bunkere koji su posijani po cijeloj zemlji, to se doima vrlo primamljivim Evropljanima željnim avanture. Uz to, veoma je jeftino, tako da je aranžman za ljetovanje u gudurama sjeverne Albanije lako sklopiti.
No, takav imidž zvaničnici u Tirani ne žele. Oni tvrde da je turizam grana privrede koja toj državi najbrže osigurava napredak, privlači investitore i otvara radna mjesta, i zato ulažu mnogo napora i velika sredstva u infrastrukturu i smještajne kapacitete da se to ostvari. Na mnogim evropskim sajmovima Albanija je prošlih godina predstavljena kao hit destinacija.
Nakon prošlonedjeljnog zločina sa češkim turistima, biće potrebno dosta vremena da se ta vizija realizuje.
Mustafa CANKA
HORIZONTI3 sedmice
FOKUS3 sedmice
DANAS, SJUTRA3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice
INTERVJU3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
Izdvojeno3 sedmice
DRUŠTVO3 sedmice