Do sada je registrovano šezdeset i devet krađa ulja iz transformatora. Od toga, u četrdeset odsto slučajeva stradao je transformator. Na teritoriji opštine Berane provaljeno je stotine privatnih objekata i kuća, a počinioci nikad nisu pronađeni. Krade se sve: žičani kablovi, metalni elementi s dalekovodnih stubova, akumulatori, poklopci sa šahti, mlade sadnica s gradskih zelenih površina…
Kada su nedavno Gornja sela dva dana ostala bez struje, ispostavilo se da je kvar tragikomične prirode. Lopovi su ukrali mineralno ulje iz nekoliko trafostanica s kojih se napajaju ta sela. Mještani ovog puta nijesu imali koga da psuju, već su se morali preisipitivati ko je to među njima spreman na takvo nedjelo.
“Možda i nijesu iz naših sela. Možda su lopovi došli odnekud. Do sada su obijane kuće i vikednice, ali da neko ostavi čitava sela bez struje zbog nešto ulja iz trafostanica, to je skandalozno i sramotno. Kakav smo to mi narod”, pita se jedan stanovnik sela Lubnice.
On kaže da su najprije mislili da se radi o havariji zbog nevremana koje ispod Bjelasice nije nikakva rijetkost.
“Kada su došli električari i kada su nam kazali zašto nema struje, prosto nijesmo mogli da vjerujemo”, kaže ovaj mještanin.
Na području beranske opštine, samo u proteklih nekoliko dana iz sedam energetskih transformatora, takozvanih trafostanica, lopovi su ukrali mineralno ulje.
Ulje je ukradeno iz trafostanica Praćevac, Bastahe, Lubnice 1 i Jelovica 2, sa kojih se napajaju podbjelasička sela, Mašte 1 na drugom kraju beranske opštine, na području Police, zatim u prigradskom naselju Buče, i na posljetku, na trećem kraju opštine, u selu Bubanje prema Bijelom Polju.
Jedan od CEDIS-ovih šefova održavanja kaže da su električari uspjeli da blagovremenim dolivanjem ulja sačuvaju sve transformatore i stave ih u pogon, izuzev u Bubanjama, gdje je ugrađen rezervni transformator.
„S ovom posljednjom, do sada je ukupno bilo, vjerovali ili ne, čak šezdeset i devet krađa ulja iz transformatora. Od toga, u četrdeset odsto slučajeva stradao je transformator“, kazao je taj službenik.
Iz CEDIS-a su ovim povodom saopštili da su svi slučajevi uredno prijavljeni Upravi policije, odnosno Centru bezbjednosti Berane i Odjeljenju bezbjednosti u Andrijevici, jer i na teritoriji te opštine lopovi napadaju trafostanice.
Oni su kazali da učestali slučajevi krađe elemenata s energetskih objekata prouzrokuju duže prekide u napajanju potrošača električnom energijom.
Ekipe CEDIS-a sprovode vanredne kontrole objekata i elektro mreže, ali konstantan nadzor, kako kažu, nad oko pet hiljadama trafostanica i preko dvadeset hiljada kilometara nadzemnih vodova, kao i nad hiljade metalnih stubova, nije moguć.
Za žičane kablove zna se za šta se sve mogu iskoristiti. Kao sajle, na primjer. Takođe i za metalne elemente s dalekovodnih stubova, od kojih se prave prikolice za automobile i druga vozila.
Kada se, pak, radi o mineralnom ulju, stvari postaju jasnije tek poslije informacije da se ono može koristiti kao pogonsko gorivo za stare dizelaše, traktore i motokultivatore.
“Zamislite sada da neko zbog desetak litara ulja, napravi štetu od više desetina hiljada eura. Jer, ako se na vrijeme ne otkrije o čemu se radi i nedostajuće ulje ne dolije, onda strada transformator, ili pregori čitava trafostanica”, objašnjava ovaj službenik.
Nedavno je na vanrednoj sjednici Skupštine opštine Berane, na kojoj je raspravljano o bezbjednosnoj situaciji, saopšten podatak da je na teritoriji ove opštine provaljeno stotine privatnih objekata i kuća.
