Glasnuo se pop Radović s Cetinja protiv ozakonjenja crnogorskoga jezika kao zvaničnog školskog jezika. Najprije je rekao da „nije njegovo da rekne”. Dobro on zna da će mu se s pravom reći da se bavi onim što ne bi smio kao svešteno lice u jednoj sekularnoj državi. Zna pop da u načela moderne politike i države spada epohalni filozofsko-politički stav i odgovarajuća društvena praksa da se popovi ne smiju baviti politikom. Ne ni onim dijelom koji se zove „jezička politika”!

Zašto ne smiju? Jednom sam na tribini o vjeronauci u Srbiji iznervirao sagovornika, inače katoličkog popa, pa je prosuo žuč po „navodnoj” humanističkoj misiji filozofije. Odgovorio sam mu jednom rečenicom: U potonje tri hiljade godina nije se desilo da su filozofi zbog drugačijeg mišljenja spalili nekog popa, a dalo bi se navesti puno obrnutih slučajeva! Ne mijenja na stvari što je spaljivanje filozofa i ljudi uopšte bio „specijalitet” katoličke inkvizicije. Istorija većine velikih svjetskih religija u izvjesnom smislu je istorija nevjerovatnih „specijaliteta” nasilja nad ljudima. U dubokoj humanističkoj pobuni protiv toga valja tražiti korijene moderne sekularizacije.

Kad je došlo vrijeme da u Evropi duhovno pobijedi ideja slobode vjere i slobode savjesti, religija se morala maknuti iz središta javnog političkog života i školstva u sferu privatnosti. Iz područja javnoga i sfere politike maknuto je pravo na ekskluzivnu iracionalnu legitimnost svešteničkog govora, održavano vjekovima na samorazumljiv način. Popovi su uživali pravo na izdvojenost od naroda, pravo na svoju razumski nedokazivu ulogu „posrednika” između čovjeka i boga, kao i pravo da sve što čine i govore bude od ljudi unaprijed i bez provjere priznato kao da je od samoga boga! Građanska Evropa ukinula je to popovsko „pravo” i zamijenila ga opštim ljudskim pravom na demokratsko racionalno i legitimno govorenje i činjenje. Svaki čovjek bez razlike stekao je pravo da svoje individualne interese pokušava zadovoljiti na javan način racionalnim sredstvima u sklopu normi življenja koje važe za uređenu ljudsku zajednicu.

Narod je starom popovskom „diskursu” u novim civilizacijskim uslovima dao prikladan pežorativni naziv – popovanje: neracionalno visokoparno i tobože visokomoralno pripovijedanje, oslonjeno na tobožnji viši autoritet, ali bez stvarne legalnosti i legitimnosti, iza koga se krije neki sitni interes! Jednostavnije: popovanje je „mlaćenje prazne slame” koje hoće da ga uvažavaju kao veliku i plodnu vršidbu! Zapadni svijet je tu opskurnu „djelatnost” uklonio iz sfere politike, jer ona ne trpi svešteničko popovanje. Ne zbog toga što i sama ne može da bude podla, prljava, licemjerna i iracionalna, nego što popovanje negira smislenost politike, a to znači mogućnost da se različiti politički interesi racionalno posreduju i zadovoljavaju.

Eto opštih razloga što pop Radović može da popuje, ali ne o politici i u politici. Postoje i posebni razlozi. Pop se petlja u ono što ne poznaje. Svaki otresiti gimnazista logički bi mu „razvalio” ona dva providna „sofizma” kojima hoće da opravda svoje miješanje u politiku. Prvo, to što mu neko „ometa crkvenu službu” niti ima veze niti mu daje pravo da govori o jezičkoj politici. Drugo, pop osporava vladajućoj koaliciji legitimnost prava da vodi jezičku politiku, navodno – na osnovu popisne statistike, a ne dosjeća se, čemeran kakav je, da je narod potonjih godina, uporno većinom glasajući za tu koaliciju, legitimirao i njezinu opšti političku liniju i njezinu jezičku politiku!

U Republici Irskoj prvi nacionalni i službeni jezik je irski (gelski) jezik, iako ga govori samo trećina Iraca. Čak je on i jedan od zvaničnih jezika EU. I crnogorski jezik će biti to biti, ako bog da brzijeh dana. Zato poželimo popu Radoviću dobro zdravlje i dug život!

Milenko A. PEROVIĆ