“Nijesmo čuli da je iko ikada odgovarao ili da su pronađeni počinioci tolikog broja provala”, rečeno je na sjednici.
Da lopovi ne prezaju ni od čega i ni pred čime, bilo je jasno kada je iz dvije džamije u selima Kalica i Savin Bor na području petnjičke opštine ukradeno šezdeset ručno rađenih ćilima velike vrijednosti.
„Ćilimima su tradicionalno bili obloženi podovi, a mi se sada praktično molimo na golim pločicama. U mještane se uvukao strah zbog ovog događaja, a teško je povjerovati da neko može da ukrade iz džamije“, kaže jedan stanovnik Kalice.
On je kao svjedok pred tužilaštvom dao izjavu.
„Ćilimi su ukradeni tako jer se ključ džamije ostavlja iznad vrata. Lopov je jednostavno ključem otvorio vrata, obavio što je obavio, i ključ vratio na svoje mjesto. Do sada nije bilo potrebe da se ključ krije i nosi. Sada se i seoski imam boji da sam naveče ode u džamiju“, kaže ovaj Kaličanin.
Policija je nedugo potom kod jedne osobe pronašla šest ćilima za koje se vidi da su ukradeni jer su vučeni po zemlji i travi do mjesta gdje su čekala kola, ali ta je osoba tvrdila da ih je kupila. Svi ćilimi ipak su vraćeni džamiji.
Stanovnici bihorskih sela vjeruju da se radi o organizovanom kriminalu, jer su se, kako kažu, na nekim radio stanicama pojavljivali oglasi za otkup starih ćilima.
„Ćilimi se otkupljuju po bagatelnim cijenama. Ovi ukradeni procijenjeni su na oko tri hiljade eura. Ali kada ti ćilimi stignu u Tursku, cijena im se mnogostruko uvećava“, objašnjavaju stanovnici bihorskih sela.
Podovi prostorija za molitvu u džamijama tradicionalno se oblažu ćilimima koje poklanjaju građani. Ima ih u svim vjerskim objektima, svih dimenzija i najljepše ručne izrade. Ovo je, koliko je poznato, prva krađa iz džamija na sjeveru.
Za krađu ćilima još se i može odgovarati jer prelaze vrijednost od stotinu pedeset eura, ali za akumulatore za kola, teško. Policija više i ne registruje prijave, mada skoro da nema noći da nekoliko automobila ujutru ne osvane bez akomulatora. Lopovi ih za male pare preprodaju nakupcima starog željeza, odnosno olova.
Spisak krađa koje su u posljednje vrijeme prijavljene policiji u Beranama, dugačak je. Lopovi pored elektro elemenata i elektro kablova kradu i telefonske kablove, kazane za rakiju, oluke s kuća, table s natpisima.
“Mom rođaku u selu ukradeno je hiljadu i dvjesta litara rakije. I nije to jedini slučaj ni u mom selu, niti u okolini”, kazao je jedan stanovnik sela Skakavac. U tom selu, odmah pored magistralnog puta Berane – Bijelo Polje, skoro da nema kuće koja nije provaljena.
Zabilježene su i krađe oružja, kao i brojna obijanja unutrašnjosti automobila. Na meti provalnika našle su se i trgovinske radnje, ali i drugi objekti. U nekim selima nijesu pošteđene ni poljoprivredne mašine, kao što su traktori i kosačice.
Dok je policija obično nemoćna da nešto učini, postaje opasno kada građani uzmu stvar u svoje ruke. Još nije zaboravljen slučaj od prije nekoliko godina kada su stanovnici jednog beranskog naselja na smrt pretukli lopova kojeg su zatekli u krađi. I zatim završili u zatvoru zbog ubistva.
Krade se sve i svašta. Kako, doista, nekom iz razvijenog svijeta objasniti krađu ulja iz trafostanica, akomulatora, poklopaca sa šahti, mladih sadnica s gradskih zelenih površina vrijednih ni desetak eura po primjerku. Na kojem smo to stepenu razvoja kada krademo i iz bogomolja.
Tufik SOFTIĆ
INTERVJU3 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
DRUŠTVO2 sedmice
DRUŠTVO4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice
Izdvojeno4 sedmice